İBN TEYMİYYE’NİN “KIBRIS RİSÂLESİ”NİN TERCÜMESİ VE RİSÂLEDEKİ BAZI HADİSLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

İbn Teymiyye'nin Kıbrıs kralına hitaben yazdığı "er-Risâletu'lKubrusiyye" adlı mektubu, dinî, siyâsî, sosyal ve askerî bilgiler içermesi bakımından tarihî bir belge niteliğinde önemli bir eserdir. Kıbrıs'ta esir bulunan Müslümanların serbest bırakılması amacıyla yazılan mektup, teolojik tartışmalar bağlamında aynı zamanda Ehl-i Kitab'a, özellikle de Hristiyanlara yönelik bir cevap ve reddiye özelliğine sahiptir. İbn Teymiyye, Hristiyanların Hz. İsâ hakkındaki hatalı inanç ve tasavvurlarından başlayarak, onların ve din adamlarının Hz. İsâ'nın öğretisinden saptıklarını ve Hristiyanlıkta esasen bulunmayan bir çok inanç ve düşünceyi ihdas ettiklerini ortaya koymaktadır. Bu çerçevede İslâm'ın konumunu ve temel görüşlerini âyet ve hadislerle ortaya koymaktadır. İbn Teymiyye mektubunda yaşadığı dönemde karşılaştığı Moğol istilâsına karşı kendisinin ve Müslümanların ortaya koyduğu mücadeleye de değinmektedir. Dolayısıyla İbn Teymiyye'nin, çağının sosyal, siyasî, askerî, hukukî ve dinî sorunlarıyla yakından ve aktif olarak ilgilenmesi, onun farklı bir âlim portresine sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Nitekim Kıbrıs'ta esir bulunan müslümanların, kralın tebaası gibi görülmesi gerektiğini, aynı iyi muamelenin onlara da gösterilmesinin dinin ve hukukun bir gereği olduğunu ifade etmesi, uluslararası bir konuda oldukça ileri bir anlayış ve düşünceye sahip olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada, risâlenin önemli bilgi ve mesajlar içermesi sebebiyle öncelikle tercümesine yer verilmiştir. İbn Teymiyye risâlesinde zaman zaman hadislere de yer vermekte ve atıfta bulunmaktadır. Bu bakımdan İbn Teymiyye'nin risâlede yer verdiği ve atıfta bulunduğu hadislerin tahrici yapılarak kısaca değerlendirilmiştir. Risâlede yer alan ve Hz. İsa'nın nüzulünü, Deccâl'i öldürmesini, kıyamete yakın bir zamanda Müslümanlarla Yahudiler arasında yaşanacak savaşı vb. ihtiva eden ve fiten hadisleri diye bilinen rivâyetlere ilişkin İbn Teymiyye'nin yaklaşımı bir başka çalışmamızda incelenmiştir. Bu çalışmada ise özellikle Hz. Peygamber'in gayr-i müslimlerle savaşmasını, rahmet ve savaş peygamberi olmasını ve her asırda dini yenilecek bir müceddidin gönderileceğini ihtiva eden bazı hadisler ve bunlara ilişkin İbn Teymiyye'nin bakışı değerlendirilmiş, söz konusu hadisler üzerinde bazı tespit ve değerlendirmelerde bulunulmuştur

TRANSLATION OF IBN TAYMIYYAH’S “CYPRUS LETTER” AND EVALUATION OF SOME OF ITS HADITHS

The letter named “al-Risāla al-Qubruṣiyya” which, Ibn Teymiyye wrote to the king of Cyprus, is an important document which has the characteristics of history in terms of including religious, political, social, and military information. The letter written in an attempt to releasing of Muslims who are captive in Cyprus has a feature of answer and refutation in the context of theological debates to both people of the book and especially Christians. Starting with incorrect beliefs and imaginations of Christians, Ibn Teymiyye reveals that they and their ecclesiastics falsify the discipline of Jesus and created many beliefs and thoughts which were not originally present in Christianity. Within this framework, he explains the position and fundamental views of Islam by verses and hadiths. Ibn Teymiyye also makes mention of his age in which he and Muslims struggles against Mongolian invasion. Accordingly, his efforts being closely and actively interested in his age’s social, political, military, judicial, and religious issues show that he has an unusual scholar portrait. Thus, mentioning the requisite of that Muslims who are captive in Cyprus should have been citizen of the King and the religious and judicial necessity of doing same good treatment to them indicate that he has a pretty forward understanding and thought in an international issue. In this study, the translation of the epistle is firstly discussed by reason of including important information and messages. Ibn Teymiyye occasionally presents and refers to hadiths in his epistle. In this regard, the hadiths are shortly evaluated by making use citation. In another study, we examined Ibn Teymiyye’s approach to some other hadiths located in the epistle, as known “fitan” hadiths, which include Jesus Christ’s descent, killing dajjal, a war would be fought between Muslims and Jews were examined. As for this study, the hadiths which include the prophet’s fighting with non-Muslims, being of him mercy and war prophet and sending of a mujaddid who renew the religion in every age; and Ibn Teymiyye’s view regarding with these hadiths are discussed with some determinations and assessments

PDF

___

KUR’ÂN-I KERÎM.
İNCİL (1991). Yeni Yaşam Yay., İstanbul.
ABDAH, Muhammad Sulaiman (1998). Ibn Taymeeyah’s Letters from Prison, Message of Islam, London.
ABDURRAZZÂK, Ebû Bekr Abdurrazzâk b. Hemmâm (ö. 211/826) (1983). el-Musannef, thk. Habîburrahmân el-A‘zamî, el-Mektebu’l-islâmî, Beyrût, I-XI.
ÂCURRÎ, Ebû Bekr Muhammed b. el-Huseyn el-Bağdâdî (ö.360/970) (1999). eş-Şerî’â, thk.
Abdullah b. Ömer ed-Demîcî, Dâru’l-vatan, Riyâd, I-V.
AHMED B. HANBEL, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî (ö.241/855)
(2001). Müsnedu’l-İmâm Ahmed b. Hanbel, thk. Şu‘ayb el-Arnavût vd., Müessesetu’r-risâle, I-XXXXV.
AKGÜN, Hüseyin (2014). “Umirtu en ukâtile’n-nâse” Hadisinin Rivâyet Farklılıkları Hakkında Bir İnceleme”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, c:14, Sayı: 2, s. 49-90.
ALDEMİR, Halil (2011). “İhtilaf Çözümleme Yöntemi Olarak Mübahale”, İnsan ve Toplum, 1 (2), İstanbul, s. 135-154.
AZÎMÂBÂDÎ, Muhammed Eşref b. Emîr Alî (ö. 1857-1911) (1995). Avnu’l-ma‘bûd şerhu Sunen-i Ebî Dâvûd, Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut, I-XIV.
BEGAVÎ, Ebû Muhammed el-Huseyn b. Mes‘ûd (ö. 516/1122) (1997). Me‘âlimu’t-tenzîl fî tefsîri’lKur’ân, thk. M. Abdullah en-Nemr vd., Dâru taybe, I-VIII.
BEYHAKÎ, Ebû Bekr Ahmed b. el-Huseyn b. Alî (ö. 458/1066) (2003). Şu’abu’l-imân, thk. A. Abdulhamîd Hamid, Mektebetu’r-ruşd, Riyâd, I-XIV.
BEYHAKÎ, (1985). Ma’rifetu’s-sunen ve’l-âsâr, thk. A. Emîn Kal’acî, Dâru Kuteybe, Beyrût, I-XV.
BEYHAKÎ, (1985). İsbâtu azâbi’l-kabr ve suâlu’l-melekeyn, thk. Ş. Mahmûd el-Kudât, Dâru’lfurkân, Ammân.
BEZZÂR, Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdulhâlik (ö. 292/905) (2009). Müsnedu’l-Bezzâr, thk.
Mahfûzurrahman Zeynullah vd., Mektebetu’l-ulûm ve’l-hikem, Medîne, I-X.
BUHÂRÎ, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâil (ö. 256/870) (2002). el-Câmiu’s-sahîh, thk. M. Züheyr b. Nâsır en-Nâsır, Dâru tavki’n-necât, I-IX.
CUCERELLA, Diego Sarrıó (2010). “Corresponding across Religious Borders The Letter of Ibn Taymiyya to a Crusader in Cyprus”, Islamochristiana, 36, Roma, PISAI, s. 187-212.
CUM’A, Ebû Abdurrâhman Abdulmecîd (2008). Kitâbu Şeyhi’l-İslâm İbn Teymiyye ilâ Sercuvân meliki’n-nasârâ eş-şehîra bi’r-Risâleti’l-Kubrusiyye, Dâru Nûri’l-kitâb ve Mektebetu’lHâfızi’z-Zehebî, Cezâir.
DEMC, Alâuddîn (tsz.). er-Risâletu’l-Kubrusiyye hıtâbun min Şeyhi’l-İslâm İbn Teymiyye ilâ Sercivâs meliki Kıbrıs, Dâru İbn Hazm.
EBÛ DÂVÛD, Suleyman b. el-Eş’as b. İshâk es-Sicistânî (ö. 275/889) (2009). Sünen, thk. Şuayb elArnavût vd., Dâru’r-risâleti’l-âlemiyye, I-VII.
ERUL, Bünyamin (2012). Hadislerin Dili, TDV yay, Ankara.
ERTÜRK, Mustafa (2007). “Dinde Tecdid Düşüncesi ve Tecdid Hadisinin Çözümlenmesi”, Hadis Çözümlemeleri, Ensar Neşriyat, İstanbul, s. 47-82.
FÎRÛZÂBÂDÎ, Mecduddîn Muhammed b. Ya’kûb (ö. 817/1415) (2008). el-Kâmûsu’l-muhît, nşr. E.
Muhammed eş-Şâmî, Z. Câbir Ahmed, Dâru’l-hadîs, Kâhire.
GÖRMEZ, Mehmet (2005). “Hadis ve Semantik”, Günümüzde Sünnetin Anlaşılması, Kur’ân Araştırmaları Vakfı, KURAV Yay., Bursa, s. 231-236.
HÂKİM, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh en-Nîsâbûrî (ö. 405/1014) (1990). el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn, thk. M. Abdulkâdir Atâ, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrût, I-IV.
HAMİDULLAH, Muhammed (1970). “Hem Rahmet Hem de Harb Peygamberi”, trc. Yusuf Ziya Kavakçı, Diyanet Dergisi (özel sayı), Ankara, s. 88-95.
HATÎB, Kusay Muhibbiddîn (1974). er-Risâletu’l-Kubrusiyye hıtâbun min Şeyhi’l-İslâm İbn Teymiyye ilâ Sercivâs meliki Kıbrıs, el-Matbaatu’s-selefiyye, Ravda.
İBN A’RABÎ, Ebû Sa’îd el-A’rabî Ahmed b. Muhammed el-Basrî (ö. 341/952) (1997). Mu’cemu İbni’l-A’rabî, thk. Abdulmuhsin b. İbrahim, Dâru İbni’l-Cevzî, Suûdiyye, I-III.
İBN EBÛ ÂSIM, Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. ed-Dahhâk eş-Şeybânî (ö. 287/900) (1991). el-Âhâd ve’l-mesânî, thk. B. Faysal Ahmed, Dâru’r-râye, Riyâd, I-VI.
İBN EBÛ ŞEYBE, Ebû Bekr Abdullâh b. Muhammed b. Ebî Şeybe (ö. 235/849) (1989). elMusannef, thk. K. Yusuf el-Hût, Mektebetu’r-rüşd, Riyâd, I-VII.
İBNU’L-ESÎR, Ebu’l-Hasen İzzuddîn Alî b. Ebi’l-Kerem Muhammed b. Muhammed (ö. 630/1233) (1989). Usdu’l-gâbe fi ma‘rifeti’s-sahâbe, Dâru’l-fikr, Beyrût, I-VI.
İBNU’L-ESÎR, Mecduddîn el-Mubârek b. Esîruddîn el-Cezerî (ö. 606/1210) (2008). Câmiu’l-usûl li ehâdîsi’r-rasûl, tercüme ve şerh: S. Kemâl Sandıkçı, Ensar Yay., İstanbul, I-XIX.
İBN HACER, Ahmed b. Alî b. Hacer el-Askalânî (ö. 852/1449) (2012). Fethu’l-bârî şerhu Sahîhi’lBuhârî, thk. Abdulazîz b. Abdullah b. Bâz, el-Mektebetu’l-asriyye, Saydâ/Beyrût, I-XIII.
İBN HİBBÂN, Ebû Hatim Muhammed b. Hibban el-Bustî (ö. 354/965) (1993). Sahîhu İbn Hibbân bi-tertîbi İbn Balabân, thk. Şuayb el-Arnavût, Muessesetu’r-risâle, Beyrût, I-XVIII.
İBN HİŞÂM, Ebû Muhammed Abdulmelik b. Hişâm (ö.218/833) (1955). es-Sîretu’n-nebeviyye, thk.
Mustafa es-Sekâ vd., Mektebetu Mustafa el-Bâbî, Mısır, I-II.
İBN KAYYİM, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb el-Cevziyye (ö. 751/1350) (1996).
Hidâyetu’l-hayârâ fî ecvibeti’l-Yehûd ve’n-Nasârâ, thk. M. Ahmed el-Hâcc, Dâru’l-kalem, Cidde, I-II.
İBN KESÎR, Ebu’l-Fidâ İmâduddîn İsmâil b. Ömer b. Kesîr (ö. 774/1373) (1986) el-Bidâye ve’nnihâye, Dâru’l-fikr, I-XV.
İBN MÂCE, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî (ö.273/887) (2009). Sünen, thk. Şuayb el-Arnavût, vd., Dâru’r-risâleti’l-âlemiyye, I-V.
İBN SEYYİDUNNÂS, Ebu’l-Feth Fethuddîn Muhammed b. Muhammed el-Ya‘merî (ö. 734/1334) (1993). Uyûnu’l-eser fî funûni’l-megâzî ve’ş-şemâili ve’s-siyer, thk. İ. Muhammed Ramazan, Dâru’l-kalem, Beyrût, I-II.
İBN TEYMİYYE, Ebu’l-Abbâs Takıyyuddîn Ahmed b. Abdulhalîm b. Teymiyye el-Harrânî (ö.728/1328) (1995). Mecmû‘u’l-fetâvâ, thk. Abdurrahman b. Muhammed b. Kâsım, nşr. Mecma’u’l-Melik Fehd, Medîne, I-XXXV.
İBN TEYMİYYE (2005). Mecmû‘u’l-fetâvâ, thk. Âmir el-Cezzâr ve Enver el-Bâz, Dâru’l-vefâ, Mansûra, I-XXXVII.
İBN TEYMİYYE (tsz.). er-Risâletu’l-Kubrusiyye hıtâbun min Şeyhi’l-İslâm İbn Teymiyye ilâ Sercivâs meliki Kıbrıs, nşr. Alâuddîn Demc, Dâru İbn Hazm.
İBN TEYMİYYE (1999). el-Cevâbu’s-sahîh limen beddele dîne’l-Mesîh, thk. Alî b. Hasen vd. Dâru’l-âsıme, Suûdiyye, I-VI.
İBN TEYMİYYE (2004). Kâidetün muhtasaratun fi kıtâli’l-küffâr, thk. Abdulaziz b. Abdullah ezZîr Âl-i hamd, Riyâd.
KOCA, Ferhat (1999). “İbn Teymiyye”, DİA, TDV yay., İstanbul, XX, 405-413.
KÖKTAŞ, Yavuz (2013). Tüm Yönleriyle Akaid Hadisleri, İFAV yay., İstanbul.
MEDENÎ, Ali es-Seyyid Subh (1979). er-Risâletu’l-Kubrusiyye, Matbaatu’l-Medîne, Cidde.
MÜNÂVÎ, Zeynuddîn Muhammed Abdurraûf (ö.1031/1622) (1938). Feyzu’l-kadîr şerhu’lCâmi‘i’s-sağîr, el-Mektebetu’t-ticâriyye, Mısır, I-VI.
MÜSLİM, Ebu’l-Huseyn Müslim b. el-Haccâc (ö. 261/875) (1991). Sahîhu Müslim, thk. M. Fuâd Abdulbakî, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrût, I-V.
NESÂÎ, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî en-Nesâî (ö. 303/915) (1986). Sunenu’n-Nesâî (el-Muctebâ mine’s-sunen), thk. Abdulfettah Ebû Gudde, Mektebu’l-matbûâti’l-islâmiyye, Haleb, I-IX.
ÖZEL, Ahmet (1993). “Cihad”, DİA, TDV yay., İstanbul, VII, 527-531.
ÖZGÜDENLİ, Osman Gazi (2005). “Moğollar”, DİA, TDV yay., İstanbul, XXX, 225-229.
RÂZÎ, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer Fahruddîn (ö. 606/1210) (2000). et-Tefsîru’l-kebîr Mefâtîhu’l-gayb, Dâru ihyâi’t-turâsi’l- arabî, Beyrût, I-XXXII.
SA‘ÎD B. MANSÛR, Ebû Osman Sa‘îd b. Mansûr (ö. 227/842) (1982). Sünenu Sa‘îd b. Mansûr, thk. Habîburrahman el-A‘zamî, ed-Dâru’s-selefiyye, Hindistan, I-II.
TABERÂNÎ, Ebu’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb (ö. 360/971) (1994). el-Mu‘cemu’l-vasît, Târık b. Ivadullah, Dâru’l-harameyn, Kahire, I-X.
TABERÂNÎ (tsz.). el-Mu‘cemu’l-kebîr, Hamdî b. Abdulmecîd, Mektebetu İbn Teymiyye, Kahire, tsz., I-XXV.
TABERÎ, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr (ö. 310/923) (2001). Câmi‘u’l-beyân an te’vîli’l-Kur’ân, thk. A. Muhammed Şâkir, Müessesetu’r-risâle, Beyrût, I-XXIV.
TASSERON, Ella Landau (1992). “Periyodik Reform: Müceddid Hadisi Hakkında Bir İnceleme”, çev: İ. Hakkı Ünal, İslâmî Araştırmalar Dergisi, c:6, Sayı:4, Ankara, s. 261-278.
TİRMİZÎ, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ b. Sevre (ö. 279/892) (1998). Sünenu’t-Tirmizî, thk. Beşşâr Avvâd Ma’rûf, Dâru’l-garbi’l-islâmî, Beyrût, I-VI.
TİRMİZÎ (1993). eş-Şemâili’l-Muhammediyye ve’l-hasâisu’l-mustafaviyye, thk. Seyyid b. Abbâs elCelîmî, el-Mektebetu’t-ticâriyye, Mekke.
ZEHEBÎ, Ebû Abdillâh Şemsuddîn Muhammed b. Ahmed (ö. 748/1348) (1993). Târîhu’l-İslâm ve vefeyâtu’l-meşâhîr ve’l-a’lâm, thk. Ö. Abdusselâm et-Tedmîrî, Dâru’l-kütübi’l-arabî, Beyrût, I- LII.