HZ. PEYGAMBER’İN HAYATINI ANLATAN ÇOCUK KİTAPLARININ DİNİ DÜŞÜNCENİN GELİŞİMİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Konusunu, kahramanlarını ya da kurgusunu dini içerikten alan çocuk kitapları “dini içerikli çocuk kitapları” olarak sınıflandırılabilir. Diğer çocuk kitaplarından farklı olarak eğitim ve öğretim yönü de bulunan bu kitaplar çocuğun duyuşsal, kişisel ve toplumsal gelişimlerinin yanında dini gelişimlerine de çok önemli katkılar sağlar. Dini içerikli çocuk kitaplarının, çocukların gelişim düzeyleri ve özellikle de dini düşünce gelişim süreçleri dikkate alınarak hazırlanması, hitap ettiği çocukların bilişsel, duyuşsal, sosyal, ahlaki ve dini gelişim düzeyleri düşünüldüğünde çok büyük bir önem taşımaktadır. Bu kitapların, dini içeriğin çocuğa olduğu gibi aktarıldığı bir araç olarak görülmesi, çocukların dini gelişimlerini desteklemekten ziyade, çocuğun dünyasında kalıcı olumsuz etkiler bırakabilir. Her yaşın dini düşünce gelişim özelliklerinin farklı olması buna bağlı olarak dini ilgi ve gereksinimlerinin de değişmesi, dini içerikli çocuk kitapları için de oldukça önemlidir. Soyut birçok kavramın bulunduğu dine ait bir konu, çocuğa nasıl anlatılmalıdır? Çocuğun dini ilgi ve gereksinimi nedir? Yaşa bağlı olarak farklılaşır mı? Özellikle dil ürünü olan çocuk kitaplarında kullanılacak din dili nasıl olmalıdır? Çocukların dini düşünce gelişimleri bilinmeden bu soruların cevabını vermek pek mümkün görünmemektedir. Bu bağlamda dini içerikli çocuk kitaplarının, dini düşüncenin gelişim alanı göz önüne alınarak hazırlanması oldukça önemlidir. Çalışmamızda Hz. Peygamber ile ilgili yazılmış çocuk kitapları nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi ile çocuğa göreliği değerlendirilerek; kitapların içeriğinin çocukların dini düşünce gelişimlerine uygunluğu ele alınmıştır. Sonuç olarak bu konuda hazırlanan çocuk kitaplarının, çocukların dini düşünce gelişim düzeyleri dikkate alınmadan hazırlandığı, kitapların çocuklardan ziyade bir yetişkin bakış açısı ile ve yetişkinler için hazırlandığı sonucuna varılmıştır.

ASSESSMENT OF THE CHILDREN’S BOOKS DESCRIBING THE LIFE OF THE PROPHET MUHAMMAD IN TERMS OF RELIGIOUS THINKING DEVELOPMENT

The children’s books that take their subject, heroes or fiction from religious content, can be classified as children’s religious books. Unlike the other children’s books, these books that include educational and instructional aspects, they provide significant contribution to their religious development besides affective, personal and social development of children. When the cognitive, affective, social, moral and religious levels of the target children are taken into consideration, it has great importance that the children’s religious books are prepared considering the development level of children and especially the process of their religious development. Far from supporting their religious development, to see these books as a means by which religious content is conveyed directly to the child can cause permanent negative effect on children’s world. By the reason of the differences in features of religious development of all ages, changes in religious interest and needs is also important for the children’s religious books How should a religious subject that includes lots of abstract concept be given to a child? What is the religious interest and need of the child? Is it different depending on the age? How should be the religious language especially in the children’s books that are language product? It is unlikely to answer all these questions without knowing religious development of children. In this context, it is very important for children’s books that include religious content to be prepared considering the religious development field. In this study, the children’s books about the Prophet Mohammad has been assessed by content analysis method that is one of the qualitative research methods and it has been handled whether the content of the books are appropriate for religious development of children. As a result, it is deduced that the children’s books prepared in this regard have been prepared without being taken into consideration the religious development level of children and they have been prepared for adults and with adult’s viewpoint.

PDF

___

Clark, Walter Houston, The Psychology of Religion: An Introduction to Religious Experience and Behavior, The Macmillian Company, New York, 1958.
Corbin J. & Strauss, A. (1990). Grounded theory research: procedures, canons, and evaluative criteria, Qualitative sociology, 13 (1), 3-21.
Damons, William, The Moral Child-Nurturing Children's Natural Moral Growth, Free Press, London, 1988.
Dilidüzgün, Selahattin, Ana Çizgileriyle Çocuk ve Çocuk Edebiyatı, Açıköğretim Fakültesi Yayını, Eskişehir, 2008.
Elias, John L.,Psychology and Religious Education, Krieger Publishing Co., Florida, 1983.
Elkind, David, “The Origins of Religion in The Child”, Review of Religious Research, Vol.12, No.1, (Autumn) 1970.
Fowler James W., “Faith Development at 30: Naming the Challenges of Faith in A New Millennium”, Religious Education, 99:4, 1968.
Goldman, Ronald, Religious Thinking from Childhood to Adolescence, Routledge and Kegan Paul, London, 1966.
Hyde, Kenneth E.,Religion in Childhood&Adolescence-A Comprehensive Review of the Research, Religious Education Press, Birmingham, Alabama, 1990.
Karaca, Faruk, Dinî Gelişim Teorileri, Dem Yay., İstanbul, 2007.
Kıbrıs, Ġ.,Çocuk Edebiyatı, Tek Ağaç Yayınevi, Ankara, 2006.
Köylü, Mustafa & Oruç, Cemil, Çocukluk Dönemi Din Eğitimi, Nobel Yay., Ankara,2017.
Mehmedoğlu A.U., Aygün, A., “James W. Fowler ve İnanç Gelişim Teorisi”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakütesi Dergisi, c:6, sayı:1, 2006.
Oruç, Cemil, "Din Eğitimi Açısından Çocuk Teolojisi ve İlahiyat Fakülteleri için Bir Öneri", (ed. Fahri Kayadibi), Din Eğitiminde Kalite, Dem Yay., İstanbul, 2013.
Oruç, Cemil, “Erken Çocukluk Dönemi Din Eğitimi”, (ed. Mustafa Köylü), Gelişimsel Basamaklara Göre Din Eğitimi, Nobel Yay., Ankara, 2017.
Santrock, John W., Life-Span Development, McGraw-Hill, Boston, 2009.
Senemoğlu, Nuray, Gelişim Öğrenme ve Öğretim-Kuramdan Uygulamaya, Özsen Matbaası, Ankara, 1998.
Sever, Sedat, Çocuk ve Edebiyat, Tudem Yayınları, Ankara, 2013.
Slavin, Robert E.,Educational Psychology: Theory and Practice, Pearson, Boston, 2006.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yavuz, Kerim, Çocukta Dinî Duygu ve Düşüncenin Gelişmesi, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 1983.