EGEMENLİĞİ İSTEMENİN YENİ BİR TARZI: ARZULARIN KAPİTALİZM TARAFINDAN KIŞKIRTILMASI

Arzu ve kapitalizm arasındaki ilişki, arzunun kapitalizm tarafından nasıl kışkırtıldığı araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Konuyla ilişkili olarak önde gelen ekonomisyenlerin metinlerine, kapitalizm tarihçilerinin görüşlerine ve çeşitli reklam örneklerine yer verilmiştir. Böylelikle hem kapitalizmin teorisyenliğini yapmış isimlerin ekonomi teorilerinde hem de kapitalizmin olgusal gelişiminin önemli bir evresini temsil eden kitle iletişim araçlarındaki reklamlarda arzu konusu analiz edilmiştir. Metot açısından doküman incelemesi yöntemine müracaat edilmiştir ve bu yöntem, gözlemin ya da görüşmenin mümkün olmadığı durumlarda bireyin tek başına araştırmayı yürütebileceği bir tekniktir ve bunun için de daha önceden yapılan çalışmalara müracaat edilmesi gereklidir. Önceden yapılan çalışmalar ve onların verileri ise çeşitli raporlarda, dergilerde, kitaplarda yer alır. Onlardan alacağımız bilgiler ise doküman incelemesi yönteminin en temel iki türü olan içerik analizi ve eleştirel söylem analizi yoluyla elde edilir. İçerik analiziyle her türlü sözel ya da yazılı verinin araştırmayı anlaşılır kılacak şekilde sınıflandırılması, özetlenmesi gerçekleştirilir. Eleştirel söylem analiziyle ise verilen bilgiler oldukları gibi kabul edilmezler, sorgulanırlar ve onların arkasında yatan, daha derin anlam ilişkileri tespit etmeye çalışılır. Bahsedilen araştırma yöntemlerine göre yapılan bu analizde kapitalizmin etkileyici görüntüler, ayartıcı sesler ve çifte anlama gelebilecek imalı yazılar vasıtasıyla kitlelerin arzularını kışkırttığı anlaşılmıştır. Tüm bunları yaparken kapitalizmin bireylerin bilinçdışına ulaşmaya çalıştığı, bunun için de bireylerin cinsel dürtülerinden yararlandığı sonucuna ulaşılmıştır.

A NEW WAY OF CLAIMING FOR DOMINATION: TEMPTATION OF DESIRES BY CAPITALISM

The relation between desire and capitalism and how desire is tempted by capitalism constitute the purpose of the research. Texts of prominent economists, views of the historians of capitalism and various advertisement samples are included as part of the topic. Thus, the topic of desire has been analysed both in economic theories of the names who theorised capitalism and in advertisements of mass media tools which compose a significant phase of the factual development of capitalism. Document analysis was employed as the method, and it is the technique in which individuals can conduct the research single-handedly in situations where observations or interviews are impossible, so previous studies should be resorted to carry it out. Previous studies and the data regarding them are available in several reports, journals and books. Information we obtain from them is acquired through content analysis and critical discourse analysis, the two most fundamental types of document analysis. By means of content analysis, all sorts of verbal and written data is classified and summarised in a way to ensure the research to be comprehensible. As to critical discourse analysis, the data specified is not accepted as it is, but it is questioned and the further relations of meaning are aimed to be discovered. In this analysis performed according to aforementioned research methods, it is seen that capitalism tempts the desires of the masses through impressive images, tempting voices and equivocal allusive articles. It has been concluded that capitalism, by doing these all, tries to reach the unconscious of individuals, and to achieve this, takes advantages of the sexual drives of them.

PDF

___

Acet, D. (2013), Bilinçaltı Reklamlar ve Bilinçaltı Reklamlarda Cinsellik Öğesinin Kullanılması, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar.
Arendt, H. (1996), Totalitarizmin Kaynakları-1: Antisemitizm, Çev: Bahadır Sina Şener, İletişim Yayınları, İstanbul.
(1998), Totalitarizmin Kaynakları 2: Emperyalizm, Çev: Bahadır Sina Şener, İletişim Yayınları, İstanbul.
Bati, U. (2010), “Reklamcılıkta Retorik Bir Unsur Olarak Kadın Bedeni Temsilleri”, Kültür ve İletişim, Cilt: 13 – Sayı: 1, 103-133.
Bauman, Z. (2004), Sosyolojik düşünmek, Çev: Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
(2012), Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları, Çev: Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, IV. Basım, İstanbul.
Belk, R. W., G. Ger, S. Askegaard (1996), “Metaphors of Consumer Desire”, Advances in Consumer Research, Volume 23 - No: Undetermined, 368-373.
(1997), “Consumer Desire in Three Cultures: Results from Projective Research”, Advances in Consumer Research, Volume: 24 - No: Undetermined, 24-28
(2003), “The Fire of Desire: A Multisited Inquiry into Consumer Passion”, Journal of Consumer Research, Vol: 30 – No: 3, 326-351.
Braudel, F. (2008), Akdeniz: Tarih, Mekân, İnsanlar ve Miras, Çev: Necati Erkurt (Mekân ve Tarih)- Aykut Derman (İnsanlar ve Miras), Metis Yayınları, II. Basım, İstanbul.
Callan, G. ve J. Williams (2011), “A Return to Jean-François Lyotard’s Discourse, Figure”, Parrhesia, Volume: Undetermined – No: 12, 41-51.
Calvın, J. (2010), “Tefecilik Üzerine Mektup”, Batı’ya Yön Veren MetinlerII, Edit: Alev Alatlı, İlke Eğitim ve Sağlık Vakfı Kapadokya MYO, Basım Yeri Belirtilmemiş, 594-596.
Campbell, C. (2005), The Romantic Ethic and TheSpirit of Modern Consumerism, Alcuin Academics, Third Edition, Great Britain.
Dal, A. ve G. Şener (2006), “Cinsel Öğelerin Reklamda Kullanımı”, Küresel İletişim Dergisi, Cilt: Belirtilmemiş - Sayı: 1, 1-18.
Deleuze, G. (2009), İki Delilik Rejimi, Çev: Mahir Ender Keskin, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
Deleuze, G. ve F. Guattari (2014), Anti-Ödipus: Kapitalizm ve Şizofreni 1, Çev: Fahrettin Ege, Hakan Erdoğan, Mustafa Yiğitalp, Bilim ve Sosyalizm Yayınları, II. Basım, Ankara.
Engels, F. (1996), “Engels’ten Berlin’deki Conrad Schmidt’e (Londra, 27 Ekim 1890)”, Seçme Yazışmalar II, Karl Marx ve Friedrich Engels, Sol Yayınları, Ankara, 238-246.
(2003a), Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, Eriş Yayınları, Basım Yeri Belirtilmemiş.
(2003b), Anti-Dühring, Eriş Yayınları, Basım Yeri Belirtilmemiş.
(2007), İngiltere’de Emekçi Sınıfın Durumu, Eriş Yayınları, Basım Yeri Belirtilmemiş.
(2009), “Tarihsel Maddecilik”, Felsefe İncelemeleri, Çev: Cem Eroğul, Yordam Kitap, İstanbul, 111- 142.
Erim, N. (2007), İktisadi Düşünce Tarihi, Palme Yayıncılık, Ankara.
Flenady, G. E. (2016), “Transformations in Discourse, Figure”, Criticial Horizons, Volume: 14 - No: 3-4, 405-418.
Foucault, Michel (2003), İktidarın Gözü: Seçme Yazılar 4, Çev: Işık Ergüden, Ayrıntı Yayınları, II. Basım, İstanbul.
(2013a), Hapishanenin Doğuşu, Çev: Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Kitabevi, IV. Basım, Ankara.
(2013b), Deliliğin Tarihi, Çev: Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Kitabevi, V. Basım, Ankara.
Gold, S. J. (1991), “An Asian Approach to The Undestanding of Consumer Energy, Drives and States”, Research in Consumer Behaviour, Volume: 5 – No: Undetermined, 33-59.
Heılbroner, R. L. (2008), İktisat Düşünürleri, Çev: Ali Tartanoğlu, Dost Kitabevi Yayınları, II. Basım, Ankara.
Hobsbawm, E. (2008), Sanayi ve İmparatorluk, Çev: Abdullah Ersoy, Dost Kitabevi, IV. Basım, Ankara.
(2012), Devrim Çağı, Çev: Mustafa Sina Şener, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
Hunt, E. K. (2005), İktisadi Düşünce Tarihi, Çev: Müfit Günay, Dost Kitabevi, Ankara.
İnceoğlu, Y. ve A. Kar (2010), “Yeni Güzellik İkonları: İnsan Bedeninin Özgürlüğü mü, Mahkumiyeti mi?”, Kadın ve Bedeni, Editör: Yasemin İnceoğlu ve Altan Kar, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 63-90.
Oğuzhan Börekçi, Ü. A. (2018), “Ahmet Mithat’ın Kaleminden ‘Tüketim’ ve ‘Yaşam Tarzları’nın Eleştirisi: ‘Felâtun Bey ile Rakım Efendi”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume:13/3 Winter 2018, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12893, Ankara-Turkey, 483-494.
Özcan, B. (2007), “Hedonizm ve Kimlik Temeline Dayalı Postmodern Tüketim Yaklaşımı”, Sosyoloji Konferansları Dergisi, Cilt: Belirtilememiş - Sayı: 35, 131-147.
Kahraman, A.B. (2016), “Kahve mi? Starbucks’ta Kahve mi?: Starbucks Mağazalarının Tüketici Kültürü ve Yaşam Tarzları Açısından Değerlendirilmesi / Coffee or Coffee at Starbucks?: Evaluation of Starbucks Shops in Terms of Consumption Culture and Life Styles”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Hayati Akyol Armağanı), Volume 11/2 Winter 2016, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOINumber: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9294, p. 611-628.
Kanlıoğlu, A. (2012), Tüketim Kültürünün Arzu Nesnesi Olarak Bedenin Metalaştırılmasında Fotoğrafın Rolü, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo Televizyon ve Sinema Anabilimdalı, Doktora Tezi, İzmir.
Kazgan, G. (2000), İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi, Remzi Kitabevi, IX. Basım, İstanbul.
Keynes, J. M. (2008), Genel Teori, Çev: Uğur Selçuk Akalın, Kalkedon Yayınları, İstanbul.
Kılıç, R. (2006), İktisadi Düşünce, Siyasal Kitabevi, Ankara.
Küçükbezirci, Y. (2013), “Bilinçaltı Mesaj Gönderme Teknikleri Ve Bilinçaltı Mesajların Topluma Etkileri”, Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 8 - No: 9, 1879-1894.
Lacan, J. (2006), Écrits, Translated by Bruce Fink in collaboration with Héloise Fink and Russell Grigg, W. W. Norton & Company, Newyork-London.
Lyotard, J-F. (2011), Discourse, Figure, Translated by Antony Hudek-Mary Lydon, Introduction by John Mowitt, University of Minnesota Press, Minneapolis, London.
Malthus, T. (1836), Principles of Political Economy, William Pickering, London.
(2014), An Essay on the Principle on Population, Gece Kitaplığı, Ankara.
Marx, K. (2003), Kapital I, Çev: Alaattin Bilgi, Eriş Yayınları, III. Basım, Basım Yeri Belirtilmemiş.
(2004), Kapital III, Çev: Alaattin Bilgi, Eriş Yayınları, II. Basım, Basım Yeri Belirtilmemiş.
(2006), Sosyoloji ve Felsefe, Derleyen: Thomas Bottomore, Çev: Ardaş Margosyan, Belge Yayınları, İstanbul.
(2011), Felsefenin Sefaleti: M. Proudhon’un Sefaletin Felsefesi’ne Katkı, Sol Yayınları, VII. Basım, Ankara.
Marx, K. ve F. Engels ___(2003), Alman İdeolojisi, Çev: Alaattin Bilgi, Eriş Yayınları, II. Basım, Basım Yeri Belirtilmemiş.
(2013), Alman İdeolojisi, Çev: Tonguç Ok-Olcay Geridönmez, Evrensel Basım Yayın, II. Basım, İstanbul.
Morgan, L. H. (1986), Eski Toplum I, Çev: Ünsal Oskay, Payel Yayınevi, İstanbul.
Övür, A. (2017), “Bilinçaltı Etkileme Yöntemleri ve Kitle İletişim Araçlarındaki Uygulamaları”, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication,Volume: 7 - No: 1, 25-35.
Reıch, W. (1977), Cinsel Devrim, Çev: Bertan Onaran, Payel Yayınevi, II. Basım, İstanbul.
(1982), Cinsel Olgunlaşma, Çev: Hüsen Portakal, Deniz Kitaplar, İstanbul.
(2002), Faşizmin Kitle Ruhu Anlayışı, Çev: Bertan Onaran, Payel Yayınevi, III. Basım, İstanbul.
Rıcardo, D. (2008), Siyasal İktisadın ve Vergilendirmenin İlkeleri, Çev: Barış Zeren, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Şensoy, B. (2013), Medyada Beden İmajı: Bazı Televizyon Programlarından Örnekler, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilimdalı, Yüksek Lisans Tezi, Afyon.
Turan, Z. Nakiboğlu, A., Çetinkaya, N., (2015), “İktisat Öğretileri ve Marshall / The Teachings Of Economy And Marshall”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Şefik Yaşar Armağanı), Volume 10/10 Summer 2015, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8179, p. 887-938.
Yanıklar, C. (2010), “Tüketim Kültürü, Kapitalizm ve İnsan İhtiyaçları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Tartışma”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 34 - Sayı: 1, 25-32.
Yolcu, E. (2005), “Bilinçdışı (Bilinçaltı) Reklam Tartışmaları ve Çalışmaları”, İletişim Fakültesi Dergisi, Cilt: Belirtilmemiş – Sayı: 22, 203-210.
Weber, M. (2010), Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, Çev: Gülistan Solmaz, Alter Yayıncılık, II. Basım, Ankara.