CEMAL SÜREYA ŞİİRİNDE DİL SAPMALARI

Gündelik, ortalama dili; edebi, kurmaca dil seviyesine yükseltmek, edebî metnin/şiirin imkânlarını genişletmek amacıyla şair ve yazarlar tarafından sıkça başvurulan yöntemlerden birinin de "dil sapmaları" olduğu bir gerçektir. Dilin alışılmış kurallarını; yazım, ses, kelime, ifade, dilbilgisi, anlam düzeylerinde değiştirme, bozma şeklinde tanımlayabileceğimiz "dil sapmaları"ndan şiirimizde özellikle 1950'li senelerden itibaren yararlanılmaya başlanmıştır. Kimi araştırmacılara göre 1954 - 1959, kimi araştırmacılara göre ise 1953 - 1963 yılları arasında edebiyatımızda etkili olan İkinci Yeni şiiri, Garip şiir hareketinin bilinçli bir şekilde ihmal ettiği edebi sanatları, imgeli söyleyişleri, soyut dili, kapalı anlatım biçimlerini, dil deneylerini ön plana çıkarmış, dilin sınırlarını zorlamış, Türkçenin imkânlarını genişletmeye çalışmış, dolayısıyla da dil sapmalarından geniş oranda yararlanmıştır. İkinci Yeni şiirinin önemli temsilcilerinden olan Cemal Süreya da, bu yöntemleri şiirlerinde uygulamıştır. Bu makalede; İkinci Yeni şiiri ve dil sapmaları hakkında verilen teorik bilgilerin ardından, Cemal Süreya'nın tüm şiirleri taranmış, şiirlerde tespit edebildiğimiz dil sapmaları örneklenmiş ve onun şiirine dil sapmalarının ne gibi etkileri olduğu, şairin bu yönteme neden ihtiyaç duyduğu tartışılmaya çalışılmıştır. Cemal Süreya şiirinde yararlanılan sapmalar; yazım sapmaları, ses sapmaları, kelime sapmaları, dilbilgisi sapmaları, ödünç metinlere müdahaleler, anlam sapmaları ya da alışılmamış bağdaştırmalar olmak üzere yedi başlık altında incelenmeye gayret edilmiştir.

Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic

It is a fact that one of the most frequently referred methods to raise colloquial language and ordinary language to the literal and fictional language level and to expand literary text/poetry opportunitiesis "language deviations" Especially, since 1950s, it was started to benefit from "language deviations" in our poetries that we may define ordinary language rules as writing, phonetic, word, expression, grammar, change in semantic levels. The Second New Poetry that has been effective in our literature for some researchers between 1954 and 1959 and for some researchers between 1953 and 1963 put the literary arts, imaginative pronunciation, abstract language, closed-form expression and language experience deliberatively ignored by the Garip Poetry Movement at forefront and pushed the limits of language. He attempted to expand opportunities of Turkish, so largely benefited from linguistic deviations. Cemal Süreya who had been one of the important representatives of the Second Poetry applied these methods in his poems. In this article, after the theoretical knowledge about the Second New Poetry and linguistic deviations, all the poems of Cemal Süreya were reviewed and linguistic deviations we determined in poetries were sampled, and it was attempted to discuss why the poet needed this method, what kind of effects of linguistic deviations have been in his poetry. Deviations used from the poetry of Cemal Süreya; were attempted to be examined under seven titles; writing deviations, phonetic deviations, word deviations, grammar deviations, interventions to borrowed texts, meaning deviations or extraordinary syncretism.

PDF

___

AKSAN, Doğan (1995). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. 2. bs., Ankara: Engin Yayınları.

AKKANAT, Cevat (2002). Gelenek ve İkinci Yeni Şiiri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

ALTIYAPRAK, Yakup (2008). İkinci Yeni ve Türk Şiirinde Modernizm. Ankara: Ebabil Yayınları.

AR?STOTELES (2010). Poetika. 19. bs., Çev. ?smail Tunalı, ?stanbul: Remzi Kitabevi.

BEZ?RC?, Asım (1986). İkinci Yeni Olayı. 2. bs., ?stanbul: Su Yayınevi.

CANBERK, Eray (2005). Şiir Yazıları. ?stanbul: Toroslu Kitaplığı.

ÇET?N, Nurullah (2004). Şiir Çözümleme Yöntemi. 3. s., Ankara: Öncü Kitap.

DOĞAN, Mehmet H. (2008). İkini Yeni Şiir. 2. bs., ?stanbul: ?karus Yayınları.

ENG?NÜN, ?nci (2001). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. ?stanbul: Dergâh Yayınları.

GÜNE?, Zeliha (2007). Cemal Süreya"nın Şiir Dili. Eski?ehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.

I?IK, ?hsan (2006). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi C. 2. ?stanbul: Elvan Yayınları.

KARACA, Alaattin (2010). İkinci Yeni Poetikası. 2. bs., Ankara: Hece Yayınları.

KARATA?, Turan (2006). Şiir Vadilerinde. 2. bs., ?stanbul: Sütun Yayınları.

KORKMAZ, Ramazan ve Tarık Özcan (2006). "1950 Sonrası", Türk Edebiyatı Tarihi C. 4. içerisinde, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

NECAT?G?L, Behçet (1975). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. 2. bs., ?stanbul: Varlık Yayınları.

ÖZMERAL, Özgür (2007). Cemal Süreya Şiirinde Kadın ve Erotizm. ?stanbul: Ozan Yayıncılık.

ÖZÜNLÜ, Ünsal (1997). Edebiyatta Dil Kullanımları. Ankara: Doruk Yayımcılık.

___________ (1982). "?iir Dilinde Sapmalar", Tük Dili, 45: 77-85.

PER?NÇEK, Feyza ve Nursel Duruel (2008). Cemal Süreya. ?stanbul: Can Yayınları.

SÜREYA, Cemal (1993). Sevda Sözleri. 7. bs., ?stanbul: Can Yayınları.

___________ (2008a). Sevda Sözleri. 35. bs., ?stanbul: Yapı Kredi Yayınları.

___________ (2008b). Güvercin Curnatası. 2. bs., ?stanbul: Yapı Kredi Yayınları.

TÜZER, ?brahim (2008). İsmet Özel Şiire Damıtılmış Hayat. ?stanbul: Dergah Yayınları.

Tanzimat"tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi C. 1. (2003). 2. bs., ?stanbul: Yapı Kredi Yayınları.