HÜSEYİN CAVİD VE ELİAĞA VAHİD’İN HAYATA BAKIŞ AÇILARININ ŞİİRLERİNE YANSIMALARI

Şairlerin düşünceleri, hayata bakış açıları ve yaşadıkları dönemin durumu, onların eserlerini ve yaratıcılıklarını etkilemektedir. Hüseyin Cavid ve Eliağa Vahid 20. asırda yaşamış ve hayata güzellik merkezli bakmış iki şairdir. Vahid ve Cavid' e göre insanları birleştiren, sıkıntıları yok eden, mutlu bir dünyanın temelini oluşturan unsur, güzelliktir. Fakat Vahid ve Cavid, her ne kadar hayata aynı noktadan baksalar da yaşadıkları dönemin üzerlerindeki tesirlerine göre, şiirlerindeki genel havada farklılaşma görülmektedir. Eliağa Vahid bir Sovyet şairidir ve mevcut yönetimden memnundur. Bu onun hayata ve geleceğe umutla bakmasını ve bunun sonucu olarak şiirlerinde olumlu bir havanın oluşmasını sağlar. Hüseyin Cavid ise, inançlı bir Türk milliyetçisidir. Gerek Çarlık döneminde gerek Sovyet döneminde hayali olan bağımsız vatana kavuşamaz. Mevcut yönetimlerin halklar üzerindeki baskı ve şiddet politikaları, Hüseyin Cavid'i derinden sarsar. Bu nedenle Hüseyin Cavid'in şiirlerinin genel havasında umutsuzluk ve hüzün görülür. Vahid ve Cavid'in aşka, sevgiliye ve güzelliğe bakış açıları benzer olduğu için bu konularda yazdıkları şiirleri benzerlik göstermektedir. Fakat yaşadıkları dönemde var olan siyasi idareye ve mevcut olan hayat düzenine bakış açıları farklıdır. Bu farklılık, şairlerin aşk, güzellik konuları dışındaki din, vatan ve savaş gibi konularda yazılmış olan şiirlerinde görülmektedir. Bu makalede Hüseyin Cavid ve Eliağa Vahid'in hayata bakış açılarının şiirlerine yansımalarını göreceğiz

THE EFFECT OF VIEWS OF LIFE OF HUSEYIN CAVID AND ELIAĞA VAHID TO THEIR POEMS

Poets’ creativity and works are affected by their thoughts, view of life and the conditions of the era in which they live. Hüseyin Cavid and Eliağa Vahid are two important poets who lived in 20th century. They both valued the life in a beauty-centered manner. According to Vahid and Cavid, beauty is the main element bringing people together, vanishing the problems and creating a happier society. Although they have the same view of life, their poems differentiate in terms of effects of the era they lived in. Eliağa Vahid was a soviet poet and happy with the soviet administration. This influenced his poems in a positive way and made him look the future with hope. In contrast, Hüseyin Cavid was a believing Turkish Nationalist. He didn’t realize his dream of independent homeland both in Tsarist Period and Soviet Era. He was deeply affected by the suppression and violence policies of Soviet Administration. Therefore, despair and sadness became the literary elements of their poems. As their views of beauty and beloved resemble each other, poems of Vahid and Cavid about these subjects show similarity. In the contrary, their approach to political administration and life conditions of their era differentiates. In contrast to poems about love and beauty, this difference can be seen in their poems about religion, homeland, war etc. In this essay, we will see effects of their views of live to their poems

PDF

___

Abbasov, İmran (1996), “Hüseyin Cavit'in Şiir Dünyası”, Türklük Bilimi Araştırmaları 2,Sivas, s.1-15.
Amanoğlu, Ebulfez (2011), Şair Hüseyin Cavid Turancılık ve Ortak Türkçe, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi Bildirileri, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Anakara, s. 93-100.
Akpınar, Yavuz (1994), Azerî Edebiyatı Araştırmaları, Dergâh Yay., İstanbul.
Bayram, Bülent (2009), “Halk Edebiyatı Metinlerine Sovyetler Birliği Döneminde İdeolojik Yaklaşım: Alankay Batır Örneği”, Turkish Studies – İnternational Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/8 Fall 2009, p. 710-724, ISSSN: 1308-2140, www. Turkishstudies.net, DOI Number: 10.7827/TurkishStudies.974, ANKARA-TURKEY.
Cavid, Hüseyin(2005), Eserleri, Haz. Turan Cavid, Lider Neşriyyat, Bakı.
Celal, M.- Hüseynov, F. (2008), Örneklerle XX. Esr Azerbaycan Edebiyyatı, Haz: Kemal YavuzErol Ülgen, Akçağ, Ankara.
Elekber, Faiq, Hüseyin Cavid’in Dünya Görüşünde Türkçülük-Turancılık, Türk Dünyasını İşıqlandıranlar: M. Akif Ersoy, Hüseyn Cavid Sempozyumu, Bildiriler Kitabı: 16-18 Mayıs 2013, Qafqaz Üniversiteti, Bakı, s.102-109.
Garayev, Yaşar (1998), “Hüseyin Cavid”, TDV İA, c. 18, İstanbul, s.534-536.
Gedikli, Yusuf (2008), “Hüseyin Cavid Rasizade (1882-1941)’nin Hayatı ve Eserleri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, c. 38.
Karayev, Yaşar (1999), Belli Başlı Dönemleri ve Zirve Şahsiyetleriyle Azerbaycan Edebiyatı, Haz. Yavuz Akpınar, Ötüken Yay., İstanbul.
Kaya, Seda (2011), Azeri Şair Aliağa Vahid’in Gazellerinin Konu Bakımından İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kaya, Seda (2014), Sovyetler Birliği Döneminde Azerbaycan’da Din, I. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri Kitabı, Niğde, s. 1535-1542.
Kırzıoğlu, Banıçiçek (2001), “Hüseyin Cavid ve İki Şiiri”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 16, s. 121-143. Mecidzade, Hasan (1962), Vahid’in Gazelleri, Tahran.
Muhtaroğlu, V. (1993), Azerbaycan XIX.-XX. Yy. Türk Edebiyatı, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, C. 4, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Nurioğlu, Memmed (1983), Eser ki Galdı Cahanda (Eliağa Vahidin Heyatı ve Yaradıcılığı), Bakı.
Nurioğlu, Mehmed (1989), Eliağa Vahid Gezeller, Azerneşr, Bakı. Saraclı, Eflatun (2007), Azerbaycan Yazıçıları Cümhuriyet Döneminde, Elm Neşriyat, Bakı.
Sarıkaya, Mahmut (2015), Türk Dünyasının Son Büyük Gazel Şairi Eliağa Vahid ve Gazelleri, Vizyon Yayınevi, Ankara.
Zamanov, Q.(2013), Cavid Yaradıcılığında Gözellik ve Mehebbet Konsepsiyası, Türk Dünyasını İşıqlandıranlar: M. Akif Ersoy, Hüseyn Cavid Sempozyumu, Bildiriler Kitabı: 16-18 Mayıs 2013, Qafqaz Üniversiteti, Bakı, s.339-342.
Yeniasır, Mustafa (2010), Hüseyin Cavid ve Özker Yaşın'ın Eserlerinde Milli Duygular, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü İzmir.
Yüce, Nuri (2009), Hüseyin Cavid ve Türkiye, TDED 38, Doğumunun 125. Yılında Hüseyin Cavid Sempozyumu, Bildiriler Kitabı: 9 Ocak 2008, İstanbul, s. 217-237.