GAMZE SEZGİN SELÇUK, SERAP ÇALIŞKAN, Salih DEMİRCİOĞLU

FİZİK ÖZYETERLİK ÖLÇEĞİNİN LİSE ÖĞRENCİLERİNE UYGULANABİLİRLİĞİNİN BELİRLENMESİ

2013 yılında güncellenen Fizik Öğretim Programı’nda öğrencilerin bir konuyu öğrenebilecekleri veya öğrenemeyeceklerine yönelik inançlarının fiziğin öğrenilmesinde büyük etkiye sahip olduğu ifade edilmektedir. Bu bağlamda öğrencinin başaramayacağına yönelik inancı başarısız olmasında önemli bir etkiye sahiptir. Öğrenci ve öğretmenin kendi yetenekleri hakkındaki düşünceler özyeterliğine işaret etmektedir ve bu anlamda fizik öğretiminde özyeterlik önemli bir değişken olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda bu araştırmanın amacı, Çalışkan (2007) tarafından üniversite düzeyine yönelik olarak geliştirilen Fizik Özyeterlik Ölçeği (FÖÖ)’ni lise düzeyinde fizik dersine uygulanabilirliğini belirlemek ve geçerlik-güvenirlik çalışmalarını yapmaktır. Uygulanabilirliği belirlenmeye çalışılan ölçek, geçerlik-güvenirlik çalışmaları amacıyla İzmir ilinde üç farklı Anadolu lisesinde öğrenim görmekte olan toplam 343 öğrenciye uygulanmıştır. Yapı geçerliğini belirlemek amacıyla açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmış; açımlayıcı faktör analizi (AFA) sonunda, ölçeğin toplam 21 madde ve 2 faktörden oluştuğu saptanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi (DFA) sonucunda ise, iki faktörlü modelin iyi düzeyde uyum gösterdiği belirlenmiştir. Ölçeğin tüm maddelerinin düzeltilmiş madde-ölçek korelasyon değerlerinin 0.40’ın üzerinde olduğu ve 0.511-0.772 aralığında değiştiği belirlenmiştir. %27’lik alt-üst grupların ortalamaları arasındaki tüm farkların anlamlı olduğu belirlenmiş ve ölçeğin tümüne ait Cronbach Alfa güvenirlik katsayı 0.95 olarak bulunmuştur. Elde edilen sonuçlara göre, lise düzeyine uygulanabilirliği incelenen ölçeğin lise öğrencilerinin fizik dersine yönelik özyeterliklerini belirlemede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu ifade edilebilir.

DETERMINING THE APPLICABILITY OF THE PHYSICS SELF- EFFICACY SCALE FOR HIGH SCHOOL STUDENTS

It is stated in the Physics Teaching Program updated in 2013 that students' beliefs about whether or not they will be able to learn a particular topic has a significant effect on their learning physics. In this context, the belief of a student that he or she will be unsuccessful has a significant effect on the student's failure. The thoughts of students and teachers about their own abilities is an indication of their self-efficacy and in this sense, self-efficacy appears before us as an important variable in physics education. The purpose of this study was to determine the applicability of the Physics Self-efficacy Scale (PSS) developed by Çalışkan (2007) for the university level to the high school physics course and to test the instrument for validity and reliability. The adapted scale was administered as a test of validity and reliability to a total of 343 students enrolled in three different public high schools in the city of İzmir. To determine factor structure in the process of the adaptation of the scale to the high school level physics course, exploratory factor analysis (AFA) and confirmatory factor analysis (CFA) were performed. At the end of the AFA, a 21-item Likert-type of scale titled the "High School Level Physics Self-efficacy Scale" of 2 factors. When the limits of the fit indices for the CFA were considered, it was seen that the model was a good fit. The results of the t test performed on the 27% upper and lower group scores provides information on the effectiveness of the items in discriminating between scores. The analyses showed that there were significant differences between groups in each item and that the item- total correlation was greater than 0.40. In this study too, the analyses performed yielded a Cronbach Alpha coefficient of 0.95. The findings of the validity and reliability studies thus show that the scale is a valid and reliable measurement instrument measuring physics self-efficacy beliefs for high school students.

PDF

___

Akbaş, A. ve Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi özyeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 98-110.
Alpaslan, M. M. ve Işık, H. (2016). Fizik öz-yeterlilik ölçeği’nin geçerliliği ve güvenirliliği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (33), 111-122.
Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili özyeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84, 191-215.
Bandura, A. (1997). Self-Efficacy the Exercise of Control. New York: W.H. Freeman and Company
Bıkmaz, F. H. (2002). Fen öğretiminde öz-yeterlik inancı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 197-210.
Bıkmaz, F. H. (2004). “Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz yeterlilik inancı” ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 161.
Berkant, H. G. ve Ekici, G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde öğretmen öz-yeterlik inanç düzeyleri ile zeka türleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (1), 113-132.
Borrachero, A. B., Brigido, M., Costillo, E., Bermejo, M. L., & Melado, V. (2013). Relationship between self-efficacy beliefs and emotions of future teachers of physics in secondary education. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 14 (2), Article 5.
Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (8. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (9. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Can, B.T., Günhan, B. C. & Erdal, S. O. (2012) Using mathematics in teaching science self-efficacy scale – UMSSS: A validity and reliability study. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 8 (4), 269-281.
Cantürk-Günhan, B. ve Başer, N. (2007). Geometriye yönelik özyeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 68-76.
Cerit, Y. (2010). Teacher efficacy scale: The study of validity and reliability and preservice classroom teachers' self-efficacy belief. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 6 (1), 68-85.
Çalışkan, S. (2007) Problem çözme stratejileri öğretiminin fizik başarısı, tutumu, özyeterliği üzerindeki etkileri ve strateji kullanımı. Yayınlanmamış Doktora Tezi, DEÜ, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Çalışkan, S., Selçuk, G. S. ve Erol M. (2006). Fizik öğretmen adaylarının problem çözme davranışlarının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 30, 73- 81.
Çalışkan, S., Sezgin Selçuk, G. ve Özcan, Ö. (2010). Fizik öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançları: Cinsiyet, sınıf düzeyi ve akademik başarının etkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (2), 449-466.
Çalışkan, S. (2017). Physics anxiety of pre-service teachers and their self-efficacy beliefs: Differences according to gender and physics achievement. Journal of Baltic Science Education, 16 (5), 678-693.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
Demir, C. ve Maskan, A. K. (2012). Web destekli öğrenme halkası yaklaşımının lise 11. sınıf öğrencilerinin fizik dersi öz-yeterlik inançlarına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 17-30.
Duyan, V. ve Gelbal, S. (2008). Barnett çocuk sevme ölçeğini Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 33 (148), 40-48.
Enochs L. G. & Riggs, I. M. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument: A preservice elementary scale. School Science And Mathematics, 90 (8), 694-706.
Fencl, H. S. & Scheel, K. R. (2004). Pedagogical approaches, contextual variables, and the development of student self-efficacy in undergraduate physics courses. AIP Conference Proceedings. 720 (1), 173-176.
Gerçek, C., Yılmaz, M., Köseoğlu, P. ve Soran, H. (2006). Biyoloji eğitimi öğretmen adaylarının öğretiminde öz-yeterlik inançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(1), 57-73.
Gibson, S. & Dembo, M. H. (1984). Teacher efficacy: A construct validation, Journal of Educational Psychology, 76(4), 569–582.
Hamurcu, H. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), 24, 112-122.
Israel, E. (2007). Özdüzenleme eğitimi, fen başarısı ve özyeterlilik. Yayınlanmamış Doktora Tezi, DEÜ, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kalaycı, Ş. (2009). SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım Şirketi.
Kaptan, F. ve Korkmaz, H. (2001). İşbirliğine Dayali Fen Öğretiminin Öğretmen Adaylarinin Öz- Yeterlik Düzeylerine Etkisi, IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi 2000, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Kapucu, S. ve Bahçıvan, E. (2015). High school students’ scientific epistemological beliefs, self- efficacy in learning physics and attitudes toward physics:A structural equation model. Research in Science & Technological Education, 33 (2), 252-267.
Lin, T. J. & Tsai, C. C. (2013).A multi-dimensional instrument for evaluating Taiwanese high school students’ science learning self-efficacy in relation to their approaches to learning science. International Journal of Science and Mathematics Education, 11(6), 1275-1301
Maskan, A. (2010). Assessment of the self-efficacy beliefs of prospective physics and mathematics teachers towards physics. Uludağ University Journal of Faculty of Education, 23 (1), 31-42.
MEB (2013). Güncellenen Öğretim Programları ve Kurul Kararları. 25.04.2016 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/www/guncellenen-ogretim-programlari/icerik/51 adresinden alınmıştır.
Owen, S. V. & Froman, R. D. (1988). Development of a college academic self-efficacy scale, Paper presented at the Annual Meeting of the National Council on Measurement in Education (New Orleans, LA, April 6-8, 1988).
Önen, F. ve Kaygısız, G. M. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının 6-8. dönemler arasındaki fen öğretimine yönelik öz yeterlik inançları ve bu inanca ilişkin görüşleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13 (4), 2435-2453.
Pintrich, P. R. & DeGroot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82 (1), 33-40.
Riggs, I. M. & Enochs, L. G. (1990). Toward the development of an elementary teacher’s science teaching efficacy belief instrument. Science Education, 74(6), 625 – 637.
Senemoğlu, N. (2005). Gelişim Öğrenme ve Öğretim-Kuramdan Uygulamaya (12. Baskı).. Ankara: Gazi Kitabevi.
Shaw, K.A. (2004). The development of a physics self-efficacy instrument for use in the introductory classroom, CP720 2003 Physics Education Research Conference, 137-140.
Stipek, D. (1998). Motivation to Learn From Theory to Practice. (3 rd Edition). USA: Allyn and Bacon.
Şahin, İ. (2008). Eğitsel internet kullanım özyeterliği inançları ölçeğinin geçerliliği ve güvenirliği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 461-471.
Tezer, M. ve Aşıksoy, G.Y. (2015). Engineering students' self-efficacy related to physics learning. Journal of Baltic Science Education, 14 (3), 311-326.
Tatar, N., Yıldız, E., Akpınar, E. ve Ergin, Ö. (2009). A Study on developing a self-efficacy scale towards science and technology. Eurasian Journal of Educational Research, 36, 263-280.
Tschannen-Moran, M. & Woolfolk-Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783-805.
Türer, B. & Kunt, H. (2015). A review of relationship between prospective science teachers' attitudes towards science education and their self-efficacy. Journal of Education and Training Studies, 3 (6), 166-178.
Ülper, H. ve Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz yeterlik algıları. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7 (2), 1115-1131.
Vural, D. E. ve Hamurcu, H. (2008). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen öğretimi dersine yönelik öz-yeterlik inançları ve görüşleri. İlköğretim Online, 7(2), 456-467.
Woodard, T. (2004). The effects of math anxiety on post-secondary developmental students as related to achievement, gender, and age. Inquiry, 9 (1), 1-5.
Yaman, S. ve Yalçın, N. (2005). Fen eğitiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımının problem çözme ve özyeterlik inanç düzeylerinin gelişimine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 229-236.
Yavuz, İ. E., Kırındı, T., ve Kandemir, M. (2017). A model that examines epistemological beliefs and self-efficacy on science literacy. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (6), 839-862.
Yerdelen, S.D. ve Peşman, H. (2013). Relations of gender and socioeconomic status to physics through metacognition and self-efficacy. Journal of Educational Research, 106, 280-289.
Yener, D., Aydın, F. ve Köklü, N. (2012). Genel fizik laboratuvarındaki öğrencilerin fiziğe karşı öz- yeterliliklerine animasyon ve simulasyonun etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 121-136.
Yüksel, M. ve Geban, Ö. (2016). Examination of science and math course achievements of vocational high school students in the scope of self-efficacy and anxiety. Journal of Education and Training Studies, 4(1) 88-100.