EVLİLİK DOYUMUNUN EVLENME BİÇİMİ AÇISINDAN İNCELENMESİ: BİR META-ANALİZ ÇALIŞMASI

Bu araştırmanın amacı, Türkiye'de yapılan ve evli bireylerin evlilik doyumunun araştırıldığı tezlerin inceleyerek evlenme biçimine ilişkin bulguları meta-analiz yöntemi ile sentezlemek; bunun sonucunda evlilik doyumu ile evlenme biçimi arasındaki farkın büyüklüğü ve yönünü ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla yükseköğretim kurulu başkanlığı ulusal tez merkezi veri tabanından evlilik doyumunu konu alan 64 teze ulaşılmıştır. Bu tezlerden evlenme biçimi değişkenlerine ilişkin ve kodlama protokolüne uygun veriler içeren 13 tez, araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmanın örneklemini toplam 2845 kişi oluşturmaktadır. Evlilik doyumunun evlenme biçimine göre etki büyüklüğü, alan yazında Cohen d olarak bilinen Standardize Ortalamalar Farkı (SOF) analiz yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Analiz sürecinde hem sabit etkiler hem de rastgele etkiler modelleri için değerler hesaplanmıştır. Metaanalize dahil edilen çalışmalarda yayın yanlılığı olup olmadığını belirleyebilmek için huni grafiği, Orwin'in Güvenli N Sayısı, Egger'in Regresyon Testi ve Duval ve Tweedie'nin Kırp ve Doldur yöntemi kullanılmıştır. Meta-analizde yayın yanlılığı olup olmadığını belirlemek için kullanılan yöntemler sonucunda araştırmada yayın yanlılığının olmadığı belirlenmiştir. Araştırma sonucuna göre evlenme biçimi açısından hem sabit etkiler modeline hem de rastgele etkiler modeline göre flört ederek evlenenler lehine önemsiz düzeyde (SEM: d=-0.72 REM: d=-0.19) bir etki büyüklüğü bulunmuştur. Homojenlik testi sonucuna göre, çalışmanın evlenme şekli (Q=82,73, p=0.00; I2= 85,49) açısından heterojen olduğu bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar, ilgili alan yazın çerçevesinde tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur

INVESTIGATING THE MARITAL SATISFACTION IN TERMS OF THE WAY OF MARRIAGE: A META-ANALYSIS STUDY

The purpose of this research is to apply a meta-analysis to determine whether there is a difference in marital satisfaction according to the way of marriage. For this purpose, 64 thesis about the subject of marriage satisfaction was reached from the databases of National Thesis Center of the Council of Higher Education. Thirteen theses, which include the way of marriage variable, and data that correspond to the coding protocol were included in the meta-analysis. The sample of the study consisted of 2845 people. The effect size of marriage satisfaction by the way of marriage was determined by using the Standardized Mean Difference (SMD) analysis method known as Cohen’s d in the literature. In the analysis process, values were calculated for both fixed effects and random effects models. As a result of Egger's Regression Test, Orwin's Fail-Safe N, Duval and Tweedie's Trim and Fill method and funnel graph, it was determined that there was no publication bias in the research. In the study, a negligible effect size in favour of people who married after flirting was found both the fixed effects model and random effects models (Fixed: d = -0.72 Random: d = -0.19) and the study was heterogeneous (Q=82,73, p=0.00; I2= 85,49). The findings of the research were discussed in the context of the relevant field and some suggestions were presented

___

  • *Yıldız imi ile işaretlenmiş çalışmalar meta-analize dâhil edilen çalışmalardır.
  • Anar, B. (2011). Evli ve çalışan yetişkinlerin toplumsal cinsiyet rolleri ile evlilik doyumu ve iş doyumu ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Atçeken, M. (2014). Dindarlık, evlilik doyumu ve kişilik özelliklerinin bağışlama ile ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • *Berk, M. (2009). Evli öğretmenlerin yükleme tarzları ve evlilik doyum algılarının bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • *Bir-Aktürk, E. (2006). Marital satisfaction in Turkish remarried families: comparison among marital status, effect of stepchildren, and contributing factors. Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Bollman, S., Schumm; W., Jurich, A. & Yoon, G. (1997). Predicting marital satisfaction from ideal and 10.2466/pr0.1997.80.1.99. roles. Psychological Reports, 80, 99-106. doi:
  • Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T., & Rothstein, H. R. (2009). Introduction to meta- analysis. First Edition. West Sussex-UK: John Wiley & Sons Ltd.
  • Callan, V. J. (1984). Childless and marital adjustment. Australian Journal of Sex, Marriage and Family, 5(4), 210-214.
  • Callan, V. J. (1987). The personal and marital adjustment of mothers and of voluntarily and involuntarily childless wives. Journal of Marriage and Family, 49(4), 847-856. doi:10.2307/351978.
  • *Cingisiz, N. (2010). Ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin duygusal zekâları ile evlilik doyumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
  • Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Second edition. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
  • Cooper, H., Hedges, L. V. & Valentine, J. C. (2009). The handbook of research synthesis and meta- analysis. Second Edition. New York: Russell Sage Publication.
  • Cox, F. D. (2006). Human intimacy: Marriage, the family, and its meaning. Belmont CA: Thomson Learning, Inc.
  • Cumming, G. (2012). Understanding the new statistics: Effect sizes, confidence intervals, and meta- analysis. First Edition. New York: Routledge, Taylor and Francis Group.
  • Curun, F. (2006). Yüklemeler, iletişim çatışmaları, cinsiyet ve cinsiyet rolü yönelimi ile evlilik doyumu arasındaki ilişki. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • *Çağ, P. (2011). Evli bireylerde eş desteği ve evlilik doyumu. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Çağ, P. ve Yıldırım, İ. (2013). Evlilik doyumunu yordayan ilişkisel ve kişisel değişkenler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 13-23.
  • Çelik, C. K. (2006). Eğitim yöneticilerinin mesleki tükenmişlikleri ile evlilik doyumları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
  • Çınar, L. (2008). Evlilik doyumu: Cinsiyet rolleri ve yardım arama tutumu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Demir, E. (2014). Farklı denetim odağına sahip evli bireylerin evlilik doyumunun incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • *Demir, Y. ve Durmuş, E. (2015). Uzun evlilikler: Bir yastıkta kırk yıl. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(36), 636-645.
  • Duran-Bozkurt, E. (2014). Evli ve çalışan bireylerin tükenmişlik düzeyleri ile evlilik doyumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • *Dursun, S. (2016). Evli bireylerin bağlanma stillerine göre aldatma eğilimlerinin ve evlilik doyumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Erden, A. D. (2016). Kendini izleme tarzı, yakın ilişkilerde yaşanan kaygı ve algılanan eş davranışlarının evlilik doyumu üzerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Fowers, B. J. (1991). His and her marriage: A multivariate study of gender and marital satisfaction. Sex Roles, 24(3-4): 209-221. doi:10.1007/BF00288892.
  • Glass, G. V. (1976). Primary, secondary, and meta-analysis of research. Educational Researcher, 5(10), 3-8.
  • Greeff, A. P. & Malherbe, H. L. (2001). Intimacy and Marital Satisfaction in Spouses. Journal of Sex & Marital Therapy, 27(3), 247-257. doi:10.1080/009262301750257100.
  • Güleç, S. (2014). Evlilik memnuniyetini yordayan ilişkisel ve kişisel değişkenler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
  • Güven, N. ve Aydemir-Sevim, S. (2007). İlişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar ve algılanan problem çözme becerilerinin evlilik doyumunu yordama gücü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 49-61.
  • *Güven, T. (2010). Eşler arası şiddete yönelik nedensellik-sorumluluk yüklemeleri ve evlilik doyumu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Horçatsu, N. (1991). İnsan İlişkileri. Birinci Baskı. Ankara: İmge Yayınları.
  • Jose, O. & Alfons, V. (2007). Do demographics affect marital satisfaction? Journal of Sex & Marital Therapy, 33(1), 73-85. doi:10.1080/00926230600998573.
  • Juni, S. & W. Grimm, D. (1994). Marital satisfaction as a function of dyadic gender-role constellations. doi:10.1080/01926189408251304. American Journal of Family Therapy, 22(2), 106-112.
  • *Kankaya, D. (2015). Evli bireylerde aldatma eğilimi ve cinsel yaşantılar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • *Kaplan, K. (2016). Evli bireylerde toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumların, evlilik doyumuna ve psikolojik iyi oluş durumuna etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Karney, B. R. & Bradbury, T. N. (1997). Neuroticism, marital interaction and the trajectory of marital satisfaction. Journal of Personality and Social Psychology, 72(5), 1075-1092. doi: 10.1037/0022-3514.72.5.1075.
  • Kaya, F. ve Akpınar, E. (2017). Kutadgu Bilig'de Türk yemek adabı ve kültürü. Turkish Studies– International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(21), 335–348. doi:10.7827/TurkishStudies.12094.
  • Kervancıoğlu, H. (2016). İlişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmaların evlilik doyumunu yordama gücü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
  • *Kubat, D. E. (2012). Evli bireylerde aldatma eğilimi ve evlilik doyumu ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Kurtdaş, E. M. (2017a). Değerlerin kaynağı ve anlamlandırılması. Turkish Studies–International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(21), 349-366. doi:10.7827/TurkishStudies.12411.
  • Kurtdaş, E. M. (2017b). Toplumsal değişme bağlamında gençlik sorunları. Turkish Studies– International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(25), 513-534. doi:10.7827/TurkishStudies.12412.
  • Levenson, R. W., Carstensen, L. L., & Gottman, J. M. (1993). Long-term marriage: Age, gender, and satisfaction. Psychology and Aging, 8(2), 301-313. doi: 10.1037/0882-7974.8.2.301.
  • Levinger, G. & Huston, T. L. (1990). The social psychology of marriage. F. D. Fincham, T. N. Bradbury, (Edt.), The Psychology of Marriage: Basic Issues and Applications, ss. 19-25. New York: The Guilford Press.
  • Litzinger S. & Gordon K. C. (2005). Exploring relationships among communication, sexual satisfaction and marital satisfaction. Journal of Sex & Marital Therapy, 31, 409-424. doi:10.1080/00926230591006719.
  • Morokoff, P.J. ve Gillilland, R. (1993). Stress, sexual functioning and marital satisfaction. Journal of Sex Research, 30(1), 43-53.
  • Orbuch, T. L., House, J. S., Mero, R. P., & Webster, P. S. (1996). Marital quality over the life course. Social Psychology Quarterly, 59(2), 162-171.
  • Özgüven, İ. E. (2000). Evlilik ve aile terapisi. Birinci Baskı. Ankara: PDREM Yayınları.
  • Pamuk, M. & Durmuş, E. (2015). Investigation of burnout in marriage. Journal of Human Sciences, 12(1), 162-177. doi:10.14687/ijhs.v12i1.3002.
  • Panganiban, A. V. (2007). The rings of a happy marriage. Philippine Daily Inquirer, p. A13, September.
  • Petticrew, M. & Roberts, H. (2006). Systematic reviews in the social sciences: A practical guide. First Edition. MA-USA: Blackwell Publishers Ltd.
  • Pléchaty, M., Couturier, S., Côté, M., Roy, M.-A., Massicotte, J., & Freeston, M. H. (1996). Dimensional analysis of past and present satisfaction in relation to present marital satisfaction. Psychological Reports, 78(2), 657-658. doi: 10.2466/pr0.1996.78.2.657.
  • *Sancaktar, N. (2016). Yeni evlenen ve uzun süredir evli olan çiftlerin evlilikte problem çözme becerisi düzeylerinin öznel iyi oluş ve evlilik doyumu düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Sokolski, D. M. & Hendrick, S. S. (1999). Marital satisfaction. American Journal of Family Therapy, 26(1), 39-49.
  • Trudel G. (2002). Sexuality and marital life: Results of a survey. Journal of Sex & Marital Therapy, 28(3), 229-249.
  • Villa, M. B., & Del Prette, Z. A. P. (2013). Marital satisfaction: The role of husband’s and wife’s social skills. Paidéia (Ribeirão Preto), 23(56), 379-387. doi: 10.1590/1982- 43272356201312.
  • Waite, L. J. & Lillard, L. A. (1991). Children and marital disruption. The American Journal of Sociology, 96(4), 930-953. doi:10.1086/229613.
  • *Yalçın-Koçkan, S. (2015). Evli çiftlerde otomatik düşüncelerin ve bilişsel çarpıtmaların evlilik doyumuna etkisinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • *Yıldız, A. (2013). Anne baba tutumları ile evlilik doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Yıldız, M. A. ve Büyükşahin-Çevik, G. (2016). Evli bireylerin evlilik doyumlarının ve yaşam doyumlarının doi:10.14687/ijhs.v13i1.3417. Journal of Human Sciences, 13(1), 227-242.
  • Youn, G. (2009). Marital and sexual conflicts in elderly korean people. Journal of Sex & Marital Therapy, 35(3), 220-238. doi: 10.1080/00926230802716369.
  • *Zeytinoğlu, E. (2013). Evli bireylerin benlik saygısı, kıskançlık düzeyi, evlilikteki çatışmalar ve evlilik doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Zhang, Z. & Hayward, M. D. (2006). Gender, the marital life course, and cardiovascular disease in late midlife. Journal of Marriage and Family, 68(3), 639-657. doi:10.1111/j.1741- 3737.2006.00280.x.
Turkish Studies (Elektronik)-Cover
  • ISSN: 1308-2140
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: Mehmet Dursun Erdem