Eski Anadolu Türkçesine Ait Bir Tefsirin üslûp özellikleri

Üslûp, farklı yazı türlerinde değişmekle birlikte aynı yazı türü içinde de değişebilir. Tefsirler de sınırları diğer türlere göre daha belirgin bir ifade biçimi olmasına rağmen müfessire göre değişkenlik gösterebilmektedir. Eski Anadolu Türkçesi döneminde yaygın olarak sûre, Kuran tercümeleri ve tefsirler yazılmıştır. Bu tefsirlerin esin kaynağı Ebu’l-Leys es-Semerkandî’nin tefsiri olarak görülmektedir. Çalışmamızda döneme ait diğer tefsirlerden de okumalar yapılarak Semerkandî tefsirinin bir tercümesi olarak gelişen Üveys bin Hoca Osmân’ın Amme Cüzü Tefsiri incelenecektir. Bu inceleme sonunda Üveys’in üslûp özellikleri ve farklılıkları, tefsir anlatımına katkıları gösterilmeye çalışılacaktır. Bu bağlamda tefsir yazımındaki üslûba Kuran dili dışında yazarın kişisel olarak neler katabildiği, bunu ne amaçla yapmış olabileceği irdelenecektir.

The stylistic characteristics of a commentary belonging to old Anatolian Turkish

Literary style can show variaties in different writing styles and also in the same writing styles . Commentaries although their limits are more explicit explicandum comparing other styles can show variability regarding to glassator. In the era of Turkey Turkish there were written suras, translations of Quran and commentaries. The guiding spirit of these commentaries seem as the commentary of Ebu’l-Leys es- Semerkandî. In our study Uveys bin Hoca Osmân’s Commentary of Amme Part which was written at that time will be examined with readings of other commentaries which were blonged to the evolving era as a translation of commentary of Semerkandî. At the end of this examination there will be tried to show writing style features and differences of Uveys and his contributions to commentary statements. In this regard there will be semtinized what the writer can add to the writing style of the commentary personally apart from the lingo of Quran and for which reason the writer might does that.

___

  • AYDIN Muhammed, Genel Tefsir Kuralları, Nun Yayıncılık, İstanbul, 2009.
  • AKTAŞ Şerif, “Üslûp Meselesi”, Fikir ve Sanatta Hareket Dergisi, V. seri, Cilt: VIII, Sayı: 88 (1973).
  • AKTAŞ Şerif, Edebiyatta Üslûp ve Problemleri, Akçağ Yayınları, Ankara 2007.
  • ÇETİN Abdülbaki, “Ebu‟l-Leys Semerkandi Tefsirinin Türkçe Tercümesi Üzerine”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 22, Güz 2007, s.53-101, acikarsiv.atauni.edu.tr/browse/612/755.pdf (01.01.2012).
  • ÇOBAN Ahmet, Edebiyatta Üslûp Üzerine, Akçağ Yayınları, Ankara 2004. Emin el-Huli, Kur’an Tefsirinde Yeni Bir Metod, Tercüme: Prof. Dr. Mevlüt Güngör, Bizim Büro Basımevi, Ankara 2001.
  • GÜRSOY Ülkü, Dersaadet’te Sabah Ezanları Üslûp İncelemesi, Bizim Büro Basımevi Ankara 1999.
  • ÖNAL Mehmet, “Edebi Dil ve Üslûp” A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Sayı: 36, Erzurum 2008, s. 23-47,
  • http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TURK%20EDEBIYATI/mehmet_onal_edebi_dil_uslup.pdf (02.09.2011).
  • ÖZKAN Mustafa, “Eski Anadolu Türkçesi Döneminde Ortaya Konan Kuran Tercümeleri Üzerine- I”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt: XXXIX, 2010, s.115-159.
  • ÖZYETGİN Melek, Altin Ordu, Kirim ve Kazan Sahasina Ait Yarlik ve Bitiklerin Dil ve Üslûp İncelemesi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1996.
  • Tefsiru Cüz’i’n-NEBE’, Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih Bölümü, nr. 283.
  • TOPALOĞLU Ahmet, XV. Yüzyıl Başlarında Yapılmış Kur’an Tercümesi, C. 1, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1976.
  • TÖREN Hatice, Eski Anadolu Türkçesi Dönemine Ait Amme Cüzü Tefsiri, Çantay Yayınları, İstanbul 2007.