İLKOKUL 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN YARDIMLAŞMA DEĞERİNE YÖNELİK GELİŞTİRDİKLERİ METAFORLARIN İNCELENMESİ

Bu araştırmanın amacı, ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin yardımlaşma değerine ilişkin sahip oldukları metaforları belirlemektir. Çalışmada kullanılmıştır. 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı II. Döneminde Sakarya İli merkez ilçe sınırları içerisinde yer alan 3 ilkokulun 4. sınıfında okuyan 259 öğrenci ile uygulama yapılmıştır. Bazı verilerin okunamaması ve eksik olması gibi nedenlerle araştırmada 98'i kız, 110'u erkek 208 öğrenciden elde edilen verilerle işlem yapılmıştır. Öğrencilerin "yardımlaşma" değerine yönelik metaforlar ürettikleri dokümanların çözümlenmesi içerik analizi yöntemi ile yapılmıştır. Elde edilen verilerin analizi dokümanların elektronik ortama aktarılması ve ayıklanması, metafor ve gerekçelerin sınıflandırılması, kavramsal kategorilerin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları ve nicel veri analizi aşamalarından oluşmaktadır. Daha sonra elde edilen bulgular tablolar kullanılarak yorumlanmıştır. Çalışmaya katılan 208 öğrencinin yardımlaşma değeri için geliştirdikleri 84 metafor frekansları açısından; çiçek (17), arkadaş (13), karınca (13), kalem (10), el (9), oyun (9), aile (6), insan (6), eşya (5) ve yemek (5) şeklinde sıralanmaktadır. Öğrencilerin yardımlaşma değeri için geliştirdikleri 84 metafor konusu ve kaynağı incelenerek kavramsal kategoriler oluşturulmuştur. Toplam 84 metafordan 7 kavramsal kategori oluşturulmuştur. Oluşturulan bu 7 kavramsal kategori kategoride yer alan öğrenci sayılarına göre: nesne olarak yardımlaşma (60), kişi olarak yardımlaşma (45), doğa olarak yardımlaşma (33), eylem olarak yardımlaşma (28), hayvan olarak yardımlaşma (27), vücudun bölümü olarak yardımlaşma (12) ve mekân olarak yardımlaşma (3) şeklinde sıralanmaktadır. Öğrencilerin cinsiyetlerine göre metafor tercihleri incelendiğinde kız öğrenciler birinci sırada çiçek (10), ikinci sırada karınca (8) ve üçüncü sırada da arkadaş (5) ve oyun (5) metaforlarını tercih ederken erkek öğrencilerin birinci sırada arkadaş (8), ikinci sırada çiçek (7) ve üçüncü sırada da kalem (6) ve el (6) metaforlarını tercih ettikleri belirlenmiştir. Çalışma öğrencilerin cinsiyetlerine göre dâhil oldukları kavramsal kategoriler açısından incelendiğinde ise erkek öğrencilerin genel toplamla paralel bir sıralama sergilediği belirlenmiştir. Çalışmada oluşturulan kavramsal kategoriler cinsiyetler açısından incelendiğinde kız öğrencilerin yer aldığı kategoriler; nesne olarak yardımlaşma (28), kişi olarak yardımlaşma (18), doğa olarak yardımlaşma (17), hayvan olarak yardımlaşma (15), eylem olarak yardımlaşma (13), vücudun bölümü olarak yardımlaşma (5) ve mekân olarak yardımlaşma (2) şeklinde sıralanırken erkek öğrencilerin yer aldığı kategoriler; nesne olarak yardımlaşma (32), kişi olarak yardımlaşma (27), doğa olarak yardımlaşma (16), eylem olarak yardımlaşma (15), hayvan olarak yardımlaşma (12), vücudun bölümü olarak yardımlaşma (7) ve mekân olarak yardımlaşma (1) şeklinde sıralanmaktadır. Öğretmenler bu çalışmada elde edilen sonuçlardan yola çıkarak ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin yardımlaşma değerine yükledikleri genel anlam ile ilgili fikir sahibi olabilirler. Ayrıca değerlerin tespitinde bu tür çalışmaların daha geniş çalışma grubu ve daha çok sayıda kişiye ulaşarak yaygınlaştırılması değer öğretimi alanında önemli bilgilerin derlenmesini sağlayabilir. Öğretmenlere benzer etkinlik kâğıtlarını kullanarak kendi sınıfları için bu tür çalışmaları uygulama yeterliliği kazandıracak eğitimler verilebilir

THE ANALYSIS OF METAPHORS THAT PRIMARY SCHOOL 4. GRADE STUDENTS DEVELOPED FOR COOPERATING VALUE

The purpose of this study is to identify theme taphors that primary school 4. Grade students have on the value of cooperation. In the present study, the phenomenon science model, which is one of the qualitative research models, is used. This study is applied on 259 primary school 4. Grade students in three primary schools that are with in the boundaries of the central district of Sakarya Province in 20122013 education year 2. period. Because of reason ssuch as lack of data and that cannot be read, this study is made from a total of 208 students consist of 98 fema leand 110 male students. The analysis of the metaphors that the students produced for “cooperating” value are made by the method of content analysis. The study consists of the analysis of obtained data, transferring the documents in to electronic media and extracting, classification of the metaphors and their reasons, developing conceptual categories, reliability and validity studies and quantitative data analysis stages. Then the obtained results are interpreted by using tables. When the 84 metaphors that 208 students who participated in the study and developed for cooperating values are examined in terms of frequencies; they can be ranged as flower (17), friend (13), ant (13), pencil (10), hand (9), play (9), family (6), human (6), goods (5), and meal (5). The 84 metaphors that are developed by the students for cooperating value are being classified into conceptual categories by examining their subjects and sources. 7 conceptual categories are created from a total of 84 metaphors. According to the number of students that participated in these 7 conceptual categories are ranged as; cooperating as object (60), cooperating as person (45), cooperating as nature (33), cooperating as activity (28), cooperating as an animal (27), cooperating as a part of body (12) and cooperating as place (3). When the metaphor preferences are examined according to the students gender, while the female students flower (10) took the first place, ant (8) second place and friend (5) and play (5) third place, the male students preferences are; friend (8) in thefirst place, flower (7) second, and pencil (6) and hand (6) in the third place. When the study is examined in terms of conceptual categories that the students participated according to their gender, it is observed that the male students show a paralel ranging with overall total. When the created conceptual categories are arranged in terms of gender, while the categories according to the categories of female students are ranged as; cooperating as object (28), cooperating as person (18), cooperating as nature (17), cooperating as animal (15), cooperating as activity (13), cooperating as a part of body (5) and cooperating as place (2); the categories for male students are ranged as; cooperating as object (32), cooperating as person (27), cooperating as nature (16), cooperating as activity (15), cooperating as animal (12), cooperating as a part of body (7) and cooperating as place (1). Teachers may have an idea about the general meaning that the 4. grade students developed about cooperating value based on the results obtained in the study. Also, they may provide compilation of important information in the field of dissemination of value teaching by reaching a large working groupand a large number of people in the determination of values. Teachers may give education that may provide application sufficiency for these kind of studies by using similar efficacy papers

PDF

___

AKTEPE, V. (2010). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde “Yardımseverlik” değerinin etkinlik temelli öğretimi ve öğrencilerin tutumlarına etkisi. (Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden 28 Haziran 2013 tarihinde erişilmiştir.
ARSLAN, M. ve BAYRAKÇI, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımın eğitimöğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 171, 100–107.
ASAGEM. (2010). Aile yapısı araştırması 2006. http://www.ailetoplum.gov.tr. adresinden 28 Haziran 2013 tarihinde erişilmiştir.
AYDIN, İ.S. ve PEHLİVAN, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies, 5(3), 818-842.
BAL, S. ve Uyanık-Balat, G. (2013, Mayıs). Hayat evde başlar erken çocukluk döneminde temel değerlerin kazanılmasında aile yaşantısının önemi ve etkisi. Uluslararası Değerler Eğitimi Sempozyumu, Sempozyum Programı ve Bildiri Özetleri Kitabı, Antalya.
BOZLK, M. (2002). The college student as learner: Insight gained through metaphor analysis. College Student Journal, 36(1), 142-151.
ÇELİK, I. (2012, Mayıs). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin ve sınıf öğretmenlerinin öğrenciöğretmen algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, Rize.
DUMAN, M. ve HASTÜRK, E. (2012, Mayıs). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin “iklim” algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, Rize.
DUR, F. (2006). Understandıng metaphor: A cognıtıve approach focusıng on ıdentıfıcatıon and ınterpretatıon of metaphors in poetry. (Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden 28 Haziran 2013 tarihinde erişilmiştir.
EYÜP, B. ve UNGAN, S. (2012, Mayıs). İlköğretim öğrencilerinin kitap kavramına ilişkin metaforları. 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, Rize.
FICHTER, J. (2006). Sosyoloji nedir (çev. N. Çelebi) Ankara: Anı Yayıncılık.
GÜLER, T., HAZAR, R.G. ve DERELİ, F. (2013, Mayıs). Okul öncesi eğitim programında yer alan değerlerin öğretmen görüşleri ile incelenmesi. Uluslararası Değerler Eğitimi Sempozyumu, Sempozyum Programı ve Bildiri Özetleri Kitabı, Antalya.
GÜVEN, B. ve GÜVEN, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde metafor oluşturma becerilerine ilişkin nicel bir inceleme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2),503- 512.
GÜVEN, B. ve SOYDAŞ, S. (2011, Mayıs). İlköğretim öğrencilerinin saygı ve hoşgörü kavramlarına ilişkin oluşturdukları metaforların incelenmesi. 10. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, Sivas.
GÜVEN, B. ve SOYDAŞ, S. (2012, Eylül). Öğrencilerin adalet ve hak kavramlarına ilişkin oluşturdukları metaforların hermeneutik yaklaşımla incelenmesi. 21. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, İstanbul.
HALSTEAD, J. M. ve Taylor, M. J. (2000). Learning andteachingaboutvalues: A review of recentresearch. Cambridge Journal of Education, 30,169-202.
İBRET, B.Ü. ve AYDINÖZÜ, D. (2011). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin “Dünya” kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 85-102.
KUŞDİL. M. E. ve KAĞITÇIBAŞI, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değerler yönelimi ve Schwartz Değer Kuramı, Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
MEB. (2005). Sosyal bilgiler dersi (4-5. sınıflar) öğretim programı ve klavuzu. Ankara: Milli Eğitim Yayınevi.
MEB. (2009). İlköğretim 1, 2 ve 3. sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu. [Online]: http://talimterbiye.mebnet.net adresinden 28 Haziran 2013 tarihinde erişilmiştir.
MILES, M. B. ve HUBERMAN, A. M. (1994). An expanded source book qualitative data analysis. (Second Edition). Thousand Oaks, California: Sage Publications.
MODELL, A. H. (2009). The metaphor-the bridge between feelingsand knowledge. Psychoanalytic Inquiry, 29, 6-11.
ROKEACH, M. (1973). Thenature of humanvalues. New York: The Free Press.
SABAN, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459- 496.
SABAN, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
SADIK, F. ve SARI, M. (2012). Çocuk ve demokrasi: İlköğretim öğrencilerinin demokrasi algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1(1), 48-62.
TDK. (2013). Büyük Türkçe sözlük. http://tdkterim.gov.tradresinden 28 Haziran 2013 tarihinde erişilmiştir.
VATANDAŞ, C. (2003). Toplumsal bir değer olarak “yardımlaşma” ve dilenciler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 149-160.
VATANDAŞ, C. (2011, Nisan). Türkiye’de aile ve aile değerleri. Savrulan Dünyada Aile.
Sorunlar- İmkanlar- Çözümler Sempozyumu, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Merkezi (SEKAM), Ankara.
YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
YÜKSEL, İ. ve ADIGÜZEL, A. (2012). Değer eğitiminde karikatür kullanımı: toplumsal birlik beraberlik ve dayanışma değer örneği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(3), 68-80.