EVLİ ÇİFTLERİN EVLİLİK UYUMLARI İLE DİNİ TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ
Bu araştırmanın amacı, evli çiftlerin evlilik uyumları ile dini tutumları arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde nicel bir araştırmadır. Araştırmanın örneklemini 85 evli çift yani 170 kişi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” ile birlikte dini tutumu ölçmek için “Ok- Dini Tutum Ölçeği” ve evlilik uyumunu ölçmek için “Evlilikte Uyum Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma neticesinde araştırmaya katılan çiftlerin evlilikte uyum ölçeği puanları ile dini tutum ölçeği puanları arasında anlamlı bir korelatif ilişki bulunamamıştır. Ancak çiftlerin evlilik uyumları ile yaşları arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiş; yine araştırmaya katılan çiftlerden çocuğu olmayanların çocuğu olanlara; birlikte yeterli vakit geçirdiğine inanan çiftlerin yeterli vakit geçirmeyenlere ve gelir getirici bir işte çalışan eşlerin çalışmayanlara göre evlilik uyum puanları anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Bununla birlikte çiftlerin evlilik uyumları cinsiyet, anne ve baba eğitim düzeyi, evde çiftlerin ve çocuklarının dışında yaşayan başka biri olup olmaması, eşlerin eğitim düzeyleri, eşlerin ekonomik düzeyleri, eşlerin anne ve babalarının hayatta olup olmaması, kayınpeder veya kayınvalidenin oturduğu yer gibi değişkenler açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Araştırmaya katılan çiftlerin dini tutum puanları ise cinsiyet, çocuk sahibi olup olmama, eşlerin eğitim düzeyleri, gelir getirici bir işte çalışıp çalışmama, eşlerin büyüdükleri yer ve eşlerin birlikte yeterli vakit geçirip geçirmedikleri değişkenleri açısından anlamlı düzeyde bir fark göstermezken; toplam dini tutum ve duygu alt faktörü puanlarının gelir getirici bir işte çalışan eşlerin çalışmayanlara göre yüksek olduğu; aynı şekilde araştırmaya katılan çiftlerin dini tutum puanlarının anne eğitimi düşük grup lehine anlamlı derecede yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
RESEARCH OF THE RELATIONSHIP BETWEEN MARRIED COUPLES’ MARITAL ADJUSTMENT AND RELIGIOUS ATTITUDES
The purpose of this research is to study the relationship between married couples’ marital adjustment and religious attitudes in terms of various parameters. The study is a quantitative study in the relational screening model. 85 married couples or 170 individuals comprise the sample of the study. Personal Information Form, Ok-Religious Attitude Scale and Marital Adjustment Scale are used as data collection tools. As a result of the study, no significant correlative relationship is found between the marital adjustment scale scores and religious attitude scale of the couples who participated to the study. However, a negative significant relationship is found between the marital adjustment and ages of the married couples and significant differences are observed statistically in terms of marital adjustment scores and whether they have children, whether spouses work at a job that yields money, whether they spend time together and the place where the spouses grew up. likewise, marital adjustment scores of couples who spent the enough time together were found to be higher than those who did not spend enough time. However, the marital adjustment of couples in terms of gender, parental education level, whether the couple was living apart from the couple and their children, education levels of spouses, economic levels of spouses, whether parents were alive or not, did not show any significant difference. The religious attitude scores of the couples who participating in the survey did not show any significant difference in terms of gender, whether they had children, education levels of their spouses, working income- generating jobs, places where their spouses grow up and their spouses spend enough time together. But total religious attitude and emotion sub- factor scores were higher than those who did not work. Likewise, the religious attitude scores of the spouses show significant differences statistically in terms of educational level of mothers and whether the spouses work at a job that yields money.
___
- Akdeniz-Babaoğlu E. (2012). Meme kanseri olan evli kadın hastaların eşler arası uyum ve baş etme
biçimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2012; 3(2): 53 –
60.
- Aktaş, S. (2009). Eşlerden Birinin Kaygı Düzeyi ile Evlilik Uyumu Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü.
- Allport, Gordon W. (1950). The individual and his religion: a psychological interpretation. Oxford,
England: Macmillan The individual and his religion: a psychological interpretation.
- Allport, Gordon W., (2005). Birey ve dini. (B. Sambur, Çev.) Elis Yayınları (Orjinali 1950).
Amato, P. R., Booth, A., Johnson, D. R., and Rogers, S. J. (2009). Alone together: How marriage in
America is changing. Harvard University Press.
- Apaydın, Halil (2001). Kişilik Özelliklerinin Dini Tutum ve Özelliklere Etkisi. Yayınlanmamış
Doktora Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Argyle, M. (2000). Psychology and religion: An introduction. London: Routledge
- Argyle, M. ve Beit-Hallahmi, B. (1975). The social psychology of religion. London ve Boston:
Routledge ve Kegan Paul.
- Aronson, E., Wilson, T. D. and Akert, R. M. (2010). Social psychology. Boston: Prentice Hall.
- Atçeken, Merve (2014). Dindarlık, Evlilik Doyumu Ve Kişilik Özelliklerinin Bağışlama İle İlişkisi.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Aydın, A.R. (1995). Dini inkârın psikososyal nedenleri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), 19 Mayıs
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
- Baynal, Fatma (2015). Yetişkinlerde dindarlık ve ruh sağlığı ilişkisinin çeşitli değişkenlere göre
incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, ss. 206-231.
- Bayyiğit, Mehmet (1989). Üniversite gençliğinin dini inanç, tutum ve davranışları üzerine bir
araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Bursa.
- Bradbury, T. N. ve Karney, B. R. (2004). Understanding and altering the longitudinal course of
marriage. Journal of Marriage and Family, 66, 862-879.
- Call, V. R., and Heaton, T. B. (1997). Religious influence on marital stability. Journal for the
Scientific Study of Religion, 382-392.
- Certel, Hayati. (2003), Din psikolojisi. Andaç Yayınları, Ankara.
- Çelik, C. (2002). Şehirleşme ve din. Konya: Çizgi Kitabevi.
- Çınar, L. (2008). Evlilik doyumu: Cinsiyet rolleri ve yardım arama tutumu. Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
- Demir, A., ve Fışıloğlu, H. (1999). Loneliness and marital adjustment of Turkish couples. The
Journal of Psychology, 133(2), 230-240.
- Demiray, Ö. (2006). Evlilikte uyumun demografik özelliklere göre incelenmesi. Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi. Dicle Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Diyarbakır
- Doğan, Şahin (2007). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Dini Tutumları (Ankara
Örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü
- Dowlatabadi, Hosseini F, Saadat S., Jahangiri S (2013). The Relationship between religious Attitudes
and Marital Satisfaction among married personnel of departments of education in Rasht City,
Iran. International Journal of Advanced Studies in Humanities and Social Science, 1(6), 608-
615.
- Dreikurs, R. (1968). Die Ehe – eine Herausforderung. Ernst Klett Verlag; Stuttgart.
- Dudley, M. G., and Kosinski Jr, F. A. (1990). Religiosity and marital satisfaction: A research
note. Review of Religious Research, 78-86.
- Düzgün, G. (2009) Evli kişilerde depresyon, ilişkiye ilişkin inanç, kendini ayarlama düzeyinin evlilik
uyumu ile ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. Sosyal
Bilimler Enstütüsü. Ankara.
- Erişti, Ali (2010). Bağlanma stilleri, kişilik özellikleri ve evlilik uyumu arasındaki ilişki.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Figdor, H. (1998). Scheidungskinder-Wege der Hilfe. Psychosozial-Verlag: Giesen.
- Fthenakis, W.E., Niesel, R., Kunze, H.R. (1982). Ehescheidung. Konsequenzen für Eltern und
Kinder. Urban & Schwarzenberg Verlag: München, Wien, Baltimore.
- Genç, Y. ve Baki, S. V. (2017). Eşler Arası Çatışmaya Neden Olan Faktörler, Turkish Studies -
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/21, p. 299-314, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number:
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12098 , Ankara – Turkey
- Gürsu, O. (2012). Ergenlerde psikolojik sağlığın demografik değişkenler açısından incelenmesi.
Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 110-130.
- Gürsu, O. (2015). Değişen Dünyada Aile ve Psikolojik Problemler. Dicle Üniversitesi İlahiyat
Fakültesi Dergisi, 17(1), 99-130.
- Hoşgör, Elmas Tüfekçi (2013). Evli çiftlerin öfke ifade tarzları ile evlilik uyumunun incelenmesi.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Enstitüsü
- Hökelekli, H. (2008). Ölüm, ölüm ötesi düşüncesi ve din. İstanbul: Dem Yayınları.
- İmamoğlu, A. ve Yavuz, A. (2011). Üniversite gençliğinde dini inanç ve umutsuzluk ilişkisi. Sakarya
Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:XIII, Sayı: 23 (2011/1), s. 205-244
- Kağıtçıbaşı, Ç., (2010). Günümüzde insan ve insanlar sosyal psikolojiye giriş. 12. Basım. İstanbul:
Evrim Yayınevi.
- Kahveci, Gizem Ayşem (2016). Evli çiftlerde evlilik uyumu, evlilik çatışma biçimi ve depresyon
düzeylerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Beykent
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kanık, C. (2017). Almanya Doğumlu Türkiye Gençliğinde Dini Tutum Ve Davranışlar, Turkish
Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or
Turkic Volume 12/2, p. 91-120, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number:
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11433, Ankara – Turkey
- Karaca, F. (2000). Ölüm psikolojisi. İstanbul: Beyan Yay.
- Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Khodayarifard, M., Shahabi, R. A., and Akbari, Z. S. (2007). Relationship between Religious
Attitude and Marital Satisfaction. Journal of Family Research, Volume 3, issue 10, P. 611-
620
- Kımter, Nurte (2008). Benlik saygısı ve dindarlık ilişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Korkut Y. ve Şendil, G. (2008). Evli çiftlerdeki çift uyumu ve evlilik çatışmasının demografik
özellikler açısından incelenmesi, Türk Psikiyatri Dizini, 28, 15-34.
- Kublay, Deniz (2013). Evlilik uyumu: değer tercihleri ve öznel mutluluk açısından incelenmesi.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Enstitüsü.
- Kula, M. N.(2005). Küreselleşme, ruh sağlığı ve din. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi V,
Sayı: 2, 7-30.
- Kumcağız, H. Ve Kevser, E. (2016). Evlilik Hoşnutsuzluğu İle Sosyodemografik Özellikler
Arasındaki İlişki, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic Volume 11/19 Fall 2016, p. 601-620, ISSN: 1308-2140,
www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9780 ,
Ankara – Turkey
- Küçükçelik, Zahide Merve (2015). İlişkiye dair inançlar ve bilişsel çarpıtmaların evlilik uyumuna
etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Bilim Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü.
- Lee, G. R. (1977). Age at marriage and marital satisfaction: A multivariate analysis with implications
for marital stability. Journal of Marriage and the Family, 493-504.
- Mehmedoğlu, A. U. (2004). Kişilik ve din. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
- National Research Council and Institute of Medicine (2003). Working Families and Growing Kids:
Caring for Children and Adolescents. Committee on Family and Work Policies. Eugene
Smolensky and Jennifer A. Gootman, eds. Board on Children, Youth and Families, Division
of Behavioral and Social Sciences and Education. Washington, DC: The National Academies
Press.
- Newman, J., and Pargament, K. (1990). The Role of Religion in the Problem-Solving
Process. Review of Religious Research, 31(4), 390-404. doi:10.2307/3511564
- Ok, Ü., (2011). Dinî Tutum Ölçeği: Ölçek Geliştirme ve Geçerlik Çalışması. Uluslararası İnsan
Bilimleri Dergisi, Cilt 8 (2).
- Oluğ, F. (2011). Erinlik dönemindeki öğrencilerde dini tutum ve davranışlar (sakarya örneği).
(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Sakarya.
- Onedera, Jill Duba (2007). The Role of Religion in Marriage and Family Counseling. Routledge
- Öyekçin, D.G. (2008). Bir Devlet Hastanesi Psikiyatri Kliniğine Bir Yıl İçinde Başvuran Olguların
Sosyo-Demografik Özellikleri ve Psikiyatrik Tanı Dağılımı. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9,
39-43.
- Özgüven, H.D., ve Sayıl, I. (1999). Ankara Üniversitesi Kriz Merkezine Bir Yıl Süresince Başvuran
Yeni Vakaların Sorun Alanları ve Tanılarına Göre Değerlendirilmesi. Kriz Dergisi, 7, 7-13.
- Öztürk, H. (1992). Ergenlerde din duygusu ve Allah inancının boyutları, Din Öğretimi Dergisi, Cilt:
3, Sayı: 4, Ankara
- Pehlivan, Özlem (2002). Bireyin dini tutum ve davranışlarına etki eden anne baba davranışları ve
diğer çevre faktörleri (14-17 yaş grubu). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
- Peker, H. (2008). Din psikolojisi. 4. Baskı, İstanbul: Çamlıca Yayınları.
- Ponzetti, James J., Jr. Editor in chief (2003). International encyclopedia of marriage and family, 2nd
ed. Raeann R. Hamon, Yvonne Kellar-Guenther, Patricia K. Kerig, T. Laine Scales, James
M. White. Volume 3. Printed in the United States of America
- Poston, D. J., and Turnbull, A. P. (2004). Role of spirituality and religion in family quality of life for
families of children with disabilities. Education and Training in Developmental Disabilities,
Vol. 39, No. 2 (June 2004), pp.95-108
- Ritvo, E. C. & Glick, I. D. (2002). Concise guide to marriage and family therapy. Washington, DC:
American Psychiatric Publishing, Inc
- Schmidt-Denter, U. & Beelmann, W. (1995). Familiare Beziehungen nach Trennug und Scheidung:
Veranderungsprozesse bei Müttern, Vattern und Kindern. Forschungsbericht. Band 1:
Textteil. Universitat Köln.
- Sedighi, Fatemeh, Shahsiah, Marzieh and Rasooli, Ali (2014). The Relationship between Religious
Orientation and Marital Adjustment among Couples of Qom City, J. Appl. Environ. Biol.
Sci., 4(3)327-332.
- Spanier, G. B., & Lewis, R. A. (1980). Marital quality: A review of the seventies. Journal of
Marriage and the Family, 825-839.
- Şener, A (2002). Ailede eşler arası uyuma etki eden faktörlerin araştırılması. Yayınlanmamış
Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Şentürk, Semra (2013). Evli bireylerde evlilik uyumu ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Tabachnick, B.G. and Fidell L.S, (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Pearson, Boston.
- Tas, B., Balay, M.E. (2017). Review Of The Opinions Of College Students Who Are Raised In
Divorced And Intact Families On Starting A Family, Internatıonal Journal Of Educatıonal
Research And Technology (Ijert)
- Taş, B. (2017). Short and Long-Term Negative Effects of Parental Divorce on Children, Researches
On Scıence And Art in 21 St Century Turkey Edıtors, Chapter 310, ISBN 978-605-288-062-
3
- Thornton, A., and T. E. Fricke. 1989. Social change and the family: Comparative perspectives from
the West, China and South Asia. In Demography as an interdiscipline. Edited by J. Mayone
Stycos, 128–161. New Brunswick, N.J.: Transaction.
- T
Tolan, Özlem Çakmak (2015). Evlilik uyumunun kişilik özellikleri, ilişkiye dair inançlar ve çatışma
çözüm stilleri bağlamında yordanması (Diyarbakır örneği), Yayınlanmamış Doktora Tezi,
Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Toman, H. (2015). Liselerde çalışan öğretmenlerin dini tutumları üzerine sosyolojik bir araştırma
(Malatya örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü
- Topuz, İ. (1999). Üniversite öğrencilerinde dini tutum ve davranışlar. (Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
- Tutarel Kışlak, Ş. (1999). Evlilik uyum ölçeğinin güvenirlik ve geçerlik çalışması. 3P (Psikiyatri,
Psikoloji, Psikofarmakoloji) Dergisi, 7, ss.50-57.
- Türkiye İstatistik Kurumu (2017a). Aile Yapısı Araştırması. Tüik Haber Bülteni, Sayı: 21869, 18
Ocak 2017, Erişim Tarihi: 25 Kasım, 2017. http://www.tuik.gov.tr/Pre-
HaberBultenleri.do?id=21869
- Türkiye İstatistik Kurumu (2017b). Evlenme ve Boşanma İstatistikleri. Tüik Haber Bülteni, Sayı:
24642,
02
Mart
2017,
Erişim
Tarihi:
25
Kasım,
2017.
www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id=24642
- Uysal, V. (2006). Türkiye’de dindarlık ve kadın. İstanbul: DEM Yayınları.
- Uysal, V., (1996). Din psikolojisi açısından dinî tutum davranış ve şahsiyet özellikleri. İstanbul:
Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
- Wallerstein, J. Und Blakeslee, S. (1989). Gewinner und Verlierer. Fraunen, Manner, Kinder nach
der Scheidung. Eine Langzeitstudie. Aus den Amerikanischen von Ute Maurer und Andrea
Galler. Droemer Knaur: München. Tas, B.: (2012) (Bildung und Zukünftige Vorstellungen
von
Familiengründung
und
Partnerschaftsbeziehungen
Bei
(Erwachsenen)
Scheidungskindern – Eine empirische Analyse.
- Yapıcı, A. (2007). Ruh sağlığı ve din psiko-sosyal uyum ve dindarlık. Adana: Karahan Kitabevi.
- Yapıcı, A. ve Zengin, Z. S. (2003). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin dinin etkisini hissetme
düzeyleriyle psiko-sosyal uyumları arasındaki ilişki. Çukurova Üniversitesi İlahiyat
Fakültesi Dergisi, 3 (2), ss. 65-127.
- Yaşar, F. (2009). İlköğretime devam eden öğrencilerin anne-çocuk ilişkisini kabul ve reddedici
algılama düzeyinin annenin evlilik doyumu ve evlilik uyumu düzeyiyle ilişkisi. Çukurova
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
- Yıldırım N. (2004). Türkiye’de boşanma ve sebepleri. BİLİG Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi.
1(28): 59-81.
- Yıldırım, İ. (1992). Evli Bireylerin Uyum Düzeylerini Etkileyen Etmenler. Yayınlanmamış Doktora
Tezi. Ankara: HÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yıldız, Y. (2012). İlişkiye ilişkin inançların evlilik uyumunu yordaması. Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Zuckerman, P. (2009), Din Sosyolojine Giriş, (çev, İhsan Çapçıoğlu, Halil Aydınalp), Ankara,
Birleşik Yayınevi.