CEVAT KÂZIM’IN POETİKASI/ŞAİRLİĞİ VE ŞİİRLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Türk edebiyatı tarihi içerisinde hemen hemen bütün edebî türlerde eserler kaleme alan Cevat Kâzım'ın günümüze kadar ne monografisi çıkartılmış ne de eserleri üzerine ayrıntılı bir inceleme yapılmıştır. Hatta bu önemli edibin eserleri Latin harflerine bile aktarılmamıştır. Hâlbuki büyük şair ve yazarları ortaya çıkaran edebî muhitlerdir. Bu muhitleri vareden genellikle edebiyat tarihi tarafından göz ardı edilen, eserleri öne çıkarılmayan ediplerdir. Bu nedenle bu ediplerin monoğrafileri hazırlanmalı ve eserlerinin de üzerinde çalışılması gereklidir. İşte bu ediplerin biri de Cevat Kâzım'dır. Kendisi asker kökenlidir. Bu nedenle İstanbul'un işgalini, İstiklal Harbini bizzat yaşamış ve bu dönemlerde yakından şahidi olduklarını Şehid Yolunda başlığıyla yayımladığı hatıralarında anlatmıştır. Cevat Kâzım bununla da kalmamış yine İstiklâl Harbi'nde tanık olduklarını Nazım Hikmet'in Kuvâ-yı Milliye destanından tam on yıl önce İnkılâbın Şiiri başlığı altında bir destan kaleme alarak yayımlamıştır. Bu eser gerek cephelerin isim yapıldığı altbaşlıkları gerekse harbin anlatıldığı canlı sahneleriyle tam bir Kuvâ-yı Milliye destanıdır. Yine bu şiir kitabına ek olarak Cevat Kâzım'ın Gönül Yaşlarım, Günahlarım ve İçli Saz adlı şiir kitapları da mevcuttur. Cevat Kâzım'ın şiirlerindeki poetik anlayışı baktığımızda, bu şiirleri başlıca iki grupta toplayabiliriz. Bunlardan ilki ferdî düşünüş ve duyumlarını ortaya koyduğu şiirler. Bunlarda hâkim hisler karamsarlık, yeis, keder ve umutsuzluktur. Biçim olarak genelde mevcut dönemin şiir anlayışını benimseyen Cevat Kâzım'ın şiirinin dilinde varlık/kavram ile kelime/ses imgesi arasında büyük boşluğun olmadığı görülür. Bu da onun şiir dilinin somut olduğunu gösterir. Cevat Kâzım'ın Millî Şiirler başlığıyla kaleme aldığı şiirlerinde bu dil anlayışı değişmez. Fakat bu şiirlerinde şair, genel bir hamasî ve kahramanlık öğeleri içeren anlatımdan yer yer uzaklaşarak mevcut durumu hem kişiler üzerinde gösterir hem de canlı sahnelerle ayrıntılı olarak ortaya koyar. Böylelikle Cevat Kâzım her ne kadar bir tür destan kaleme almış olsa da şiir için gerekli lirizmi elde eder. Bu yazıda Cevat Kâzım'ın poetik anlayışına inilmesinin nedeni ise şiirlerinin üzerinde çalışılabilecek nitelikte bir şair olduğunu göstermektir. İşte bu yazıda henüz monografisi çalışılmamış ve eserleri üzerine hiçbir inceleme yapılmamış bir şair ve yazarın en önemli eserleri olan şiirleri üzerinde durulmuş, nesir eserleri bir başka yazının konusuna bırakılmıştır. Böylelikle edebiyat üzerine çalışanların dikkatlerinin şair ve yazar olan Cevat Kâzım üzerine çekilmesi amaçlanmıştır

ANALYSIS OF CEVAT KAZIM’S POETRY/CHARACTER AS A POET AND POEMS

Until today a monograph or a detailed examination on the works of Cevat Kâzım who has produced works in almost all literary genre within the history of Turkish literature have not been conducted. In fact, the works of this important literary character has not even been published in Latin alphabet. However, it is the literary domains that reveal important poets and authors. What forms these domains are actually the literary figures who are disregarded in the history of literature in general and whose works are not emphasized as much. For this reason, the monographs of these literary figures should be prepared and studies have to be conducted on their works. One of these literary figures is Cevat Kâzım. He is of a military background. For this reason, he has personally witnessed the occupation of Istanbul and the war of independence and he has manifested what he has witnessed during these periods in his memoirs that he published with the title towards Martyrdom. Cevat Kâzım did not suffice with that and again he published what he witnessed during the War of Independence with an epos that he published with the title “İnkılabın Şiiri” exactly ten years prior to Nazım Hikmet's Epic of Turkish Revolution. This work is exactly an epos of the Turkish Revolution both with the sub-titles which refer to the names of the fronts and live moments of the war described. Again in addition to this poetry book, Cevat Kazım has other poetry books entitled “Gönül Yaşlarım”, “Günahlarım” and “İçli Saz”. When we examine the poetic approach in Cevat Kazım's poems, we can classify these poems under two groups. The first of these consists of the poems where he described his individual thoughts and ideas. The dominant feelings in these are pessimism, dismay, grief and loss of hope. In terms of format, generally the poetic approach of the current period was adopted by Cevat Kazım and it is seen from his poetic language that there isn't a large gap between entity/concept and word/sound. This shows that his poetic language is actually material. The poems of Cevat Kazım published with the title National Poems do not differentiate in terms of this linguistic approach. However in these poems, the poet moves away from the elements of heroism and a general epic language demonstrating the current situation on individuals and in detail with live scenes. This way, even though Cevat Kazım writes a kind of an epic literary work, he also acquires the lyricism required for the poem. The reason for analyzing Cevat Kazım's poetic understanding in this article is to show that he was a poet whose poems would be worth working on and examining. This article concentrates on the most important works which are the poems of a poet and author who has not been analyzed in a monograph yet and whose works have not been examined yet, however his proses are left to be discussed in another article. This way, it is aimed to draw the attention of those scholars working on literature to Cevat Kazım who was both a poet and an author

PDF

___

Baker, Ulus, (2015), Sanat ve Arzu, İstanbul, İletişim Yayınları.
Barbaras, Renaud (2010), “Neden Hâlâ Husserl”, Baykuş-Husserl Özel Sayısı, Sayı 6, s. 15.
Bloom, Harold, (2008), Etkilenme Endişesi, çev. Ferit Burak Aydar, İstanbul, Metis Yayınları.
Boıleau, Laurnt-Danon (2007), Psikanaliz ve Dilbilim, (Sözceleme Öznezi), çev. Mehmet Baştürk, Ankara, De Ki BasımYayın.
Bozoviç, Miran, (2009), “İlk Bakıştan Önce: Lacan ve Spinoza”, çev. İmren Cerit, Mono KL, Sayı VI-VII, Lacan Özel Sayısı, s. 223
Cevat Kâzım, (1928), Gönül Yaşlarım, İstanbul, Sebat Matbaası.
Cevat Kâzım, (1928-a), İnkilâbın Şiiri, İstanbul, Türk Neşriyat Yurdu Yayını.
Cevat Kâzım, (1341), Günahlarım, Ankara, Ankara Vilâyet Matbaası.
Cevat Kâzım, (1341-a) İçli Saz, Ankara, İktisat Kâğıtçılık ve Matbaacılık Şirketi.
Cevat Kâzım, (1340), Şehid Yolunda, Ankara, Vilâyet Matbaası.
Çapa, Doç. Dr. Mesut (1994), “Bir Harbiyelinin Milli Mücadele Yılları” Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Dergisi, Atatürk Yolu, Cilt: 4, Sayı: 14, s. 144
Dolar, Malden, (2009), “Divandaki Efendi ve Köle”, çev. Abdurrahman Aydın, Mono KL, Sayı 6- 7, s. 259.
Dolar, Malden, (2013), Sahibinin Sesi, Psikanaliz ve Ses, çev. Barış Engin Aksoy, İstanbul Metis Yayınları.
Eagleton, Terry, (2011), William Shakespeare, çev. A. Cüneyt Yalaz, İstanbul, Boğaziçi Yayınevi Yayınları.
Eagleton, Terry, (2015), Edebiyat Nasıl Okunur, çev. Elif Ersavcı, İstanbul, İletişim Yayınları.
Faraci, Fiona, (2009), “Cinsel İlişki-sizlik”, Mono KL, Lacan Özel Sayısı, S. VI, VII, s.599
Freud, Sigmund, (1999), Sanat ve Edebiyat, çev. Dr. Emre Kapkın-Ayşe Tekşen Kapkın, İstanbul, Payel Yayınevi.
Freud, Sigmund, (2009), Haz İlkesinin Ötesinde Ben ve İd, çev. Ali Babaoğlu, İstanbul, Metis Yayınları
Holbrook, Victoria, (1996), “Klasik-Sonrası İmge, Okuyanussal Benlik”, Tarih ve Toplum, Sayı 70, s.209.
Horkheimer, Max-Adorno, W. Theodor, (1995), Aydınlanmanın Diyalektiği, çev. Oğuz Özügül, İstanbul, Kabalcı Yayınevi
Kahr, Brett, (2015), Freud’dan Hayat Dersleri, çev. Şeyda Öztürk, İstanbul, Sel Yayınları
Kearney, Richard, (2012), Yabancılar, Tanrılar, Canavarlar, çev. Barış Özkul, İstanbul, Metis Yayınları.
Labbie, Erin Felicia, (2009), “Konuşan Şey: Prosopopoeia, Ölüm İtkisi ve Dönüş” çev. Özlem Önder, Mono KL, Sayı 6-7, s.75.
Lacan, Jacques, (2013), Psikanalizin Dört Temel Kavramı Seminer 11. Kitap, çev. Nilüfer Erdem, İstanbul, Metis Yayınları.
Laıng, Ronald David, (2015), Bölünmüş Benlik, Akıl Sağlığı ve Delilik Üzerine Varoluşsal Bir Çalışma, çev. Ergün Akça, İstanbul, Pinhan Yayınları.
Nasio, J. D, (2007), Jacoques Lacan’ın Kuramı Üzerine Beş Ders, çev, Özge Erşen-Murat Erşen, Ankara, İmge Yay..
Phıllıps, Adam (2007), Hep Vaat Hep Vaat, Edebiyat ve Psikanaliz Üzerine Denemeler, çev: Ferid Burak Aydar, İstanbul, Metis Yayınları.
Rank, Otto, (2001), Doğum Travması, çev. Sabir Yücesoy, İstanbul, Metis Yayınları
Rıcoeur, Paul, (2007), Yoruma Dair, Freud ve Felsefe, çev. Necmiye Alpay, İstanbul, Metis Yayınevi.
Salecl, Renata, (2013), Kaygı Üzerine, çev. Barış Engin Aksoy, İstanbul, Metis Yayınları.
Şen, Cafer, (2015), Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Doğa-Kültür Karşıtlığına/Çatışmasına Psikanalitik Bir Yaklaşım, Turkish Studies- International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/8 Spring 2015, p. 1891-1916, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10,7827/TurkishStudies.8021, ANKARA-TURKEY
Şen, Cafer, (2015-a). “Haldun Taner’in Şeytan Tüyü Öyküsünde; Öznenin, Öteki’nin Arzusunu Arzulama Edimi ve/veya Öteki Tarafından Kabul Edilme İsteği / The Act Of Subject’s Desire To Other's Desire and/or The Request Of Subject’s Acceptance By The Other In Haldun Taner's “Şeytan Tüyü””, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Şefik Yaşar Armağanı), Volume 10/12 Summer 2015, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8427, p. 999-1024.
Tura, Saffet Murat (2007), Freud’dan Lacan’a Psikanaliz, İstanbul, Kanat Kitap.
Wınnıcott, Donald Woods, (2010), Oyun ve Gerçeklik, çev. Tuncay Birkan, İstanbul, Metis Yayınları.
Zizek, Slavoj, (2012), Yamuk Bakmak, Popüler Kültürden Jacques Lacan’a Giriş, çev. Tuncay Birkan, İstanbul: Metis Yayınları.
Zizek, Slavoj, (2015), Hiçten Az, Hegel ve Diyalektik Materyalizmin Gölgesi, çev. Erkan Ünal, İstanbul, Encore Yayınları.
Zizek, Slovaj, (2011), Kırılgan Temas, çev. Tuncay Birkan, İstanbul, Metis Yayınları.
Zizek, Slovaj, (2014), Paralaks, (çev. Sabri Gürses), İstanbul, Encore Yayınları.
Zupancic, Alenka, (2005), Gerçeğin Etiği, Kant, Lacan, çev. Ahmet Süreyya Özcan, Ankara, Epos Yayınları.
Zupancic, Alenka, (2011), Komedi Sonsuzun Fiziği, çev. Tuncay Birkan, İstanbul, Metis Yayınları.