GİDEON TOURY’NİN EREK ODAKLI ÇEVİRİ KURAMI IŞIĞINDA MEMDUH ŞEVKET ESENDAL’IN AYAŞLI VE KİRACILARI ADLI ROMANININ ALMANCA ÇEVİRİSİNİN İNCELENMESİ

Çeviri işlemi günümüzde toplumları ve bireyleri birbirine yaklaştıran ve onlar arasında her türlü diyalogun ya da iletişimin kurulmasını sağlayan vazgeçilmez bir etkinliktir. Yapılan çevirilerin kalitesinin artması bakımından çeviri eleştirisinin, çeviri bilimdeki önemi tartışılmaz bir gerçektir. Çeviri tarihi, insanoğlunun varlığıyla birlikte anılmaktadır. İnsanın, kendisi için yabancı olan dünyada, içinde yaşadığı toplumun dilini öğrenip varlığını sürdürebilme ve birlikte yaşadığı insanlarla iletişim kurma zorunluluğu, toplumlar arası düzeyde de zorunlu hale gelmiştir. Zira küreselleşme sürecinde sınırların kalkmasıyla birlikte toplumsal iletişim doğal olarak gerçekleşmektedir; önemli olan söz konusu iletişimin sağlıklı ve yeterli düzeyde gerçekleşmesidir . Mahmut Şevket Esendal, eserleriyle olduğu kadar şahsiyeti, yaşam tarzı ve bütün bunların arka planında sahip olduğu kültürün derinliği ile de yakın dönem Türk Edebiyatının önemli şahsiyetleri arasında yer almaktadır. Bu çalışmada önce yazar Mahmut Şevket Esendal ve eser hakkında kısa bilgi verildikten sonra Almancaya çevrilen “Ayaşlı ile Kiracıları” adlı eseri, Gideon Toury’nin Erek Odaklı Çeviri Kuramı ışığında incelenmeye tabi tutulmuştur. Bu teoriye göre çeviri erek kültür için yapılır ve eşdeğerlik açısından çeviri metni, kaynak metnin normlarına yakınsa “yeterli çeviri”; erek metnin normlarına yakınsa “kabul edilebilir çeviri” olarak değerlendirilir. Çalışmamızda “Ayaşlı ile Kiracıları” adlı eser Almancaya nasıl aktarıldığı incelenecektir. Yapılan çeviri Gideon Toury’nin Erek Odaklı Çeviri Kuramına göre “yeterli” mi yoksa “kabul edilebilir” mi olduğu gözlemlenecektir.

THE EXAMINATION OF THE GERMAN TRANSLATION OF MEMDUH ŞEVKET ESENDAL’S NOVEL “THE MAN FROM AYAŞ AND HIS TENANTS” IN THE LIGHT OF GIDEON TOURY’S TARGET ORIENTED TRANSLATION APPROACH

Translation is an essential process which, in today’s world, brings nations and individuals closer to each other and allows the creation of dialogue and/or communication between them. It is an undeniable truth that the place of translation criticism has an important role in translation studies for increasing the quality of translations made. The history of translation dates back to the existence of the mankind. Man’s obligation to learn the language of his own society to be able to survive and to communicate with his own community, has become an inter-communal obligation as well. This happens naturally due to the removal of borders during the globalization process; what matters is that this communication should be performed at a healthy and adequate level. Mahmut Şevket Esendal is one of the contemporary Turkish literature writers thanks to his work as well as personality and life style and the depth of cultural knowledge that he has accumulated in the background of all of these. In this study, Mahmut Şevket Esendal’s novel titled “The Man from Ayaş and His Tenants” was translated in the light of Gideon Toury’s target-oriented translation approach. According to this theory, the translation is made for the target culture and if the translated text is closer to the norms of the source text in terms of translation equivalence then it is considered as an “sufficient translation” and if the translated text is closer to the norms of the target culture then it is considered as an “acceptable translation”. In our study the novel “The Man from Ayaş and His Tenants/ Die Mieter des Herrn A” will be examined in terms of its translation to the target culture (German). The translated text will be evaluated using Gideon Toury’s target-oriented translation method and a decision will be made whether the translation is “sufficient” or “acceptable”.

PDF

___

Aksan, D. (1998). Anlambilim-anlambilim konuları ve Türkçenin anlambilimi. Ankara: Engin Yayınevi.
Baker, M. (1992). In other words: A course book on translation. London: Routledge.
Demirtürk, L. (1993), Betimleyici Model Açısından Bir İnceleme : Ernest Hemingway’in ‘Başka Bir Ülkede’ Öyküsünün Çeviri Eleştirisi, Ankara, Gündoğan Edebiyat, Sayı 5.
Deveci, T. ,Ulusoy, Z. (2005), Örneklerle Almanca Çeviri Tekniği, İstanbul, Fono Yayınları.
Dickıns, J., Hervey, S., Higgins, I. (2002), Thinking Arabic Translation, A Course in Translation Method: Arabic to English, London and New York: Roudtledge.
Esendal, M.Ş. (2017), Ayaşlı ile kiracıları, Ankara, Bilgi Yayınevi.
Esendal, M.Ş. (2009) Die Mieter des Herrn A. (Çeviren: Carl Koß), Zürich, Union Verlag.
Göktürk, A. (2016) Çeviri : Dillerin Dili, İstanbul, Yapı Kredi Yay.
Koller, W. (1987), Einführung in die Übersetzungswissenschaft, Heidelberg, Quelle Mayer Verlag.
Mounin, G. (1963), Les problémés théoriques de la traduction, Paris, Gallimard Editions.
Newmark, P. (1988), A Textbook of Translation, London, Prentice Hall International (UK) Ltd.
Riceour, P. (2008) Çeviri Üzerine (Çev. Sündüs Öztürk Kasar), İstanbul, Yapı Kredi Yay.
Savory, T. (1964), Tercüme Sanatı (Çev: Hamit Dereli), İstanbul, MEB Basımevi.
Steuerwald, K. (1998), Almanca-Türkçe Sözlük, İstanbul, ABC Yayınevi.
Steuerwald, K. (1998), Türkçe-Almanca Sözlük, İstanbul. ABC Yayınevi.
Suçin, M. H. (2013), Öteki Dilde Var Olmak Arapça Çeviride Eşdeğerlik, İstanbul, Say Yayınları
TDK. (1976), “Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü”, Ankara, Türk Dil Kurumu Yay.
TDK. (2011), Türkçe Sözlük, 11. Baskı, Ankara, Türk Dil Kurumu Yay.
Toury, G. (1980) In Search of a Theory of Translation. Tel Aviv University, The Porter Institute for Poetics and Semiotics.
Venuti, L. (1995), The Translator’s Invisibility. A History of Translation, London & New Work, Routledge.
Yalçın, P. (2015), Çeviri Stratejileri Kuram ve Uygulama, Ankara, Grafiker Yayınları.
Yazıcı, M. (2007), Yazılı Çeviri Edinci, İstanbul, Multilingual Yayınevi.