II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİ OSMANLI HİLAL-İ AHMER CEMİYETİ’NİN KURULUŞU VE TEŞKİLATLANMASI

II. Abdülhamid döneminde kurulan ve Osmanlı Devleti'nin en önemli kurumları arasında yer alan Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, faaliyetleri ile dönemin en önemli yardım derneği olmuştur. Cemiyet'in kuruluşu, Cenevre'de oluşturulan Kızılhaç'ın temeli olarak kabul edilen; 17 Şubat 1863 tarihli komisyonda "Uluslar Arası Askeri Yaralılara Yardım Derneği" adı altında bir dernek oluşturulması ile başlamıştır. Osmanlı Devleti her ne kadar oluşturulan ilk Cenevre komisyonuna delege göndermediyse de, diğer ülkelere tanınan bir yıllık süreyi kaçırmamış, 5 Temmuz 1865'te Cenevre mukavelesini imzalayarak Kırımlı Dr. Aziz Bey'inde katkılarıyla Marko Paşa başkanlığında "Mecruhin ve Mardayı Askeriyeye İmdat ve Muavenet Cemiyeti" kurulmuştur. Cemiyet II Abdülhamit tahta çıkana kadar bir varlık gösterememiş, 14 Nisan 1877 tarihinde, Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti adını alarak resmen kurulmuştur. II Abdülhamit döneminde kuruluşunu yeni tamamlayan Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti kurulduğu yıl çıkan 1877 - 1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında kendini göstermiş ve ilk ciddi imtihanını bu savaş sırasında vermiştir. Osmanlı Devleti, bu savaşta çok fazla kayıp yaşamış, savaş esnasında yararlılara yeterli yardımın yapılamaması ve ordunun sürekli kan kaybetmesi Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti için aslında ne kadar geç kalındığının kanıtı olmuştur. Cemiyet, bu savaşta en fazla Plevne müdafaasında kendini göstermiştir. Muhacirler için kurulmuş olanlarla birlikte İstanbul'da cephe ve cephe gerisinde irili ufaklı 28 tane Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti hastanesi kurulmuştur. Savaşın ardından II. Abdülhamid, savaştan bu denli ağır bir yenilgiyle çıkılmasını Meclis-i Mebusan'ın göstermiş olduğu dirayetsizliğe bağlayarak anayasanın feshini ve meclisin kapatılmasını emretmiştir. Bu dönemde Osmanlı Devleti içerisinde birçok kurum ve kuruluşun çalışmalarına kısıtlama getirilmiş bu kısıtlamalardan Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti'de nasibini almıştır. Cemiyet bu tarihten sonra çalışmalarına ara vermiştir. Bu suskunluk 1897'de patlak veren Osmanlı- Yunan savaşına kadar devam etmiş, savaşın bitiminde cemiyet yeniden dağılmıştır

II. ABDÜLHAMİD OTTOMAN PERIOD HİLAL-İ AHMER SOCIETY FOR THE ESTABLISMEND AND ORGANIZATION

society has taken on an identity that embodies the enlightened intellectuals of that era. The foundations of the institution, Marko Pasha headed by Minister of Foreign Affairs Medical "Mecruh and March-i Army in Emergency and Auxiliary Society" and was discarded. In 1876 military medical school;-i-ii associated with sanitary held a meeting in the sumptuous hall where the representatives of all the units. At the meeting held in the presidential Marko Pasha; Ottoman Hilal-i Ahmer Society's symbol, a regulation of the preparation for the community, to start the fundraising Ad Hoc Committee and the Society's board of directors elected after submission to the board of donations collected by the Temporary Committee issues are decided. After the II Abdulhamid throne in 1876, on April 14, 1877 "Mecruh and March-i Army in Emergency and Auxiliary Society", "The Ottoman Hilal- i Ahmer Society" was officially established by the name of and action for the formation of the Central Committee. For the first time in 93 said the war as the 1877-78 Ottoman-Russian War with the help behind the front facade and prominent community on July 25, 1877 approved the Regulation entered into force. However, countries are not fully understood by society in general, especially in the state of man. Society, was called into service when needed, at the end of the war, was buried in silence again

___

  • ADA, Hüsnü, “Osmanlı Devleti’nin Hizmetinde İlk Modern Osmanlı Sivil Toplum Örgütü: Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti (1868–1911), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 1911.
  • AKGÜN, Seçil Karal, “Cumhuriyet Duyurulurken Geride Bırakılamayan Bir Kurum: Hilal-i Ahmer Cemiyeti” ODTÜ Gelişme Dergisi, 39 (Nisan), 2012.
  • AKGÜN, Seçil Karal; ULUĞTEKİN; Murat; Hilal-i Ahmer’den Kızılay’a; Ankara, 2000.
  • BERKES, Niyazi; Türkiye’de Çağdaşlaşma, YKY, İstanbul, 2002.
  • ÇEVİK Zeki, II. Abdülhamid Dönemi Bir Bürokrat Portresi Sadrazam (Küçük) Mehmet Said Paşa ve Reformları, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/8 Fall 2009, p.838-865, Ankara, 2009.
  • DUNANT, Henri ; Bir Solferino Hatırası, Çev.: Nermin ARPACIOĞLU, Türkiye Kızılay Derneği, Ankara, 1964.
  • HACIFETTAHOĞLU, İsmail, Milli Mücadelede Hilal-i Ahmer, Tuna Ofset Matbaa, Ankara, 2007.
  • KARAL, Enver Ziya; Atatürk’ten Düşünceler, Ank. 1981.
  • KARAL, Enver Ziya; Osmanlı Tarihi, C.V, TTK, 1983, Ankara.
  • KARPAT, Kemal, H., Osmanlı’da Değişim, Modernleşme ve Uluslaşma, İmge Kitapevi,Ankara, 2006.
  • Kız. Arş. Dosya 724.
  • Kız. Arş. Dosya, 80/3-3.
  • Kızılay ve Kızılhaç’ın Milletlerarası Kaynakları: Sözleşmeler Tüzükler Kararlar, Türkiye Kızılay Derneği, Ankara, 1964
  • Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Salnamesi (OHAC Salnamesi): Amedî Matbaası, İstanbul, 1340.
  • ORTAYLI, İlber, Gelenekten Geleceğe, Timaş Yayınları, İstanbul, 2008.
  • POLAT, Mehmet, Hilal-i Ahmer Teşkilatının Kuruluşu ve Teşkilatlanması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Elazığ, 2007.
  • ŞİMŞİR,Bilal N., Rumeli’den Türk Göçleri, C.I, Ankara 1989
  • Türkiye Hilal-i Ahmer Mecmuası,”Ellinci Yıl” Sayı 76, İstanbul, 1927.
  • ULU, Yavuz, Sinan, II. Meşrutiyet dönemi Türk Basını ve Feyz-i Hürriyet, Gazetesi, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/6 Spring 2014, p. 1051-1062, Ankara, 2014.
  • YILMAZ, Çelik, İbrahim; AKSIN, Ahmet; Osmanlı– Yunan Harbi, Akademi Kitapevi, İzmir, 2001.