EĞİTİM FELSEFESİNİN YANSIMASI OLARAK ÖĞRENCİLERİN DEFTERLERİNİ ÇÖZÜMLEME: SOSYAL BİLGİLER DERSİ

Türkiye‘deki Sosyal Bilgiler öğretiminin genel yapısı, hem teorik olarak, hem de Sosyal Bilgiler Öğretiminde kullanılan öğretim stratejileri ile sınıf içi etkinliklerin tür ve nitelikleri boyutuyla pratik olarak incelenmiştir. Bir özel, iki devlet ilköğretim okulunda öğrenim görmekte olan 100 altıncı sınıf öğrencisinin sosyal bilgiler dersi defterlerinin ve sosyal bilgiler çalışma kitaplarının incelenmesi pratik boyutun ortaya konulmasına aracılık etmiştir. Bundan başka defterler ve sosyal bilgiler çalışma kitapları öğrencilerin tarihsel bilgiyi oluşturma ve kaynakları değerlendirme ve kullanma süreçlerine hangi ölçüde katıldıklarının belirlenmesi amacıyla da incelenmiştir. Bu çerçevede sınıf içi etkinliklerin sonucu ortaya çıkan öğrenci çalışmalarından alınan örnekler, Türkiye’deki Sosyal bilgiler öğretiminin temel felsefesinin ne olduğuna ilişkin bir bakış açısının geliştirilmesine yardımcı olacaktır. Araştırmanın sonucu, örneklemde yer alan öğrencilerin bilginin inşası, kaynakların değerlendirilmesi ve kullanımı süreçlerine etkin olarak katılıp katılmadıklarını göstermektedir. 2005 İlköğretim Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzunda yeni programın vizyonunda özellikle temel demokratik değerlerle donanmış ve insan haklarına saygılı, yaşadığı çevreye duyarlı, bilgiyi deneyimlerine göre yorumlayıp sosyal ve kültürel bağlam içinde oluşturan kullanan ve düzenleyen, sosyal katılım becerileri gelişmiş, sosyal bilimcilerin bilgiyi üretirken kullandıkları yöntemleri kazanmış, sosyal yaşamda etkin, üretken vatandaş yetiştirmek, vurgulanan nitelikler arasında yer almaktadır. Benzer niteliklere 2018 Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında da atıfta bulunulmuştur. Sosyal Bilgiler dersinde öğrencilerin bu nitelikleri geliştirmesi için öğretmenlerin ilerlemecilik eğitim felsefesi ve yapılandırmacı öğrenme kuramının temel ilkelerini özümsemiş olması gerekmektedir.

ANALYZING THE BOOKS OF THE STUDENTS AS A REFLECTION OF THE PHILOSOPHY OF EDUCATION: SOCIAL STUDIES COURSE

The general structure of social studies teaching in Turkey was examined theoretically and practically in terms of teaching strategies used in teaching social studies and type and characteristics of classroom activities. Examination of social studies notebooks and workbooks of 100 sixth grade students who are in a private two-state primary school shows the practical dimension. Also the social studies notebooks and workbooks were examined in order to determine to the extent how they participate in creating historical information and using the resources, and assessment of them. Samples of the students’ works’ll be helpful to improve a view about what the basic philisophy in teaching social studies in Turkey. The result of the search shows that the construction of knowledge of students, whether they participate in the process of assessment and usage of sources actively or not. In the 2005 Primary School Social Studies curriculum curriculum and guidelines, the vision of the new program is that the social scientists use information produced by the social scientists, especially those who are equipped with basic democratic values and respectful to human rights, who are sensitive to the environment they live in, who use and organize them in social and cultural context, and to educate active and productive citizens in social life are among the emphasized qualities. Similar qualifications have been found in the 2018 Social Studies course curriculum. In the social studies class, for the students to develop these qualifications, the teachers must have absorbed the basic principles of progressive education philosophy and constructivist learning theory.

___

  • Aslim-Tüfekçi, S. (2011). “Yapılandırmacı Yaklaşım”. Öğrenme Öğretme Kuram ve Yaklaşımları. Ed. Sevil Büyükalan Filiz. Ankara: Pegem Akademi. S: 335-354.
  • Çetin, M. & Özcan, K. (2003). Bilimsel Analiz Yöntemi ve Eğitim. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. Yıl: 2003. Sayı: 18 (25-38).
  • Doğanay, A. (2002). “Sosyal Bilgiler Öğretimi”. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ed. Cemil Öztürk & Dursun Dilek. Ankara: Pegem A Yayınları. S: 15-46.
  • Kabapınar, Y. (2006). Eğitim Felsefesinin Yansıması Olarak İngiliz Öğrencilerin Tarih Dersi Defterleri: Nicola ve Arkadaşlarının Tarihsel Bilinçlerinin Oluşum Sürecinden Kesitler. Milli Eğitim. Sayı: 170. Cilt-sf: 8-31.
  • Kneller, G. F. (1964). Introduction to The Philosophy of Education. USA: John Wiley &Sons Inc.
  • Mayring, P. (2000). Nitel Sosyal Araştırmaya Giriş. (çev. Adnan Gümüş & M. Sezai Durgun). Adana: Baki Kitabevi.
  • MEB. (2005) Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. TTK.
  • MEB. (2018) Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. TTK.
  • Nodding, N. 2016. Eğitim Felsefesi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Tuncel, G. (2004). Öğretmenlerin Kendi Eğitim Felsefelerini İnşa Etmeleri Üzerine. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı: 10. Cilt: Felsefe ve Eğitim. Sayfa: 223-242.
  • Yanpar, T. (2006). “Etkili ve Anlamlı Öğrenme İçin Kuramsal Yaklaşımlar ve Yapılandırmacılık”. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Yapılandırmacı Bir Yaklaşım. Ankara: Pegem A Yayınları. S: 85-109.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldız, Ö. (2003). Türkiye’de Tarih Öğretiminin Sorunları ve Çağdaş Çözüm Önerileri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı: 15. Yıl: 2003/2 (181-190).