Dil biliminde zamanın tanımı ve işlevi nedir

Zaman, insanların olayların akışında hissettiği, çevremizde ve evrende kaydedilen değişikliklerin var oluşunun gözlendiği fiziksel bir fenomendir. Dil biliminde zaman ise bir fiil çekimidir, bu şu demektir; fiil mecburi olarak bir zaman eki almalıdır. Görevi ise, olayın vuku bulduğu zamanı değil, konu zamanı, yani zaman ekiyle belirlenen zaman dilimini geçmiş zaman (TT) olarak doğal zaman diliminde konuşlandırmaktır. Fiil zaman gramer kategorisi olması sebebiyle de doğal zamanın aksine evrensel değildir. Birçok dilde bulunmayan –özellikle Çince gibi tek heceli dillerde- fiil zamanın görevini her dilde mevcut olan farklı zaman belirteçleri yerine getirmektedir.

Definition and function of tense

Time is a physical fenomenon, by means of which human beings can sense and record changes in the environment and in the universe. Time is also universal. Tense is a category of verbal inflection that indicates a relationship between the topic time and the time of speech. A verb tense can also give the topic time as past (TT<), present (TTo), or future (TT>). In comparison to time, tense is not universal; in many languages (mostly isolating languages, like Chinese) the concept of time is expressed not by the verb but by other parts of speech (temporal adverbials or even nouns, for example).

PDF

___

AKSAN, Doğan (2009), Her Yönüyle Dil, 1. 2. 3. Ciltler, 5. Baskı, Ankara: TDKY.
BACANLI, Eyüp (2008), “Türkiye Türkçesindeki –miş Ekinin Dolaylılık ve Dolaylılık Dışı Kullanımlarında Zamansal Atıf”, bilig*Kış, Sayı 44: 1-24. COMRIE, Bernard (1985), Tense, Cambridge.
DEMİRGÜNEŞ, Sercan, “Türkçedeki Zaman Belirteçlerinin Sınıflaması ve Dökümü Üzerine Bir Deneme Çalışması”, www.turkoloji.cu.edu.tr / www.turkishstudies.net/sayılar/sayı8
JOHANSON, Lars (1971), Aspekt im Türkischen, Uppsala.
JOHANSON, Lars (1994), ”Türkeitürkische Aspektotempora“, Rolf Thierhoff und Joachim Ballweg (eds.), Tense systems in European Languages, LA 308, Tübingen, s. 247-266.
KLEIN, Wolfgang (1994), Time in Language, London and New York.
KORKMAZ, Zeynep (2009), Türkiye Türkçesi Grameri, Şekil Bilgisi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
LYONS, John (1983), Semantik, Band 11, München: Beck. MALKOÇ, Muzaffer (2004), “Di‟li ve Miş‟li Geçmiş Zaman”, TDAY, s. 107-116.
RADTKE, Petra (1998), Die Kategorien des deutschen Verbs, Zur Semantik grammatischer Kategorien, Tübingen: Narr.
REICHENBACH, Hans (1947), Elements of Symbolic Logic, New York.
ÜSTÜNOVA, Kerime, “Türkçede Zaman Kavramı ve İşlenişi”, www.turkoloji.cu.edu.tr/DILBILIM (29.03.2011).
WEINRICH, Harald (1971), Tempus, Besprochene und erzählte Welt, Stuttgart