YAPISI VE SORUNLARI, SALİHA KODAY, ŞABAN ÇELİKOĞLU, EVREN ATIŞ

ÇAYCUMA İLÇESİNDE SANAYİNİN GELİŞİMİ

Çaycuma ilçesindeki sanayi faaliyetleri, 1950'lere varan uzun bir geçmişe sahiptir. Filyos kasabasında 1949 yılında kurulan Filyos Ateş Tuğla Fabrikası, aynı zamanda antik bir yerleşmenin devamı olan Filyos'un 1965 yılına kadar ilçenin en önemli yerleşmesi olmasını sağlamıştır. Bu tesisin ardından Çaycuma İlçe Merkezi'nde 1955 yılında kurulan Çaycuma Süt ve Yurtbay Tuğla fabrikaları ile 1970 yılında kurulan Seka Kağıt ve Selüloz Fabrikası gibi işletmeler Çaycuma'nın gelişmesinde ve nüfuslanmasında önemli rol oynamıştır. Bunun sonucunda Çaycuma, 1970'te nüfus bakımından Filyos'u geride bırakmış, 1985'te 10.000 nüfus eşiğini geçmiştir. Daha sonraki dönemde sanayi, ticaret ve hizmet sektörlerindeki gelişimin etkisiyle şehrin nüfusu 30.000'e yaklaşmıştır. İlçedeki ekonomik faaliyetler içerisinde sanayi önemli bir yere sahiptir. Faal nüfusun % 42,4'ü sanayi kesiminde istihdam edilmektedir.Günümüzde ilçede 7 farklı sektörde toplam 43 sanayi tesisi faaliyet göstermektedir. Sanayi çoğunlukla Aşağı Filyos Vadi Tabanı'nda yoğunluk kazanmıştır. Çaycuma'da karayolu, demiryolu, havayolu ve denizyolu ulaşımının varlığı, büyük pazar alanlarına yakınlık, tesisleşme için elverişli arazinin varlığı, kamu desteği gibi unsurlar sanayiyi öne çıkarmıştır. Filyos Vadi Projesi'nin gerçekleşmesiyle ilçede sanayi daha da önem kazanacaktır. Bu çalışmada Çaycuma ilçesindeki sanayinin tarihsel gelişimi, sektörel dağılımı, yapısal özellikleri ve sorunları irdelenmiş, tespit edilen problemlere coğrafi bakış açısıyla çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır.

Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/14 Fall 2015, p. 135-158

Industrial activities in Çaycuma District have a long past which is dating back to 1950es. The company Filyos Ateş Tuğla has been established in 1949 in the town of Filyos (which is a sequel of an antique settlement at the same time) made Filyos and kept it as the most important residential of the District until 1965. Later on, the establishment of companies like Çaycuma Süt (milk manufacturing) and Yurtbay Tuğla (brick factory) in 1955 in the Center of Çaycuma District and Seka Kağıt ve Selüloz Fabrikası (paper and cellulose factory) in 1970, contributed to the regional upswing and the rise of population density. As a result, Çaycuma left Filyos behind on population base, crossed the threshold of 10,000 in 1985. Afterwards, affected by the changes in the industrial, the commercial and the service sector, the population number showed a rise up to 30,000. Industry has an important place amongst economic activities. 42,4 % of the active population is been employed in the industry sector. There are 43 industrial plants nowadays, working in seven different sectors within the territory of the District. İndustrial manufacturing zones are commonly concentrated around "Aşağı Filyos Vadi Tabanı" (downside the Filyos Valley). Components like the highway, airway and seaway transport; the closeness to big market areas; having lands suitable for setting up production facilities and public support; put industrialization in Çaycuma forward. When the Project "Filyos Vadi Projesi" realizes, industry will much more come into prominence. In this study; the historical development, structural basis and the available issues about Çaycuma District's industrial manufacture have been examined and the identified problems have been tried to be solved within a geographical perspective.

PDF

___

Arslan, H., Çakar, Ö., (2014). Turhal'da (Tokat) sanayi faaliyetleri, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/5 Spring 2014, p. 513-527, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6879, ANKARA-TURKEY
Atış, E. (2014), Çaycuma ilçesinin coğrafyası, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Çavuş, A. (2015), Trabzon'da sanayileşme ve başlıca sorunlar, Trabzon: Trabzon Büyükşehir Belediyesi kültür yayınları.
Doğanay, H. (1989), Erzurum'da yeni bir sanayi bölgesi, Erzurum-Ilıca aksı çevresi, Coğrafya Makaleleri, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, 84-98.
Doğanay, H. (1989), "Erzurum yem fabrikasının sanayi coğrafyası özellikleri", Coğrafya Makaleleri, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, 183-207.
Doğanay, H. (2011), Türkiye ekonomik coğrafyası, Ankara: Pegem Akademi Yayımları.
Emıroğlu, M. (1966), Zonguldak'ta endüstri ve işgücü münasebetleri, Ankara Üniversitesi DTCF Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 1, 201-223.
Güner, İ., Yazıcı, H. Ve Doğanay,S. (2001), Trabzon ilinin sanayi coğrafyası özellikleri, Doğu Coğrafya Dergisi, 5, 159-191.
Koday, S. Ve Karakuzulu, Z. (2001), Türkiye vagon sanayii (TÜVASAŞ), Doğu Coğrafya Dergisi, 5, 251-280.
Memışoğlu, A. VE Arıcan, T. (2012), Organize sanayi bölgeleri (OSB) ve kümelenme, T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalınmada Anahtar Verimlilik Dergisi, 281, 28-29.
Mutluer, M. (1995), Gelişimi yapısı ve sorunlarıyla Denizli sanayii, İzmir: Denizli Sanayi Odası Yayınları, Ege Üniversitesi Basımevi.
Özgüç, N. (1987), Türkiye'de sanayi faaliyetlerinin gelişimi, yapısı ve dağılışı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi, 2, 35-70.
Tümertekin, E. (1969), Sanayi coğrafyası. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Ünal, Ç. (2010), Türkiye'de sanayi tarihi gelişimi ve bugünkü yapısı, Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Varol, Ç. (2012), Türkiye'de organize sanayi bölgeleri deneyimi, T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalınmada Anahtar Verimlilik Dergisi, 283, 18-19.
Yaşar, O. (2002), Sanayi coğrafyası açısından bir araştırma: Türkiye'de tarıma dayalı sanayiler, İstanbul: Çantay Kitabevi.
Yaşar, O. (2014). Türkiye'de otomotiv ana ve yan sanayi ve Marmara Bölgesi'nde kümelenme, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,Volume 8/6 Spring 2013, p. 779-805, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4718, ANKARA-TURKEY.
Yıldırım, H. Ve Yavan, Ö. (2007) ,"Kit'lerde özelleştirme sonrası yeniden yapılanma: Çaycuma Seka örnek uygulaması" ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 117-138.
Web 1: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/05/20030517.htm#9, Erişim Tarihi: 13.04.2015.
Web 2: http://www.cayorsan.org.tr/index.php?firmalar, Erişim Tarihi: 08.07.2014.
Web 3: https://osbbs.sanayi.gov.tr/FormViewPage.aspx?layoutID=21&FK_ID=274, Erişim Tarihi: 08.07.2015.
Web 4: http://www.invest.gov.tr/tr-TR/investmentguide/investorsguide/Pages/Incentives.aspx, Erişim Tarihi: 05.10.2015.