ÇEVİRİ EDİNCİ KAVRAMINA YÖNELİK KAPSAYICI BİR TANIM ÖNERİSİ

Özellikle çeviri öğretimine yönelik araştırmaların ilgisi giderek “çeviri edinci” kavramı üzerinde yoğunlaşmaktadır çünkü çeviri öğretiminin bir amacı da, öğrencilere çeviri edinci kazandırmaktır. Akademik çeviri öğretimi gören öğrencilere çeviri edincinin öznel ölçütler temelinde kazandırılmasındansa öğretim sürecinin bilimsel araştırmaları temel alması çeviri öğretiminin niteliğini artıracaktır. Nitekim çeviri edinci kazandırmayı da amaç edinmiş akademik çeviri öğretimi bir boyutuyla bilimsel araştırma alanından beslenirken bir diğer boyutuyla verdiği mezunlarla sektörün niteliğini belirleme gücüne de sahiptir. Bu nedenle bu çalışmanın amacı, çeviribilimsel alanyazında çeviri edinci kavramının tanımına ilişkin yaklaşımları irdeleyerek söz konusu yaklaşımların ortak yönleri temelinde kapsayıcı ve dizgeli bir çeviri edinci tanımı betimlemektir. Çeviri edinci tanımını somutlaştırmaya odaklanan bu çalışmanın kuramsal temelini, çeviribilim alanyazınında çeviri edincine ilişkin, kısmen birbirini temel alan kısmen de birbirinden bağımsız geliştirilmiş tanımsal çalışmalar oluşturmaktadır. Bir üst edinç niteliğinde çeviri edinci kavramının olası tanımı önerilirken yapılandırmacı ve betimleyici araştırma yöntemleri temel alınmaktadır. Çalışmada önerilen tanıma göre çeviri edinci; kaynak dil hâkimiyeti, kaynak kültür ve alan/konu hâkimiyeti, kaynak metni çözümleyebilme, çeviri stratejisi oluşturabilme, araştırma yöntemi belirleyebilme, çeviri kuram ve yöntemlerine hâkimiyet, erek dil hâkimiyeti, erek kültür ve alan/konu hâkimiyeti, metin oluşturabilme, eleştirel bilinç ve dikkat, teknoloji kullanımı, çeviri araçlarının kullanımı ve bellek kullanımı olmak üzere toplam on üç adet alt edinçten oluşmaktadır.

A SUGGESTION OF A COMPREHENSIVE DEFINITION FOR THE CONCEPT OF TRANSLATION COMPETENCE

The interest in studies regarding translation teaching focuses mainly and gradually on the concept of translation competence. The reason is that one of the aims of translation teaching is to provide translation competence for students. Providing this translation competence to students who are taught academic translation on the basis of scientific researches instead of a basis of subjective standards will improve the quality of translation teaching. Furthermore, while academic translation teaching which also aims to provide translation competence is taking advantage from the field of scientific researches as well as it holds the power to define the quality of translation sector by its graduates. Therefore the goal of this study is to examine the approaches of the definition of translation competence in translational literature and to represent a comprehensive and systematic translation competence definition on the basis of the common aspects of these definitions. The theoretical fundament of this study, which focuses on embodying the definition of translation competence, consists of definitional studies in translational literature regarding translation competence complementing one another as a base to a certain extent or independent from each other up to a point. While the possible definition of the concept of translation competence is being suggested as a leading competence, constructivist and descriptive research methods are the focus in this study. According to the definition suggested in this study, translation competence consists of a total of thirteen sub-competencies which are competence of source language, competence of source culture and field- subject, source text analysis, ability to establish translation strategy, ability to determine research methods, competence of translation theories and methods, competence of target language, competence of target culture and field-subject, text construction, critical awareness and attention, usage of technology, usage of translation tools and usage of memory.

PDF

___

Akalın, R. (2016). Akademik Çeviri Eğitimi Açısından Çeviri Edinci Kavramı ve İçerimleri. Diyalog Dergisi 2016/2, s. 56-65.
Akçaoğlu, F. & Karakaya, Z. (2009). Übersetzungsfertigkeit, Übersetzungsvergleich und ihre Anwendung im Fremdsprachenunterricht. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/3 Spring 2009, s. 42-59, ISSN 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: 10.7827/TurkishStudies.672. ANKARA-TURKEY.
Ammann, M. (2008). Akademik Çeviri Eğitimine Giriş. (E. Deniz Ekeman, çev.). İstanbul: Multilingual.
Bell, R. T. (1991). Translation and translating. Theory and practice. London/New York: Longman.
Chomsky, N. (1968). Language and mind. New York: Harcourt, Brace & World.
Eruz, S. F. (2003). Çeviriden Çeviribilime. İstanbul: Multilingual.
Eser, O. (2014). Çeviri Eğitiminde Edinç Kavramının Değerlendirilmesi – Türkiye Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt 7 sayı: 33, s. 135-156.
Hatim, B. & Mason, I. (1997). The Translator as communicator. London/New York: Routledge.
Hewson, L. (1995). Detecting cultural shifts: Some notes on translation assessment. Ian Mason & Christine Pagnoulle (Eds.). Cross-words. Issues and debates in literary and non-literary translating içinde (s. 101-108). Liège: University of Liège.
Hurtado Albir, A. (1996). La ensenanza de la traduccion directa ‘geberal’. Objectivos de aprendizaje y metodologia. A. Albir Hurtado (Ed.). La ensenanza de la traduccion içinde (s. 31-55). Castello: Publicacions de la Universitat Jaume I.
Kade, O. (1980). Die Sprachmittlung als gesellschaftliche Erscheinung und Gegenstand wissenschaftlicher Untersuchung. Leipzig: VEB Verlag Enzyklopädie (Übersetzungswissenschaftliche Beiträge 3).
Kautz, U. (2000). Handbuch Didaktik des Übersetzens und Dolmetschens. München: Iudicum, Goethe-Institut.
Kiraly, D. C. (1995). Pathways to translation. Pedagogy and process. Kent, Ohio & London, England: The Kent University Press.
Koschmieder, E. (1965). Das Problem der Übersetzung. W. Wills (Ed.). Übersetzungswissenschaft içinde (s. 48-59). Darmstadt: Iudicium.
Köktürk, Ş. (2014). Türkçe Literatürde Çeviribilim Alanını Belirten Terim(ler) ve Bu Terim(ler)in Kapsamları Üzerine Bir Değerlendirme. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/9 Summer 2014, s. 754- 769, ISSN 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: 10.7827/TurkishStudies.7224. ANKARA-TURKEY.
Külebi, O. (1997). Dilbilim ve Dil Felsefesinde Bir Dönüm Noktası: Noam Chomsky. Dilbilim Araştırmaları Dergisi 1997, s. 76-81, ISSN: 1300-8552.
Lee-Jahnke, Hannelore. (1997). Voraussetzungen für eine optimale Übersetzerausbildung heute. E. Fleichmann, W. Kutz & P. A. Schmitt (Eds.). Translationsdidaktik. Grundfragen der Übersetzungswissenschaft içinde (s. 178-183). Tübingen: Gunter Narr.
Mayoral, R. (2001). Aspectos epitemologicos de la traduccion. Castello: Publicacions de la Universitat Jaume I.
Neubert, Albrecht. (1994). Competence in translation: A complex skill. How to study and how to teach it. M. Snell-Hornby, F. Pöchhacker & K. Kaindl (Eds.). Translation Studies: An interdiscipline içinde (s. 412-420). Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Nord, C. (1991). Textanalyse und Übersetzen. Heidelberg: Julius Groos Verlag.
PACTE Research Group. (2000). Acquiring translation competence. Hypotheses and methodological problems in a reseach Project. Investigating Translation. A. Beeby, D. Ensinger & M. Presas (Eds.). İnvestigating Translation: Selected Papers from the 4th International Congress on Translation, Barcelona 1998 içinde (s. 99-106). Amsterdam: John Benjamins,.
Presas, M. (1998). Los componentes de la competencia pretraductora en el marco del diseno curricular. I. G. Izquierdo & J. Verdegal (Eds.). Los estudios de la traduccion: un reto didactico içinde (s. 131-134). Castello: Publicacions de la Universitat Jaume I.
Pym, A. (2003). Redefining Translation Competence in an Electronic Age. In Defence of a Minimalist Approach. Meta, 48 (4), s. 481-497.
Radford, A. (1988). Transformational grammar: A first course. Cambridge: Cambridge University Press.
Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü. (2013). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Erişim Tarihi: 04.05.2018. http://www.tubaterim.gov.tr/
Wilss, W. (1992). Übersetzungsfertigkeit. Annäherungen an übersetzungspraktischen Begriff. Tübingen: Gunter Narr Verlag. einen komplexen
Wilss, W. (2005). Übersetzungskompetenz. P. Sandrini (Ed.). Fluctuat Nec Mergitur. Translation und Gesellschaft. Festschrift für Annemarie Schmid zum 75. Geburtstag. Forum Translationswissenschaft, Band 4 içinde (s. 86-97). Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag.
Yazar, U. (2014). Çeviribilim Bölümlerinde Verilen Derslerin, Özellikle Bilgi Teknolojileri Derslerinin, Çeviri Edinci Kazanılmasına Katkısı. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, Sayı 12, s. 88-99.
Yücel, F. (2007). Etkili Bir Çeviri Eğitimi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl 2007 (2), Sayı 22, s. 144-155.