Doğal Ayıklanmacılık Yaklaşımına Göre Covid-19 Sürecinde Örgütlerin Değişimine Yönelik Bir Tartışma

Covid-19 süreci, pandemi ilan edilmesiyle birlikte sosyal ve ekonomik alanda birçok değişimin yaşanmasına ve bu değişimlerin hayatımızın yeni gerçeklikleri olmasına yol açmıştır. Bununla birlikte pandemi süreci örgütler ve işgörenler açısından iş yapma pratiklerini strateji, zaman, mekân ve sektör değişkenleri açısından büyük bir hızla değiştirmeye başlamıştır. Bu kapsamda özellikle örgütsel araştırmaları geliştirmek ve kapsamını artırmak, örgütsel değişim ve hayatta kalmayı açıklamak için biyoloji temelli evrimsel bir yaklaşım olan doğal ayıklanmacılık (seçilim) ilkeleri kullanılmıştır. Bu çalışma, Covid-19 sürecinin kriz ve değişim aşamalarıyla birlikte örgütler üzerinde meydana getirdiği değişimlerin neler olduğunu ve bu değişimlere karşı örgütlerin doğal ayıklanma çerçevesinde nasıl reaksiyon gösterdiğini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca Covid-19 sürecinde örgüt ve değişim ilişkisi kapsamında örgütlerin çevresel baskılara karşı hangi örgütsel değişim türlerine maruz kaldığı doğal ayıklanma yaklaşımı ilkeleri bağlamında belirlenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda örgütlerin maruz kaldıkları değişim türünü ve bunun sonucunda doğal ayıklanma süreçleri sonucundaki ileriye dönük konumlarını öngörmek mümkündür. Araştırmadan elde edilen bilgiler doğrultusunda, Covid-19 sürecinde kriz ve değişim aşamalarının ortaya çıkardığı yeni gerçeklikler ve sürecin baskıladığı koşullar sonucunda örgüt formunun değişmeye başladığı tespit edilmiştir. Buna göre covid 19 sürecinde örgütlerin; plansız, makro, ani, zamana yayılmış, proaktif ve reaktif, aktif ve pasif ile devrim niteliğinde değişim gösterdiklerini söyleyebiliriz. Bu değişimlerin sonucunda bazı örgütler, doğal ayıklanmacılık yaklaşımına göre çeşitlenir, tutunur, yayılır ve var olma mücadelesini kazanır. Buna karşılık bazı örgütler ise değişime uyum sağlayamaz, zararlı veya faydasız çeşitlenir ya da kaynak teminini sağlayamamasından dolayı ayıklanıp yaşam mücadelesini kaybeder ve yok olur.

A Discussion on the Change of Organizations During the Covid-19 Period According to the Natural Selection Approach

The Covid-19 outbreak, with its announcement as a pandemic, caused numerous changes in the social and economic fields, and these changes have become the new realities of our lives. Besides, the pandemic outbreak has begun to change the business practices for organizations and employees at a rapid pace in terms of the strategy, time, place, and sector variables. In this context, the principles of natural selection, which is an evolutionary approach based on biology, have been used especially to develop and expand the scope of organizational research and to explain organizational change and survival. This study aims to determine what changes the Covid-19 process has brought on organizations, along with the stages of crisis and change, and how organizations react to these changes within the framework of natural selection. Furthermore, in respect of the relationship between organizations and change during the Covid-19 outbreak, an attempt has been made to determine the types of organizational change that the organizations are subjected to due to environmental pressures in the context of the principles of the natural selection approach. In this context, it is possible to foresee the type of change that organizations are exposed to and their forward-looking positions as a result of the natural selection processes. In line with the information obtained from this research, it was determined that the form of the organizations started to change as a result of the new realities revealed by the crisis and changes during the Covid-19 outbreak and the conditions set by the pandemic. Accordingly, we can say that, during the Covid-19 outbreak, the organizations have gone through unplanned, macro, sudden, extended, proactive and reactive, active and passive, and revolutionary changes. As a result of these changes, according to the natural selection approach, some organizations diversify, cling, spread and win the fight for existence. On the other hand, if some organizations cannot adapt to change, diversify harmfully or uselessly or cannot provide resources, they lose their fight for survival and disappear.

PDF

___

Açıkgöz, Ö. & Günay, A. (2020). The early impact of the Covid-19 pandemic on the global and Turkish economy. Turkish Journal of Medical Sciences, 50, 520-526. doi:10.3906/sag-2004- 6
Akdoğan, A. & Cingöz, A. (2009). “Kurumsal itibar ve kriz yönetimi: Kurumsal itibarı korumada kriz iletişiminin rolü”. Kriz yönetimi, Ed. Haluk Sumer & Helmut Pernsteiner, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Aldrich, H. E. (1979). Organizations and environments. Englewood Cliffs, Prentice-Hall.
Aldrich, H. E. & Pfeffer, J. (1976). Environment of organizations. Annual Review of Sociology, 2(1), 79-105. http://dx.doi.org/10.1146/annurev.so.02.080176.000455
Aycan, Z., Kanungo, R.N. & Mendonça, M. (2016). Kültürler arası bağlamda örgütler ve yönetim. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Aydın Göktepe, E. (2020). Kriz döneminde iş sürdürülebilirliğine yönelik yönetim uygulamaları; Covid-19 pandemi araştırması. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 6(26), 630-638. http://dx.doi.org/10.31589/JOSHAS.311
Barman, A. (2020). Post Cocid-19 businesses and humanity. 1-5, https://www.researchgate.net/publication/340442891
Basım, N. H., Şeşen, H. & Çetin, F. (2009). “Değişim ve örgütler”. Örgütlerde değişim ve öğrenme, Ed. A. Kadir Varoğlu & H. Nejat Basım, Siyasal Kitabevi.
Bingül Ak, B., Türk, A. & Ak, R. (2020). Covid-19 bağlamında tarihteki büyük salgınlar ve ekonomik sonuçları. Turkish Studies, 15(4), 189-200. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44242
Bostan, S., Erdem, R., Öztürk, Y. E., Kılıç, T., & Yılmaz, A. (2020). The effect of Covid-19 pandemic on the Turkish society. Electronic Journal of General Medicine, 17(6), 1-8. https://doi.org/10.29333/ejgm/7944
Burgelman, R. A. (1991). Intraorganizational ecology of strategy making and organizational adaptation: Theory and field research. Organization Science, 2(3), 239-262. Campbell, D. T. (1965). “Variation and selective retention in sociocultural systems”. Social change in developing areas: A reinterpretation of evolutionary theory, Ed. Herbert R. Barringer, George Irving Blanksten & Raymond Wright Mack, Schenkman Publishing Company.
Campbell, D. T. (1969). Variation and selective retention in sociocultural evolution. General Systems, 14, 69-85.
Campbell, D. T. (1994). “How ındividual and face-to-face-group selection undermine firm selection in organizational evolution”. Evolutionary dynamics of organizations, Ed. Joel A. C. Baum & Jitendra V. Singh, Oxford University Press.
Chen, J. M., Suen, M. W., Lin, M. J. & Shieh, F. A. (2001). Organizational change and development. Organization Science, 12, 1-13.
Corning, P. A. (1974). “Politics and the evolutionary process”. Evolutionary biology, Ed. Theodosius Dobzhansky, Max K. Hecht & William C. Steere, Springer.
Çağlar, İ. (2015). Bireysel, örgütsel ve toplumsal düzeyde: değişim ve değişim yönetimi. Nobel Akademik Yayıncılık.
Darwin, C. (1859). On the origin of species by means of natural selection. London: Murry (A Facsimile of the First Edition with an Introduction by Ernst Mayr, Harvard University Press, 1964)
D’Ortenzio, C. (2012). Understanding change and change management processes: A case study. Doctor of Philosophy Thesis at The University of Canberra.
Güven, H. (2020). Covid-19 pandemik krizi sürecinde e-ticarette meydana gelen değişimler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(5), 251-268.
Hanioğlu, M. Ş. (2020). “Covid-19 sonrası küresel düzen: İki seçenek”. Covid-19 sonrası küresel sistem: Eski sorunlar yeni trendler, Ed. Ufuk Ulutaş, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi.
İlhan, A. (2018). “Örgütsel değişim ve yönetimi”. Örgütsel davranış odaklı yönetsel yaklaşımlar, Ed. Enver Aydoğan, Gazi Kitabevi.
ILO (2020). International Labour Organization, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/--- europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/briefingnote/wcms_740193.pdf, Erişim tarihi 04.06.2020
Jones, G. (2017). Örgüt kuramı, örgüt tasarımı ve örgütsel değişim. Çev. Asena Altın Gülova, Lale Oral Ataç & Deniz Dirik, Gazi Kitabevi.
Kardaş, T. (2020). “Covid-19 pandemisini yeniden düşünmek”. Covid-19 sonrası küresel sistem: Eski sorunlar yeni trendler. Ed. Ufuk Ulutaş, Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi.
Koçel, T. (2018). İşletme yöneticiliği, Beta Yayınları.
KPMG (2020). Understanding the impact of covid-19. https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/ch/pdf/impact-of-covid-19.pdf, Erişim Tarihi 02.06.2020
Lewontin, R. C. (1978). Adaptation. Scientific American, 239(3), 212-230.
Little, A. D. (2020). Leading businesses through the Covid-19 crisis. Arthur D. Little PRISM, Special Report, 1-30.
Mayr, E. (1969). Principles of systematic zoology. McGraw-Hill.
McKelvey, B. (1978). Organizational systematics: Taxonomic lessons from biology. Management science, 24(13), 1428-1440.
McKelvey, B. (1982). Organizational systematics: Taxonomy, evolution, classification. University of California Press.
McKelvey, B. & Aldrich, H. (1983). Populations, natural selection, and applied organizational science. Administrative Science Quarterly, 28(1), 101-128.
Müftüler Baç, M. (2020). “Küresel salgın tehdidi altında küresel sistem”. Covid-19 sonrası küresel sistem: Eski sorunlar yeni trendler. Ed. Ufuk Ulutaş, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi.
Porter, M. (1980). Competitive strategy. Free Press.
Qiu, W., Rutherford, S., Mao, A., & Chu, C. (2017). The pandemic and its impacts. Health, Culture and Society, 9, 1-11. https://doi.org/10.5195/hcs.2017.221
Richerson, P. J. & Boyd, R. (2000). “Evolution: The darwinian theory of social change, an homage to Donald T. Campbell”. Paradigms of social change: Modernization, development, transformation, evolution, Ed. Waltraud Schelkle, Wolf-Hagan Krauth, Martin Kohli & Georg Elwert, Campus Verlag St Martin's Press.
Sargut, S. A. (2017). “Kültür çalışmalarının toplumsal bilimler bağlamındaki epistemolojik konumu”. Kültürel bağlamda yönetsel-örgütsel davranış, Ed. Ramazan Erdem & Cem Şafak Çukur, Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Serinkan, C. & Arat, G. (2013). İşletmelerde örgütsel değişim ve iç girişimcilik. Beta Yayınları.
Suarez, F. & Oliva, R. (2005). Environmental change and organizational transformation. Industrial and Corporate Change, 14(6), 1017-1041.
Şen, E. & Batı, F. (2020). Covid-19 pandemik krizinin yönetim ve ekonomi politik üzerine olası etkileri. Yönetim, Ekonomi ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 4(2), 71-84.
Tahilramani, R. (2011). Enhancing creativity for organizational change. Asian Journal of Management Research, Special Issue 1, 153-162.
Toussaint, E. (2020). Covid-19: Stage assessment on the multidimensional crisis and alternative approaches. https://www.cadtm.org/Covid-19-stage-assessment-on-the-multidimensionalcrisis-and-alternative Erişim Tarihi 05.06.2020
TÜBA (2020). Covid-19 pandemi değerlendirme raporu. Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları
Weick, K. E. (1969). The social psychology of organizing. Reading, Addison-Wesley Publishing.
Weick, K. E. (1979). The social psychology of organizing. (2nd ed.) Reading, Addison-Wesley Publishing.
Yavuz, K. (2020). Covid-19 salgınının sosyal politikanın geleceği üzerine etkileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(45), 181-193.
Zafar, F. & Naveed, K. (2014). Organizational change and dealing with employees resistance. International Journal of Management Excellence, 2(3), 237-246.
Zarifoğlu, E. (2020). “Covid-19 sonrası küresel ekonomi trendleri”. Covid-19 sonrası küresel sistem: Eski sorunlar yeni trendler. Ed. Ufuk Ulutaş, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi.