GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE LİSE TARİH DERS KİTAPLARINDA İTTİHATÇILIK ALGISI

Modern Türkiye'nin oluşum sürecinde önemli bir yere sahip olan İttihat ve Terakki Cemiyeti ve bu kadronun gerçekleştirmiş olduğu siyasal, sosyal ve ekonomik gelişmelerin Cumhuriyet döneminde ele alınışı son derece sorunlu ve kısıtlı olmuştur. Baskın olan tarih yazımı ve öğretiminde, bu dönemler Türkiye Tarihi'nin karanlık evreleri olarak sunulmakta ve vurgu her zaman Atatürk'ün kurdugu Cumhuriyet rejiminin önceki dönemlerden farklı ve özgün oldugu yönündedir. Resmi tarih eleştirilerinin odağında yer alan temel sorunsallardan biri de Cumhuriyet'in kronolojik olarak da mecazen de hemen arkasında duran 1908'in yok sayılması yer almaktadır. I. Dünya Savaşı ile Cumhuriyet arasındaki dönemin yalnızca Osmanlı'nın kopuş sürecine dâhil edilmesi, Cumhuriyet'i hazırlayıcı yönlerine değinilmemesi kavramsal olarak resmi tarih ile tarihin kendiliği arasındaki farkın somut örneklerinden biri olarak gösterilir Cumhuriyet Dönemi iktidar kadrosu, kurulan yeni rejimin eskisinden örgütlenme ve yapı açısından temelden farklı olduğu söylemekte ve bu bağlamda incelenen her tarihsel olay ve olgu yeniden kurgulanarak aktarılmaktadır. Bu durumun en kestirmeden ve etkili bir şekilde aktarımı ders kitapları aracılığıyla yapılmaktadır. Ders kitapları salt olguları aktarmanın ötesinde hakim olan ideolojiin aktarımı ve meşrulaştırmasında da kilit bir rol oynamaktadır. Bu çalışma Cumhuriyet öncesi ve sonrası dönemde İttihatçı algının geçmişten günümüze liselerde okutulan tarih ders kitaplarındaki yansımalarını incelemektedir

THE PERCEPTION OF THE COMMITTEE OF UNION AND PROGRESS IN HIGH SCHOOL HISTORY TEXTBOOKS FROM PAST TO PRESENT

The political, social and economic policies of the Committee of Union and Progress, which have a special role in the creation of modern Turkey, have only been discussed in a problematic and limited way. Prevalent historiography and teaching present this era as a dark age of the Turkish history and emphasize that Ataturk's republican regime is more distinct than the previous eras. One of the key areas where the official history is criticised is in relation to disregarding 1908, which chronologically and metaphorically stands behind the Republic. The representation of the period between the First World War and proclamation of the Republic only in relation to dissolution period of the Ottoman Period and not establishing a link with the Republic, is a simple depiction of the conceptual difference between the official history and actual history. Political cadre of the republican era asserts that the new regime is fundamentally different than the old one in the aspects of organization and structure, and therefore every historical event and phenomenon is conveyed through reconstruction. The most direct and effective example of this is the history textbooks. Textbooks do not only describe phenomena, they also convey and legitimize the dominant ideology. This work analyzes the reflection of the pro-CUP perception before and after the republic in high school history textbooks

PDF

___

Ahmad, Feroz. (1985). İttihat ve Terakki’nin Dış Politikası (1908-1919), Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi içinde (s.293-303). C:1 İstanbul:İletişim Yayınları.
Akşin, Sina. (2007). Kısa Türkiye Tarihi.İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Akşit, Niyazi ve Oktay, Emin. (1953). Tarih II, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Althusser, Louis.(2006). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. İstanbul: İthaki Yayınları.
Bilgin, Nuri. (1995). Kimlik Arayışı Olarak Resmi Tarih, S. Özbaran( Yay. Haz.) Tarih öğretimi ve Ders Kitapları 1994 Buca Sempozyumu içinde (s.107-122). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Cazgır, Vicdan vd. (2007). Lise Tarih 2, Ankara:MEB. Deringil, Selim. (2007). Simgeden Millete II. Abdülhamid’den Mustafa Kemal’e Devlet ve Millet. İstanbul: İletişim Yayınları.
Ersanlı, Büşra. (2003). İktidar Ve Tarih Türkiye’de “Resmi Tarih” Tezinin Oluşumu (1929-1937). İstanbul:İletişim yayınları.
Kansu, Aykut. (2001). 1908 Devrimi. İstanbul:İletişim Yayınları.
Kara, Kemal. (2010). Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük, İstanbul: Önde Yayıncılık.
Kara, Kemal.(2008). Lise Tarih 2, İstanbul: Önde Yayıncılık.
Karal, Ziya Enver.(1975). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi (1918-1965), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Kerestecioğlu, Ö. İnci. (2007). Milliyetçilik “Uyuyan Güzeli Uyandıran Prens”ten Frankeştayn’ın Canavarına, H. Birsen Örs (der.)19.Yüzyıldan 20.Yüzyıla Moderne Siyasal İdeolojiler içinde (s.307-351).İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Mardin, Şerif. (2001). Türk Modenleşmesi.İstanbul: İletişim Yayınları.
MEB.(2003).Tarih Lise 2, İstanbul:Milsan Basın San. A.Ş.
Mumcu, Ahmet. (1993). Liseler İçin Tarih 2, İstanbul: İnkılap Kitapevi.
Oktay, Emin. (1990). Tarih Lise:III, İstanbul: Atlas Kitabevi.
Özel, Oktay. (2009). Dün Sancısı Türkiye’de Geçmiş Algısı ve Akademik Tarihçilik. İstanbul: Kitap Yayınevi.
Sancar, Mithat. (2007). Geçmişle Hesaplaşma Unutma Kültüründen Hatırlama Kültürüne. İstanbul: İletişim Yayınları.
Sezgin, Ömür. ve Şaylan, Gencay. (1983). Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi içinde ( s. 2043-2051). İstanbul:İletişim Yayınları.
Smith, D. Anthony. (2004). Milli Kimlik. İstanbul: İletişim Yayınları.
Su, Mükerrem K. ve Mumcu, Ahmet. (1985). Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Su, Mükerrem K. ve Su, Kamil. (1972).Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, İstanbul: Kanaat Yayınları.
T.T.T Cemiyeti. (1933). Tarih III: Yeni ve Yakın Zamanlar, İstanbul: Devlet Matbaası.
T.T.T Cemiyeti. (1934). Tarih IV: Türkiye Cumhuriyeti, İstanbul: Devlet Matbaası.
Tanör, Bülent. (1985). Anayasal Gelişmelere Toplu Bir Bakış, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi içinde (s.10-26). C:1 İstanbul:İletişim Yayınları.
Tekeli, İlhan ve İlkin, Selim.(2003). Cumhuriyet Harcı Köktenci Modernitenin Doğuşu.İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Ünüvar, Kerem. (2001). İttihatçılıktan Kemalizme İhya’dan İnşa’ya. M.Ö. Alkan (Yay. Haz.). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat Ve Meşrutiyet’in Birikimi içinde (s. 129-142). İstanbul: İletişim Yayınları.
Ürküt, Mahmut. (2015). Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, Ankara: Ata Y.
Yazgan, Fahriye. ve Serdarlar, Neriman. (1961). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi 1918-1960, Ankara: İnkılap Kitapevi.
Zürcher J. Eric. (2015). Osmanlı İmparatorluğu’ndan Atatürk Türkiye’sine Bir Ulusun İnşası Jön Türk Mirası.Ankara: Akılçelen Kitaplar.
Zürcher, J. Eric. (2005). Savaş,Devrim ve Uluslaşma Türkiye Tarihinde Geçiş Dönemi (1908-1928). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.