DİN ÖĞRETİMİNDE ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÖĞRENCİLER İÇİN UYARLAMALAR

Pek çok DKAB öğretmeni, kaynaştırma uygulamalarında özel gereksinimli öğrencilerle (ÖGÖ) birlikte eğitim faaliyetlerinde bulunmaktadır. Bu yüzden bu öğretmenlerin ÖGÖ’lerin özelliklerini bilmesi ve onlarla ders işlerken ne tür uyarlamalar yapılabileceği hakkında fikir sahibi olması önem arz etmektedir. İlgili literatür tarandığında söz konusu öğretmenlerin kaynaştırma uygulamalarında ne tür uyarlamalar yapabileceklerine dair, onlara doğrudan rehberlik edebilecek bir çalışmaya rastlanmamıştır. İşte bu çalışmada esasen bu boşluk doldurulmaya ve DKAB öğretmenlerinin ÖGÖ’ler için ne tür uyarlamalar yapabilecekleri konusuna açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Makalede her gereksinim grubu için ayrı başlıklar altında sıralanan uyarlamalar daha çok özel eğitim ve kaynaştırma uygulamalarıyla ilgili İngilizce ve Türkçe literatür taranarak ortaya konmuştur. Özellikle de kaynaştırma uygulamalarıyla ilgili nitel ve nicel alan araştırmalarının verilerinden faydalanılmıştır. İki bölümden oluşan makalenin girişinde din eğitiminin önemi, öğretmenlerin eğitim-öğretimdeki rolleri, kaynaştırma uygulamalarının seyri hakkında kısaca bilgi verilmiş ve ÖGÖ’lerin tasnifi yapılmıştır. Birinci bölümde özel gereksinimli öğrencilerin özelliklerinden, alt gruplarından, gereksinimlerinden ve genel nüfus içerisindeki yerlerinden bahsedilmiştir. Makalenin esas kaleme alınma gerekçesini teşkil eden ikinci bölüm ise ÖGÖ’lerin gereksinim türlerine göre yapılabilecek uyarlamaların tespitini ve yorumlanmasını ihtiva etmektedir. Makalenin sonuç kısmında ÖGÖ’lere yönelik din eğitimiyle ilgili uyarlamalardaki mevcut durum ve olması gerekenler hakkında kısa bir değerlendirme yapılmıştır.

THE ADAPTATIONS FOR THE STUDENTS WITH SPECIAL NEEDS IN RELIGIOUS EDUCATION

Most of the Religious Culture and Moral Knowledge (RCMK) course instructors include students with special needs in their educational activities during inclusive practices. Therefore, it is important for these instructors to know the characteristics of these students and to have an idea about how to adjust with them during the classes. When the related literature was scanned, no guiding study was encountered in this respect regarding what kinds of adjustments these teachers could make during their inclusive practices. The current study basically makes an effort to bridge this gap and to elaborate on the subject of the possible adjustments that can be made by RCMK instructors for the students with special needs. The adjustments categorized under different sections for each special needs group in the paper are obtained through scanning the English and Turkish literature regarding special education and inclusive practices. Especially the qualitative and quantitative data of the field research related to the inclusive practices were used. In the introduction of the article which consists of two main parts, the importance of religious education, the role of teachers in education and the course of the inclusive practices are briefly mentioned and the students with special needs are categorized. In the first part, the article elaborates on the characteristics, sub-groups and the needs of students with special needs and their place among the general population. The second part, which constitutes the reason of its purpose, contains the identification and the interpretation of the adjustments that can be made in accordance with the types of the needs that the students with special needs have. The article concludes with a short analysis of the current situation and its shortcomings regarding the adjustments with respect to the religious education of students with special needs.

PDF

___

Akçamete, G., & Gürgür, H. (2010). İşitme Yetersizliği Olan Çocukların Eğitimi. G. Akçamete içinde, Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksinimi Olan öğrenciler ve Özel Eğitim (3. baskı b., s. 441-476). Ankara: Kök Yayıncılık.
Aral, N., & Gürsoy, F. (2011). Özel Eğitim Gerektiren Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş. Ankara: Morpa.
Ataman, A. (1998). Üstün Zekâlılar ve Üstün Yetenekliler. S. Eripek içinde, Özel Eğitim (s. 171- 194). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Ataman, A. (2003). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Avcıoğlu, H. (2012). İşitme Yetersizliği Olan Öğrenciler. İ. H. Diken içinde, Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (5. baskı b., s. 167-215). Ankara: Pegem Akademi.
Birkan, B. (2010). Otizmi Olan Çocuklar ve Eğitimi. A. G. Akçamete içinde, Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (3. baskı b., s. 503-526). Ankara: Kök Yayıncılık.
Blackhurst, E. A., & Berdine, W. H. (1981). An Introductiın to Special Education. Boston USA: Little, Brown and Company.
Cavkaytar, A. (2012). Özel Eğitime Gereksinim Duyan Çocuklar ve Özel Eğitim. İ. H. Diken içinde, Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (5 b., s. 1-28). Ankara: Pegem Akademi.
Cavkaytar, A., & Diken, İ. (2012). Özel Eğitim 1. Ankara: Vize Yayıncılık.
Dağlı, A. (2008). Özel Grupların Yönetimi. H. Kıran içinde, Etkili Sınıf Yönetimi. Ankra: Anı Yayıncılık.
Davaslıgil, Ü. (2010). Üstün Zekâlı ve Yetenekli Çocukların Eğitimi. A. G. Akçamete içinde, Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (s. 545-587). Ankara: Kök Yayıncılık.
Diken, İ. H. (2012). Otistik Bozukluğu Olan Öğrenciler. İ. H. Diken içinde, Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (5. baskı b., s. 409-447). Ankara: Pegem Akademi.
Dikici Sığırtmaç, A., & Deretarla Gül, E. (2010). Okul Öncesinde Özel Eğitim (2. baskı b.). Ankara: Kök Yayıncılık.
Dikici Sığırtmaç, A., & Deretarla Gül, E. (2010). Okul Öncesinde Özel Eğitim. Ankara: Kök Yayıncılık.
Enç, M., Çağlar, D., & Özsoy, Y. (1987). Özel Eğitime Giriş (3 b.). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
Eripek, S., & Vuran, S. (2010). Zihinsel Yetersizliği Olan Çocukların Eğitimi. A. G. Akçamete içinde, Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (s. 245- 282). Ankara: Kök Yayıncılık.
Gürsel, O. (2012). Görme Yetersizliği Olan Öğrenciler. İ. Diken içinde, Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (5. baskı b., s. 217-249). Ankara: Pegem Akademi.
Hallahan, D. P., & Kauffman, J. M. (1978). Exceptional Children (Introduction to Special Education). New Jersey USA: Prentice-Hall.
Heward, W. L. (2003). Exceptional Children (An Introduction to Special Education) (7 b.). New Jersey USA: Merrill Prentice Hall.
Kılıçoğlu, M. (2007). Aktif Öğrenme için Etkili Öğretmen. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Kırcaali-İftar, G., & Tekin-İftar, E. (2010). İleri Derecede ve Çoklu Yetersizliği Olan Çocukların Eğitimi. A. Akçamete içinde, Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (s. 527-544). Ankara: Kök Yayıncılık.
Lewis, R. B., & Doorlag, D. H. (1991). Teaching Special Students in The Mainstream (Third Edition b.). United States of America, New York: Macmillan Publishing Company.
Maviş, İ. (2010). Dil Bozukluğu Olan Çocukların Eğitimi. A. G. Akçamete içinde, Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (s. 283-314). Ankara: Kök Yayıncılık.
Maviş, İ. (2012). Dil ve Konuşma Bozukluğu Olan Öğrenciler. İ. H. Diken içinde, Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (s. 297-331). Ankara: Pegem Akademi.
O'Rourke, C. M., & Colarusso, R. P. (2004). Teaching Every Student, A Mandate for Today. C. M. O'Rourke, & R. P. Colarusso içinde, Special Education for All Teachers (s. 1-27). USA: Kendall/Hunt Publishing Company.
ÖEHY. (2012). MEB Mevzuat. Eylül 10, 2013 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı Web Sitesi: http://mevzuat.meb.gov.tr/html/26184_0.html adresinden alındı
Öktem, F. (2010). Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu. A. G. Akçamete içinde, Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksinimi Olan Bireyle ve Özel Eğitim (s. 477-501). Ankara: Kök Yayıncılık.
Özcan, Ö., & Elyas, Z. (2007). Çocuk ve Ergenlerde Ruhsal Bozukluklar. A. Kaya içinde, Eğitim Psikolojisi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Özdemir, S. (2012). Duygu ve Davranış Bozukluğu Olan Öğrenciler. İ. H. Diken içinde, Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (s. 369-407). Ankara: Pegem Akademi.
Özdemir, S, (2017). Engelli Bireylerin Mânevî Rehabilitelerinde İletişimin Önemi. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Sayı 38, s. 137- 159.
Özgür, İ. (2011). Engelli Çocuklar ve Eğitimi Özel Eğitim (3 b.). Adana: Karahan Kitabevi.
Özmen, R. G. (2012). Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrenciler. İ. H. Diken içinde, Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (s. 333-367). Ankara: Pegem Akademi.
Özyürek, M. (2010). Bedensel Yetersizliiği Olan Çocukların Eğitimi. A. G. Akçamete içinde, Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (3. baskı b., s. 367- 396). Ankara: Kök Yayıncılık.
Sadioğlu, Ö. (2011). Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırmaya İlişkin Sorunları, Beklentileri ve Önerilerine Yönelik Nitel Bir Araştırma. uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Doktora Tezi. Bursa.
Sak, U. (2012). Üstün Zekâlı Öğrenciler. İ. H. Diken içinde, Özel Eğitimime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (s. 497-533). Ankara: Pegem Akademi.
Sarı, H. (2003). Özel Eğitime Muhtaç Öğrencilerin Eğitimleriyle ilgili Çağdaş Öneriler. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Sarı, H. (2012). Çoklu Yetersizliği Olan Öğrenciler. İ. H. Diken içinde, Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (s. 449-496). Ankara: Pegem Akademi.
Şafak, P. (2010). Görme Yetersizliği Olan Çocukların Eğitimi. A. Akçamete içinde, Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (3. baskı b., s. 397-440). Ankara: Kök Yayıncılık.
Taner, M. (2007). Özel Eğitim. İstanbul: Gün Yayıncılık.
Tavil, Y. Z. (2010). Davranış Bozukluğu Olan Çocukların Eğitimi. A. G. Akçamete içinde, Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (s. 337-365). Ankara: Kök Yayıncılık.
Tor, H., & Halhallı, M. (2002). Ortopedik Özürlülerin Konutlarda Karşılaştıkları Sorunlar ve Mekanların Düzenlenmesi. XI. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildirileri (s. 129-143). Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
Turnbull, R., Turnbull, A., Shank, M., Smith, S., & Leal, D. (2002). Exceptional Lives Special Education in Today's Schools (3. b.). New Jersey: Merrill Prentice Hall.
Tüfekçioğlu, U. (1998). İşitme Engelliler. S. Eripek içinde, Özel Eğitim (s. 105-125). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Türkiye Özürlüler Araştırması. (2002). Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Eylül 5, 2013 tarihinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Web Sitesi: http://www.eyh.gov.tr/upload/ozurluveyasli.gov.tr /mce/eski_site/arastirma/tr_ozurluler_arastirmasi/blm1.pdf adresinden alındı
U.S. Department of Education. (2009). 31st Annual Report to Congress On the Implementation of the Individuals with Disabilities Education Act 2009. U.S. Department of Education: http://www2.ed.gov/about/reports/annual/osep/2009/parts-b-c/index.html adresinden alındı
U.S. GPO. (2012). U.S. Government Printing Office. 9 18, 2013 tarihinde U.S. Government Printing Office: http://www.gpo.gov/fdsys/pkg/CFR-2012-title34-vol2/pdf/CFR-2012-title34-vol2- sec300-8.pdf adresinden alındı.
Usta, M. (2009). Özel Eğitim Gerektiren Birey, Aile ve Din Eğitimi. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi (s.75-110). Sayı 20.
Üzümcü, M. (2016). Kaynaştırma ve Din Eğitimi. Rize: STS Yayıncılık.