HACI ALİ VE İKİ SÛFÎ EŞLİĞİNDE TUHFETÜ’L-MÜCÂHİDÎN ADLI ESERİ

Süleymaniye Kütüphanesi Nur-i Osmaniye Kitaplığı 2293 numaralı kayıtta yer alan Hacı ‘Ali’ye ait tarihte yaşamış önemli Allah dostları ve kanaat önderlerinin biyografisini anlatan el yazma eserler bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi olan önemli bir kaynak eser Tuhfetü’l-Mücahidîn ve Behçetü’z Zâkirîn adlı 624 varaktan ve her varağı 27 satırdan oluşan kıymetli eserde Hacı Bayram Velî ve meşhur halifesi Akşemseddin’in biyografilerini anlatan başlıklar da bulunmaktadır. Hacı ‘Ali ’nin Osmanlıca kaleme aldığı bu değerli eser tam olarak henüz latinize edilmiş değildir. Biz bu çalışmada bu değerli kaynak eserin Hacı Bayram Veli ve Akşemseddin maddelerini latinize edip, daha sonra bu latinize çalışmasının günümüz Türkçe’sine çevirmeye çalışacağız. Ayrıca Hacı ‘Ali ve bu iki örnek eşliğinde Tuhfetü’l-mücâhidîn ve behçetü’z-zâkirîn adlı eseri hakkında bilgiler de vereceğiz. Çalışmamızın sonunda da kısa bir değerlendirme yaparak makalemizi sonuçlandıracağız. Tarihte yaşamış Allah dostları ve kanaat önderleri ile ilgili elde mevcut bilgilerin hemen hepsi neredeyse Tuhfetü’l-mücâhidîn ve behçetü’z-zâkirîn gibi kaynak eserler vasıtası ile günümüze kadar ulaşmıştır. Bu ve buna benzer kaynak eserlerin dilimize latinize edilerek kazandırılması bu bakımdan çok önemlidir. Ayrıca bu Allah dostları ve kanaat önderleri ile ilgili sağlıklı bilgileri elde edebilmenin en önemli yolu şüphesiz ilk elden yazılmış kaynak eserlere ulaşıp onları bizzat kendi kaleme alındıkları varaklardan okuyup anlamaya çalışmaktır.

HAJJI ‘ALI AND HIS WORK IS TUHFETU’L-MUCAHIDÎN ACCOMPANIED BY TWO SAINTS

There are also some titles about the memoirs of Hajji Bayram Veli and his renowned Khalifa Akshemseddin in the manuscript “Tuhfetü’l- Mücahidîn and Behçetü’z Zâkirîn” by Hajji ‘Ali, which is a valuable work that narrates the memoirs of saints and opinion leaders and consisted of 624 pages with 27 lines each. This work is recorded in Süleymaniye Nur- i Osmaniye Library with number 2293. This work, written by Hajji ‘Ali, has not completely been Latinised. In this paper, firstly relevant sub-titles about Haji Bayram Veli and Akshemseddin in this valuable reference book will be latinised. And then, current meanings of these titles will be given. Also We will mention Hajji ‘Ali and his work Tuhfetü’l Mücâhidîn accompanied by these two samples. At the end of the paper, we will finalize it with a short evaluation. Almost all the available memoirs of saints and opinion leaders who lived throughout the history have come until today through the works such as “Tuhfetü’l Mücâhidîn and Behçetü’z Zâkirin”. So, it is vital that these kind of works be latinised and be adapted to our literature. Thus, the readers will be able to read the memoirs of saints and opinion leaders at first hand.

PDF

___

Agâh, Sırrı Levend (2008), Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara: TTK Yayınları.
Babinger, Franz (2000), Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, Çeviren: Coşkun Üçok, Ankara: Yayınevi Yok.
Baştürk, Sadettin (2010), Telhîsü’l-Berku’l-Yemânî/Ahbârü’l-Yemânî (Tahlil Ve Metin)- Erzurum: Basılmamış Doktora Tezi.
Bolat, Ali (2006), “Şakıki Belhi Maddesi”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları.
Can, Ayşe Hande (2007), Tarih-i Kamaniçe (Tahlil-Metin), İstanbul: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
Çiftçi, Mehdin (2016), Osmanlı’nın Bilgeleri Taşköprülüzade Ahmet Efendi, İstanbul: İlke Yayınevi.
Hacı ‘Âli, Târih-i Kamaniçe (Tarihsiz), Süleymaniye Kütüphanesi, Lala İsmail Efendi Kitaplığı, no. 308, İstanbul.
Hacı ‘Âli, Telhîsü’l-Berkû’l-Yemânî (Tarihsiz), Murad Molla Kütüphanesi, Hamîdiye Bölümü, no. 921, İstanbul.
Hacı ‘Âli, Tuhfetü’l-Mücahidin ve Behçetü’z-Zâkirin (Tarihsiz), Süleymaniye Kütüphanesi, Nuruosmaniye Kitaplığı, no. 2293, 644 varak, 27 satır, İstanbul.
Hacı ‘Âli, Tuhfetü’l-Huccâc (Tarihsiz), Süleymaniye Kütüphanesi, Nuruosmaniye Kitaplığı, no. 386, İstanbul.
Komisyon, Dinî Terimler Sözlüğü (2009), Editör: Serinsu, Ahmet Nedim, Ankara: MEB Yayınları.
Kurt, Günay (2006), “Lami Çelebi” TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları
Kütükoğlu, Bekir (2006), “Gelibolulu Mustafa Ali ”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları
Öngören, Reşat (2006), “Ebu’n-Necib Sühreverdî”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları.
Öngören, Reşat (2006), “Mevlana Celâledin-i Rumî”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları.
Öngören, Reşat (2006), “Sühreverdiyye”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları.
Turan, Fatma Ahsen (Tarihsiz), Horasan’ı Anadolu’ya, Anadolu’yu Balkanlara Bağlayan Mana Önderi Hacı Bayram-ı Veli, Anakara: Ankara Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
Turan, Şerafettin (2006), “Hoca Sadettin Efendi” TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları
Uludağ, Süleyman (2006), “Nefehatü’l-üns”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları,
Yavuz, Yusuf Şevki (2006), “Taşköprülü zade Ahmet Efendi”, TDV İslam Ansiklopedi, İstanbul: TDV Yayınları.
Yılmaz, Hasan Kamil (2006), “Aziz Mahmut Hüdâyî”, TDV İslam Ansiklopedi, İstanbul: TDV Yayınları.