Dokuzuncu Osmanlı padişahi Yavuz Sultan Selim'in dönüştürücü liderlik davranışlarının incelenmesi

Yedi asır ayakta kalan Osmanlı İmparatorluğu’nun, ordusunu nasıl oluşturduğu ve ülkeden ülkeye zaferlere koşan askerlerin moral ve motivasyonuna nelerin tesir ettiğinin yanında; padişahların liderlik eğilimleri de ilgi duyulan konulardan biridir. Bu yazıda dokuzuncu Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim’in liderlik özellikleri, literatürde “Dönüştürücü Liderlik” olarak bilinen modern sonrası liderlik yaklaşımı bağlamında ve Osmanlı Ordusu merkezli olarak incelenmiştir. “Tarihsel Araştırma Yöntemi’nin kullanıldığı araştırmada; Yavuz Sultan Selim’in kişiliği, dönemindeki toplumsal olaylar, asker üzerindeki intibahı ve yaptığı değişikliklerin Osmanlı İmparatorluğu üzerinde ne gibi dönüşümler yarattığı sorularına, Dönüştürücü Liderlik yaklaşımının özellikleri ve davranış boyutları eksenli yanıt aranmıştır. Araştırma sonuçları, Yavuz Sultan Selim’in başat dönüştürücü liderlik özelliklerini ve dönüştürücü liderliğin davranış boyutlarından başta “idealleştirilmiş etki” olmak üzere, “entelektüel uyarma” ve “esinsel motivasyon” boyutlarını sergilediğini göstermektedir. Bulgularda bu tarz liderliğin “bireysel destek sağlama” davranışlarına rastlanmamıştır.

The examination on transformational leadership behaviours about Ottoman Yavuz Sultan Selim

There are many interesting matters about Ottomans that rules three continents as a World Empire. It is one of them that How the empire contitute its’ army and what the motivational impressive parameters of soldiers and finaly what the Ottomans’ leadership tendencies as well. All these factors contribute to rules of Ottomans throughout seven centenary. In this study Leadership behaviours of Ninth Ottoman Empire Yavuz Sultan Selim, have been examined context of Transformational Leadership postmodern leadership approach and centralized with Otoman army. “Historical research method” has been used in study and examined questions as follows from the point of wiev of Transformational Leadership. What was the social events in Selims’ term?, How was the process of becoming ottoman about him? What are the critical point about three great war? How was his impression on his soldiers? And finaly How can we describe his reforms on Empire that they transformed Otoman Empire in a short term? Research result indicate that Yavuz Sultan Selim bears distinguished Transformational Leadership behavioural charesteristics that Idealized influance, intellectual stimulation and inspirational motivations.

PDF

___

ADİL, N. “Dede Korkut ve Beowulf Destanlarında Kahramanlık İdeali”, Genel Kurmay Ataşe Başkanlığı, Elektronik Kütüphanesi (ET: 19.11.2008).
AKDAĞ, Mustafa, Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi, 2. Cilt, Tekin Yay., İstanbul, 1979.
AKDEMİR, Ali; “Yönetim Düşüncesindeki Dönüşümler ve Dönüştürücü Liderlik Profili”, 21. Yüzyılda Liderlik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Cilt: 1, İstanbul, 1997.
ALTINDAĞ, Şinasi; “Selim I”, M.E.B., İslam Ansiklopedisi, Cilt 10, s.423-434 1966.
ARSLAN, N., “Osmanlı Devletinden Türkiye Cumhuriyetine Askerlik Hizmeti ve Askere Alımlar”, Genel Kurmay Ataşe Başkanlığı, Elektronik Kütüphanesi, (ET: 30.12.2008).
AŞAR, M. Dönüşümcü Liderlik Davranışının Entelektüel Sermaye Üzerindeki Etkisi Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, DEÜ., SBE. İzmir, 2000.
AVCIOĞLU, Doğan, Türkiye'nin Düzeni, Cilt:1, Tekin Yayınları, İstanbul, 1975.
BASS, Bernard .M., “From Transactional to Transformational Leadership: Learning to Share The Vision” Organizational Dynamics, Vol. 19, Issue 3, 1990.
BASS, Bernard M., “Two decades of research and development in transformational leadership”, European Journal of Work and Organizational Psychology, 8(1), 1999, 9-32.
BEŞİRLİ, M. “Yeniçeri Ocağının Kaldırılmasından Sonra Tokat ve Çevresinde Güvenlik Sorunu” Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt 18, Sayı 1,
BERGSON, Henry, Ahlakın ve Dinin İki Kaynağı, Çev: Mukadder Yakupoğlu, Doğu Batı 1 nci Baskı, Ekim, Ankara, 2004.
BİLGİLİ, A. Sinan, “Osmanlı Tarih Yazarları’nın Algısıyla Türkiye-İran İlişkilerinde Siyasi Karakterin Dini Söylemi: “Kızılbaşlılık”, Gazi Üniversitesi Hacı Bektaş Veli Dergisi, Sayı 27, 2003.
COŞGEL, Metin, MİCELİ Thomas ve AHMED Rasha, “Law, State Power, and Taxation in Islamic History”, Journal of Economic Behavior&Organization Elsaiver Pub., 2009. pp.1-14
ÇAKAR ,Ulaş ve ARBAK Yasemin, “Dönüşümcü Liderlik Duygusal Zeka Gerektirirmi? Yöneticiler Üzerinde Örnek Bir Çalışma” D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi Cilt: 18, Sayı: 2, 2003.
DİNGEÇ, E. “Osmanlı Ordusunda Bir Geri Hizmet Kurumu Olarak Vize Müsellemleri,” Dumlupınar Üniversitesi; Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 17, 2007.
EKİNCİ, E.Buğra, “Yavuz Sultan Selim Küpe Taktı mı?” Akasya Dergisi, Mart 2009
ERÇETİN, Şule, Lider Sarmalında Vizyon, 2.b., Nobel Yayınları, Ankara, 2000.
GRAMMONT, Jean; LOUİS B. Osmanlı İmparatorluğu’nun Doruğu Olaylar (1512-1606) çev. Server Tanilli, Cem Yayınevi, 2. Baskı, Cilt 1, İstanbul, 1995.
GÜRPINARLI, H., “Bir Osmanlı Mezar Taşının Öyküsü” Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt 21, Sayı 1, 2006.
İŞCAN, Ö. Faruk, “Dönüştürücü/Etkileşimci Liderlik Algısı ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisinde Bireysel Farklılıkların Rolü”, Akdeniz Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, 2006, s. 164
KANAT, Cüneyt, “Memlük Kaynaklarındaki Osmanlı İmajının Değişim Süreci” Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt 21, Sayı 1, 2006, s.131
KARAL, E. Ziya, Barbaros Hayreddin Paşa İ.A, C.2, MEB, İstanbul, 1979, s.312
KARİP, Emin “Dönüşümcü Liderlik”, Eğitim Yönetimi, (4), 16, 1998, s. 443-446.
KAZANCI, M., “Osmanlı’da Halkla İlişkiler” Selçuk İletişim Dergisi, Cilt 4, Sayı 3, 2006.
KILIÇ, Remzi, “Yavuz Sultan Selim Devri (1512-1520) Osmanlı Özbek Münasebetleri I” Türk Dünyası Tarih ve Kültür Dergisi, 2000.
KIRZIOĞLU, Fahrettin, Osmanlılar’ın Kafkas Ellerini Fethi (1451-1590) T.T.K. Basımevi, Ankara, 1993.
KOCATÜRK, V. Mahir, Osmanlı Padişahları, Rafet Zaimler Yayınları, İstanbul, 1981.
KOÇU, Reşad, Ekrem, Osmanlı Padişahları, Doğan Yayınları, 3. Baskı, Nisan, İstanbul, 2002.
KUNT, M., AKŞİN, S., FAROQHİ, S., TOPRAK, Z., YURDAYDIN, H.G., ÖDEKAN, A. Osmanlı Devleti 1600-1908. Cilt:3, 7.Basım, Cem Yayınları, İstanbul, 2002.
LEITWOOD, KD. ve GENGE M., Transformational Leadership International Handbook of Educational Leadership and Administration, Kluwer Academic Publishers, Netherlands, 1996.
LIPPI, Emilie, “Burn to Rule The World”: An Italian Poet Celebrates The Deeds of the Sultan Selim I”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt 19, Sayı 1, 2004.
MANTRAN, Robert Osmanlı İmparatorluğu Tarihi: Osmanlı Devleti’nin Doğuşundan XVIII Yüzyılın Sonuna, Cem Yayınları, 1995.
MERAM, A.Kemal, Padişah Anaları ve 600 Yıl Bizi Yöneten Devşirmeler, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, 6. Baskı, İstanbul, 1999.
ÖZKAN, N. “Medena Devlet Arşivindeki Osmanlı Devletine İlişkin Belgeler (1485–1791)”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt 9, Sayı 2, 2006.
ÖZKAN, Sevgi; GÜRAÇAR İlknur; DURBAŞ Bilge ve GÖKIRMAK, Zerrin, Osmanlı Tarihi, Cilt 1, Boyut Yayınları, İstanbul, 2001.
PENZER, NM., Harem, Çev: Doğanşahin, 1. Basım, Nisan, Say Yayınları, İstanbul, 2000.
RAFFERTY, AE., GRIFFIN MA., “Dimensions of transformational leadership: Conceptual and empirical extensions”, The Leadership Quarterly, 15(3), 2004, 329-354.
SAKAOĞLU, Necdet, Bu Mülkün Sultanları: Otuz Altı Osmanlı Padişahı, Oğlak Bilimsel Yayınlar, İstanbul, 1999.
SEZGİN, İ., “Sultan II. Selim’in Edirne Av Gezileri”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, Sayı 2007.
TENGİLİMOĞLU, Dilaver, “Kamu ve Özel Sektör Örgütlerinde Liderlik Davranışı Özelliklerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 2005.
TİCHY, NM. ve DEVANA MA., “The Transformational Leader”, Training and Development Journal, July, 30-2 , 1986.
TUNALI, A., “Tanzimat Döneminde Ordu Halk ilişkilerine Dair Bazı Gözlemler”, Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt 23, Sayı 36, 2004.
UĞUR, Ahmet, Yavuz Sultan Selim, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri, 1989.
ULUÇAY, Çağatay, Harem II. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1992.
UZUNÇARŞILI, İ.Hakkı, Osmanlı Tarihi, C.II TTK. Yayınları, Ankara, 1992.