EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ İLE TÜKETİCİ VE REEL KESİM GÜVEN ENDEKSLERİNİN ÇARPAN ETKİSİ (2007-2018 TÜRKİYE EKONOMİSİ ÖRNEĞİ)

Çalışmada, ünlü iktisatçı J.M. Keynes’e ait “Yatırım Çarpanı” kavramından hareketle, bir ekonomide üretim, tüketim ve güven ortamı gibi unsurlar arasındaki ilişki incelenmiştir. Üretim ve tüketim, ekonomik faaliyetlerin hem sebebi hem de sonucu niteliğindedir. Günümüzde iletişim teknolojisinin gelişmesiyle birlikte bilgiye ulaşmak kolaylaşmıştır. Artık iktisadi birimler üretim ve tüketime ilişkin kararların alınmasında tahminlerden ziyade sağlam verilere dayalı bilgi alışverişlerini tercih etmektedirler. Dolayısıyla, güven unsuru gerek siyasi gerekse iktisadi otorite tarafından ihmal edilemeyecek kadar büyük önem arz etmektedir. Ekonomik güven endeksi, tüketici güven endeksi ve reel sektör güven endeksi gibi değişkenler üretici ve tüketiciler için gösterge niteliğindedir. Ayrıca bir ekonomide tam istihdam koşulları geçerli olsa da güven ortamı tesis edilmediği sürece ekonomik canlanmayı sağlamak mümkün olmamaktadır. Parasal otoritenin öncelikle bu olumsuz durumun tespitini yapması, buna göre önlem alması gerekir. Şayet güvensizlik tamamen talep eksikliğinden kaynaklanıyorsa talep artırıcı para ve mali politikalarının izlenmesi yerinde olacaktır. Ancak, ekonomiye olan güvensizlik sosyal, siyasal veya dış kaynaklara dayalı oluyorsa, yerinde tespitler ile kamuoyuna açıklayıcı şeffaf politikaların izlenmesi, ileriye dönük makro ekonomik hedeflerin net bir şekilde belirtilmesi, her şeyden önemlisi bu konuda var olan yasal düzenlemeler dahilinde iktisadi otoritenin üretici ve tüketicilerin zarara uğramayacağı konusunda bilgilendirmeler yapması faydalı olacaktır. Bu gerçekten hareketle, Türkiye ekonomisi için araştırma yapılmak istenmiştir. Çalışmayla Ekonomik Güven ortamının önemi vurgulanmak istenmiştir. Analizler “Johansen Eşbütünleşme Testi” kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak; Türkiye’de ekonomik güven endeksi ile reel kesim ve tüketici güven endeksleri arasında literatürde olduğu gibi uzun vadeli ilişki tespit edilmiştir. Bu bağlamda, ekonomik güven arttıkça üretim ve tüketim, çarpan etkisiyle daha fazla artmaktadır.

MULTIPLIER EFFECT OF ECONOMIC CONFIDENCE INDEX, CONSUMER AND REAL SECTOR CONFIDENCE INDICES (TURKEY’ S ECONOMY SAMPLE: 2007-2018)

In this study, the famous economist J.M. Keynes's “Investment Multiplier” concept, the relationship between factors such as production, consumption and environment of confidence in an economy has been examined. Production and consumption are both the causes and the result of economic activities. Today, it becomes easier to reach information with the development of communication technology. Now, economic units prefer to exchange information based on robust data rather than estimation in making decisions regarding production and consumption. Therefore, the element of trust is so important that it cannot be neglected by both political and economic authority. Variables such as economic confidence index, consumer confidence index and real sector confidence index are indicative for producers and consumers. In addition, although full employment conditions are valid in an economy, it is not possible to achieve economic recovery unless the confidence environment is established. Monetary authority should first determine this negative situation and should take precautions accordingly. If insecurity is entirely due to a lack of demand, it would be appropriate to follow the demand-increasing monetary and fiscal policies. But, if the distrust to economy is due to social, political or external sources, following transparent policies that are explanatory to public with sound findings, determining definite pudential macro economical objectives, and foremost economical power informing both the producer and the consumer within the legaslative regulations that they will not be harmed would be beneficial. Based on this fact, it has been decided to do a research on the Turkish economy. The importance of economic trust environment is emphasized with this study. The analyses were performed by using “Johansen Cointegration Test”. As a result, It is determined as a long term relationship between economic confidence index, the real sector’s and consumer’s confidence indices in Turkey like mentioned in the literature. In this context, as economic confidence increases, production and consumption are increasing with a multiplier effect.

PDF

___

Aktaş, M. ve Saffet, A. (2013). “Türkiye’de Ekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatları İle İlişkilerinin Araştırılması”, International Journal Social Science Research, 2(2): 50-67.
Algan, Y. ve Cahuc, P.(2013). “Trust, Institutions and Economic Development”, Handbook Of Economıc Growth (1A): 1-86.
Arısoy, İ. (2012). “Türkiye Ekonomisinde İktisadi Güven Endeksleri ve Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkilerin VAR Analizi”, Maliye Dergisi,162:304-315.
Canöz, İ.(2017). “An Analysıs of Macroeconomıc Varıables Affectıng Real Sector Confıdence Index: The Case of Turkey” International Journal of Commerce and Finance, 3(2):37-47.
Çelik, S. ve Deniz, P. (2017). “Globalization of Consumer Confidence” Panoeconomicus, 64(3): 337-352.
Çetin, M.(2006). “Endüstriyel Bölgelerde Sosyal Sermaye ve Güven: Üçüncü İtalya Örneği”, Ege Akademik Bakış, 6(1): 74-86.
Desroches, B. ve Mark, A. G. (2002) “The Usefulness of the Consumer Confidence Index Bank, Bank of Canada”, Working Paper,22:1-34.
Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series With a Unit Root, Journal of the American Statistical Association,74: 427-431.
Enste, D. & Mara G. (2017). “Vertrauen in Wirtschaft, Politik und Gesellschaft im europäischen Vergleich Europ”, Institut Der Deutschen Wirtschaft Köln, IW Policy Paper: 23:2-22.
İskenderoğlu, Ö. Ve Akdağ, S.(2017). “Investigation of the Validity of Financial Services Confidence Index: The Case of Turkey”, International Journal Of Economic Studies, 3(4):625-633.
Jason, B. ve Sydney, L. (1998). “Idence Does Consumer Confidence Forecast Household Expenditure? A Sentiment Index Horse Race”, Frbny Economic Policy Review, 59-78.
Johansen, S. (1991). “Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors of Gaussian Vector Autoregressive Models” Econometrica, 59(6):1551-1580.
Kandır, S. Y. (2006). “Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Getirileri İlişkisi: İMKB Mali Sektör Şirketleri Üzerinde Bir Uygulama” Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2):217-230.
Kelvin, S.A. Lugay, B. ve Dookie, M. (2011). “Consumer confidence and economic growth: case studies of Jamaica and Trinidad and Tobago”, Project Document, Economic Commission for Latin America and the Caribbean (ECLAC), 1-29.
Keynes, J. M. (1936). The General Theory Of Employment, Interest And Money, London: Macmillan.
Koç, E. Kaya K. ve Şenel, C.M. (2017). “Türkiye’de Sanayi Sektörü ve Temel Sanayi Göstergeleri – Ekonomik Güven Endeksi”, Engineer and Machinery , 58(688):15-37.
Korkmaz, T. & Emrah İ. Ç. (2009). “Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi Arasındaki Dinamik Nedensellik İlişkisi”, İstanbul University Journal of the School of Business Administration, 38(1):24-37.
Mackinnon, J., Haug, A. ve Leo, M. (1999). Journal of Applied Econometrics, 14(5):563-77.
Marcin, B. (2012). “Keynesian and Monetary Approach to the Liquidity Trap – looking for cointegration evidence from 2008 – Crisis in the United States”, Journal of International Studies, 5(2):18-29.
Naidu, S. Pandaram, A. ve Chand, A. (2017). A Johansen Cointegration, Modern Applied Science, 11(10):137-151.
Özsağır, A.(2007). “Ekonomide Güven Faktörü”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, (6)20:46-62.
Pesaran, M., Yongcheol S. ve Smith, R. (2001). “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships” Journal of Applied Econometrics, 16(3):289-326.
Topuz, Y.V. (2011). "Consumer Confidence and Causality Relationship between Equity Awards: The Case of Turkey", Journal of Economic and Social Research, Volume 7(1):53-65.
TUİK,Türkiye İstatistik Kurumu (2018), http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24904, (Erişim Tarihi: 05.06.2018)
Tunalı H.İ. ve Özkan E. (2016). “Türkiye’de Tüketici Güven Endeksi ve Tüketici Fiyat Endeksi Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi” Journal of Economic Policy Researches, 3(2):54-67
Usul, H., Küçüksille, H. ve Karaoğlan, S. (2017). “The Effects Of Changes In Confıdence Indexes On Stock Exchange Markets: Evıdence From Borsa İstanbul”, Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences, 22(3):685-695.
Varvarigos, D. ve Xin, G. (2015). “Social Interactions, the Evolution of Trust, and Economic Growth”, University of Leicester, Working Paper, 15(5):1-33.
Vurur, N. S. ve Diler, H. G. (2018). “Confidence–Stock Yield Relation in Turkish Economy”, Journal of Business Research-Türk, 10(1):581-596.
Yıldırım, S.(2010). "World Economy and Its Effects on Turkey of the Year 2008 Global Economic Crisis", Journal Of Social And Economic Research,12(18):47-55.