Halide Edib’in Anılarında Okuma Kültürü

Aydın kimliğiyle yaşadığı dönemin hem siyasî ve sosyal hayatında hem de eğitim hayatında önemli bir yere sahip olan Halide Edib Adıvar’ın anılarını sadece onu tanımak ve anlamak için değil, dönemin eğitim anlayışını, yaklaşımlarını öğrenerek bugüne ve geleceğe ışık tutmak için de okumak ve incelemek gerekmektedir. Bu bakış açısıyla çalışmada Millî Edebiyat (1911-1923) ve Cumhuriyet Dönemi’nde (1923 ve sonrası) pek çok eser kaleme almış Halide Edib’in 1926 yılında Londra’da İngilizce olarak yayımlanan The Memoirs of Halide Edib ile 1963 yılında yayımlanan Mor Salkımlı Ev adlı eserlerinde dil eğitiminin önemli bir aşaması olarak okuma eğitimine dair aktarılan düşünce, görüş ve yaşantıları doküman incelemesine dayanan betimsel nitelikli tarama yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Halide Edib Adıvar (1882-1964), Memoirs of Halide Edib adlı kitabında çocukluğundan başlayarak 1918 yılına kadar olan yaşamını anlatmaktadır. Modern Türk Edebiyatının en tanınmış anı kitaplarından biri olan ve Türkçede Mor Salkımlı Ev adı ile ilk kez 1963 yılında yayımlanan eser, yazarın kendisinin de daha sonra ifade ettiği üzere, öz itibariyle aynı olmakla birlikte İngilizce eserin doğrudan bir çevirisi değildir. Bu nedenle, Türkçe ve İngilizce düşünme ile yazmanın başkalığı, yazarın anılarını ilk olarak İngilizce kaleme aldığı ve iki eserin hacim ve kapsam yönünden farklı oluşu göz önünde bulundurularak çalışmada The Memoirs of Halide Edib (1926) adlı eser ile Mor Salkımlı Ev (1963) birlikte incelenecektir. Halide Edib’in anıları arasında büyük yer tutan ve okuma kültürünü oluşturan, küçük yaşta bir çocukken okumaya duyduğu ilgi ve bu ilgiyi besleyen ortam, çevresini saran yetişkin dünyasında konu edilen yazarlar ve eserler, okur-yazarlığa ve okula başlama törenleri, okul ve öğretmenleri aracılığıyla tanıştığı kitaplar ve bunlar üzerine yapılan değerlendirmeler, yabancı dil öğretiminde karşılaştığı yöntem ve yaptığı okumalar çalışmada ele alınacak konu başlıkları arasındadır.

Reading CultureiIn the Memoirs of Halide Edib

It is necessary to read and examine the memories of Halide Edib Adıvar, who has an important place not only in our political and social lives but also in our education lives, by understanding the educational approaches of the period to light on our present and future.From this point of view, in the book "Memoirs of Halide Edib" published in London in 1926 by Halide Edib Adıvar, who wrote many books in Millî Edebiyat (1911-1923) and Republic Period (1923 and later) will be assessed using a descriptive screening method based on a review of the ideas, opinions and experiences of reading education.Halide Edib Adıvar (1882-1964) describes her life from childhood to 1918 in her book Memoirs of Halide Edib. The book, which was first published in 1963 under the name of Mor Salkımlı Ev, one of the most well known of the modern Turkish Literature, is not a direct translation of the English book, with the same essence as the author herself later stated. For this reason, The Memoirs of Halide Edib (1926) and Mor Salkımlı Ev (1963) will be examined in the study in consideration of the otherness of writing in Turkish and English, andthe fact that the author's memories were first written in English.The interest of reading, the writers and books on the adult world that surrounds the environment, ceremonies, the books she has met through the school and her teachers, the methods they have used in teaching foreign language are among the topics to be covered in the study.

___

  • Adıvar, H. E. (1955). Halide Edib’in Çocukluğundan 1917’ye Kadar Hatıraları. Yeni İstanbul, 2102- 2162.
  • Adıvar, H. E. (1963). Mor Salkımlı Ev. İstanbul: Atlas Yayınları.
  • Adıvar, H. E. (2018). Mor Salkımlı Ev. İstanbul: Can Yayınları.
  • Aktaş, Ş. (2013). Halide Edip Adıvar. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Türkoloji Dergisi 20,1 1-12.
  • Akyol, H. (2001). Türkçe İlkokuma Yazma Öğretimi. Ankara: Gündüz Eğitim Yayıncılık.
  • Birinci, A. ve Kara, İ. (2012). Bir Eğitim Tasavvuru Olarak Mahalle/Sıbyan Mektepleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Çetin, N. (2017). Halide Edip Adıvar İncelemeleri. Ankara: Atlas Yayınevi.
  • Edip, H. (1926). Memoirs of Halide Edib. Londra.
  • Enginün, İ. (1986). Halide Edip Adıvar. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
  • Erdal, K. (2006). Halide Edib Adıvar’ın Eserlerinde Çocuk Kitaplarıyla İlgili Görüşler. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
  • Erdal, K. (2008). Halide Edip Adıvar ve Eğitim. İstanbul: Ezgi Kitabevi.
  • Evans, M.D.R. vd. (2014). Scholarly Culture and Academic Performance in 42 Nations. Social Forces, Volume 92, Issue 4, June 2014, Pages 1573–1605, https://doi.org/10.1093/sf/sou030
  • Özdemir, E. (2005). Eleştirel Okuma. Ankara: Bilgi Yayınevi.
  • Sever, S. (2013). Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü. İzmir: Tudem Yayınları.
  • Sever, S. (2019). Çocuk ve Edebiyat. Ankara: Tudem Yayınları.
  • Suskind, D. (2019). Otuz Milyon Kelime. Ankara: Buzdağı Yayınevi.
  • Uyguner, M. (1994). Halide Edip Adıvar. Ankara: Bilgi Yayınevi