192111

AVRUPA’NIN BAŞKALAŞMA KORKUSU: KİMLİK TARTIŞMALARI BAĞLAMINDA İSLAMLAŞMA VE AMERİKANLAŞMA TEHDİTLERİ

Ekonomik bütünleşme aşamalarını tamamlamış olan Avrupa Birliği (AB), siyasal bütünleşme hedefine sahiptir. Soğuk Savaş sonrası dönemin de etkisi ile Birlik, "biz" tanımlaması çerçevesinde bir kimlik inşa etme amacındadır. Ancak bu inşa için, kimliğin doğası gereği "öteki"ne ihtiyaç duyulmaktadır. Avrupa, tarihi boyunca hep bir öteki ile karşılaşmıştır. Ancak XXI. yüzyılda Avrupa kimliği inşası için "öteki(ler)" kimler olacaktır ve bu bağlamda hangi argümanlar ön plana çıkacaktır? Bu noktada, Avrupa'nın Doğu ve Batı'nın etkisinden uzak, özgün bir tanımlama amacını taşıdığı görülmektedir. Dolayısıyla Doğu, İslamlaşma boyutu, Batı ise Amerikanlaşma boyutu ile Avrupa adına kimlik ekseninde tehdit unsuları olarak algılanmaktadır. İslamiyet, Avrupa için VII. yüzyıldan bugüne temelde tehdit unsuru olarak görülmüştür. 11 Eylül saldırıları ile birlikte, güvenlik ekseninde ve Arap Baharı sonrasında da Avrupa'ya yönelik düzensiz göç ile bu yüzyılda Avrupa'nın İslam özelinde "tehdit" algılaması yeniden şekillenmiştir. Amerika ise, Avrupa adına kimlik açısından farklı bir konumda yer almaktadır. Çünkü XV. yüzyıldan bugüne Avrupa'nın Amerika'ya bakışının bir dönüşüm süreci geçirdiği görülmektedir. Kıtanın keşfi süreci, Monroe Doktrini, Soğuk Savaş dönemi ve Soğuk Savaş dönemi sonrası bu dönüşümün izlerini taşımaktadır. Bu dönüşümün gelinen aşamasında, küreselleşme süreci ile birlikte Amerikan kültürü/kimliği Avrupa kimliği adına tehdit olarak algılanmaktadır. Özellikle küreselleşmenin kültürel eksende Amerikanlaşma boyutu tartışmaları bu algıyı şekillendiren faktörler arasındadır. İşte bu çalışmanın amacı, bu çerçeve dâhilinde Avrupa'nın kimlik tartışmaları bağlamında başkalaşma korkusunu, İslamlaşma ve Amerikanlaşma tehditleri kapsamında değerlendirmektir

EUROPE’S FEAR OF ALTERATION: ISLAMISATION AND AMERICANIZATION THREATS IN THE CONTEXT OF IDENTITY DISCUSSIONS

The European Union, having completed the stages of economic integration, currently aims at political integration. With the impact of the post-Cold War era, the Union strives to build a new identity within the frame of its definition of “us”. However, “others” are needed due to the nature of identity, for this re-construction. Throughout the history, Europe has always come across the “others”. But who will be the “others” while building a new European identity in the 21st century and what arguments will come to the forefront within this context? It is seen that Europe aims at an original definition, away from the influence of the East and the West. Thus, the East and the West are perceived as a threat to its identity due to the Islamisation of the East and the Americanization of the West. For Europe, Islamisation has been considered as a threat since the 7th century. This threat perception was re-shaped in terms of security in the aftermath of the September 11 attacks; and specifically in terms of the Islam perspective of Europe with irregular immigration to Europe that started after the Arab Spring. As for the USA, it plays a different role in terms of the European identity. This is because Europe’s perspective on the USA has gone through a transformation process since the 15th century. The discovery of the continent, Monroe Doctrine, ColdWar Era and post-Cold War era bear the traces of this transformation. At the present stage of this transformation, American culture/identity is perceived as a threat to the European identity together with globalisation. Especially the discussions on the Americanization of globalization in cultural context are among the factors shaping this perception. The aim of the present study is to explore the fear of alteration within the context of the European identity discussions and within the scope of Islamisation and Americanization threats

PDF

___

Açıkmeşe, Sinem Akgül (2004), “Uluslararası İlişkiler Teorileri Işığında Avrupa Bütünleşmesi”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, Cilt. 1, Sayı. 1, ss.1-32.
Adıgüzel, Muhittin (2001), Ekonomik, Kültürel ve Politik Küreselleşme ve Sonuçları, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Akbaş, Zafer ve Düzgün, Zeynep Arslan (2012), “Libya’daki Arap Baharı’na Yönelik Türk Dış Politikasına Konstrüktivist Bir Yaklaşım,” Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt. 8, Yıl. 8, Sayı. 2, ss. 57-81.
Akdemir, Erhan (2013), Avrupa Birliği’nde Kimlik, Kültür Tartışmaları ve Türkiye, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
__________ (2009), “11 Eylül 2001, 11 Mart 2004 ve 7 Temmuz 2005 Terörist Saldırılarının Ardından İslam’ın Avrupa’da Algılanışı”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt. 8, No. 1, Yıl. 2009, ss. 1-26.
Alkan, M. Nail (2015), “Avrupa’da Yükselen Irkçılık: Pegida Örneği”, Gazi Akademik Bakış, Cilt. 8, Sayı. 16, ss. 275-289.
Anderson, Benedict (2011), Hayali Cemaatler, Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, (çev.) İskender Savaşır, Metis Yayınları, İstanbul.
Anık, Mehmet (2012), Kimlik ve Çokkültürcülük Sosyolojisi, Açılım Kitap, İstanbul.
Avrupa Konseyi (2008), Kültürlerararası Diyalog İçin Beyaz Kitap, “Eşit Bireyler Olarak Onurlu Biçimde Bir Arada Yaşamak”, Strazburg.
Aydın, Mustafa ve Açıkmeşe, Sinem (2008), “İslam Örneğinde Küreselleşen Dünyada Kimliğe Dayalı Güvenlik Tehditleri”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, Cilt. 5, Sayı. 18, 2008, ss. 197-214.
Barın, Hilal (2016a), “İslam Karşıtlığı ve Özgürlüğün İnanç Sınırları”, http://haber.star.com.tr/acikgorus/islam-karsitligi-ve-ozgurlugun-inanc-sinirlari/haber992068, (Erişim: 25.03.2016)
Barın, Hilal (2016b), “5 Soru: Alman Faşizminin Değişen Yüzü PEGİDA Hareketi”, http://setav.org/tr/5-soru-alman-fasizminin-degisen-yuzu-pegida-hareketi/yorum/18033, (Erişim: 25.04.2016)
Bauman, Zygmunt (2011), Postmodern Etik, (çev.) Alev Türker, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Brzezinski, Zbigniew (2005), Büyük Satranç Tahtası, (çev.) Yelda Türedi, İnkılap, İstanbul.
Cahen, Claude (2013), Haçlı Seferleri Zamanında Doğu ve Batı, (çev.) Mustafa Daş, Yeditepe Yayınevi, İstanbul.
Calhoun, Craig (2014), “Kimlik ve Tanınma Politikası”, Kimlik Politikaları, Tanınma, Özdeşlik ve Farklılık, (ed.) Fırat Mollaer, Doğu Batı Yayınları, Ankara, ss. 132-133.
Ceyhun, Ozan (2016), “Entelektüel Irkçılık: PEGİDA”, http://akademikperspektif.com/2015/01/01/entellektuel-irkcilik-pegida/, (Erişim: 22.03.2016)
Chambers, Iain (2014), Göç, Kültür, Kimlik, (çev.) İsmail Türkmen, Mehmet Beşikçi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Delanty, Gerard (2013), Avrupa’nın İcadı, Fikir, Kimlik, Gerçeklik, (çev.) Hüsamettin İnaç, Adres Yayınları, Ankara.
Demirtaş, Birgül (2014), “İnşacılık”, Uluslararası İlişkilere Giriş, (ed.) Şaban Kardaş, Ali Balcı, Küre Yayınları, İstanbul, ss. 110-122.
Er, Tuba ve Ataman, Kemal (2008), “İslamofobi ve Avrupa’da Birlikte Yaşama Tecrübesi Üzerine”, Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt. 17, Sayı. 2, ss. 747-770.
Erdenir, F. H. Burak (2010), Avrupa Kimliği, Avrupa Birliği’nin Yarım Kalan Hikayesi, Alfa Yayınları, İstanbul.
Ertem, Helin Sarı, “Kimlik ve Güvenlik İlişkisine Konstrüktivist Bir Yaklaşım: ‘Kimliğin Güvenliği’ ve ‘Güvenliğin Kimliği’, Güvenlik Stratejileri, Yıl. 8, Sayı. 16, ss. 177-237.
Fligstein, Neil vd. (2011), “European Integration, Nationalism and Europen Identity”, Institue for Research on Labor and Employment Working Paper, Berkeley University of California.
Friedman, Thomas (2010), Lexus ve Zeytin Ağacı Küreselleşmenin Geleceği, (çev. Elif Özsayar), Boyner Yayınları, İstanbul.
Fukuyama, Francis (2011), Tarihin Sonu ve Son İnsan, Profil Yayıncılık, İstanbul.
İnaç, Hüsamettin (2005), AB’ye Entegrasyon Sürecinde Türkiye’nin Kimlik Problemleri, Adres Yayınları, Ankara.
İnanç, Zeynep Songülen ve Çetin, Selvet (2001), “Avrupa’nın Kendine Dönen Silahı: Dışlayıcılık ve Ayrımcılık”, SDE Analiz.
Kaya, Sezgin, “Uluslararası İlişkilerde Konstrüktivist Yaklaşımlar”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63–3, ss. 83-111.
Kaypakoğlu, Serdar (2000), Ulusal Ekonomilerin Bütünleşme Sürecinde Kimlik Sorunları ve İletişim, Der Yayınları, İstanbul.
Kepenek, Büşra (2016), “Avrupa’da İslam Düşmanlığı”, Diaspora Araştırmaları Merkezi.
Kılıçbay, Mehmet Ali (2002), “Kültür Çoğunluğu Sona Ererken”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Yıl. 5, Sayı. 18, ss. 115-122.
Kiraz, Sami (2014), “Sosyal İnşacılık Yaklaşımı”, Uluslararası İlişkiler Teorileri Temel Kavramlar, (ed.) Mehmet Şahin ve Osman Şen, Kripto, Ankara, ss. 209-228.
Köse, Ali (1999), “Avrupa Birliği Ülkelerinde Müslüman Varlığı”, Avrasya Dosyası, Cilt. 5, Sayı.4.
Küçük, Mustafa (2014), “Uluslararası İlişkilerde Sosyal İnşacılık”, Uluslararası İlişkiler Teorileri, (der.) Ramazan Gözen, İletişim Yayınları, İstanbul, ss. 325-378.
__________ (2009), “Uluslararası İlişkiler Kuramında ‘Konstrüktivist Dönüşü’ Anlamak”, Ege Akademik Bakış, 9 (2), ss. 771-795
Le Goff, Jaques (2008), Avrupa’nın Doğuşu, (çev.) Timuçin Binder, Avrupa’yı Kurmak, Literatür Yayınları, İstanbul.
Miş, Nebi ve Yeşiltaş, Murat (2008), “Kültürel Kimliklerin Güvensizliği: Avrupa Birliği ve Medeniyetler Çatışmasını Yeniden Düşünmek”, (ed.) Rasim Özgür Dönmez, Gökhan Telatar, Küreselleşen Dünyada Avrupa Birliği, Phoenix Yayınevi, Ankara, ss. 318-363.
Morley, David ve Robins, Kevin (2011), Kimlik Mekanları, Küresel Medya, Elektronik Ortamlar ve Kültürel Sınırlar, (çev.) Emrehan Zeybekoğlu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Noi, Aylin Ünver (2007), Avrupa’da Yükselen Milliyetçilik, IQ Kültür Sanat, İstanbul.
Nye, Catrin (2015), “Pegida: Why is thePopulist Right on the Rise in Germany?”, Understanding Pegida In Context, Social Europe, Friedrich Ebert Stiftung, ss. 4-6.
Özdemir, Haluk (2012), Avrupa Mantığı, Avrupa Bütünleşmesinin Teori ve Dinamikleri, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
__________, (2006), “Küreselleşme, Avrupa Birliği ve Türkiye Üçgeninde Kimlik Parçalanması ve Kimlik Yönetişimi”, Uluslararası İlişkiler, Cilt. 3, Sayı. 9, ss. 173-203.
Özgöker, Uğur ve Musaoğlu, Neziha (2011), Avrupa Kimliği Kurgusu, Kriter Yayınları, İstanbul.
Özyurt, Cevat (2012), Küreselleşme Sürecinde Kimlik ve Farklılaşma, Açılım Kitap, İstanbul.
Parekh, Bhikhu (2014), “Kimliğin Mantığı”, Kimlik Politikaları, Tanınma, Özdeşlik ve Farklılık, (ed.) Fırat Mollaer, Doğu Batı Yayınları, Ankara, ss. 53-78.
Passerini, Luisa (2010), “Kimlik İronilerinden İroni Kimliklerine”, (çev.) Rahmi Öğdül, Mesut Varlık, Avrupa Fikri, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, ss. 215-233.
Peschlova, Kristina (2015), “Pegida’a Rise and Fall: A Victim of its Own Success?”, Cenaa Policy Paper.
Risse, Thomas ve Martin, Daniela Engelmann (2010), “Kimlik Siyaseti ve Avrupa Bütünleşmesi: Almanya Örneği”, (çev.) Rahmi Öğdül, Mesut Varlık, Avrupa Fikri, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, ss. 316-346.
Ritzer, George, “McDonaldlaştırmaya Giriş”, (ed.) Kudret Bülbül, Küreselleşme, Temel Metinler, Orion Kitabevi, Ankara, ss. 371-390.
Smith, Christian Reus (2014), “Konstrüktivizm”, Uluslararası İlişkiler Teorileri, Küre Yayınları, İstanbul, ss. 385-314. Sümer, Gültekin (2008), “Amerikan Dış Politikasının Kökenleri ve Amerikan Dış Politik Kültürü”, Uluslararası İlişkiler, Cilt. 5, Sayı. 19, ss. 119-144.
Thran, Malte ve Boehnke, Lukas (2015), “The Value-based Nationalism of Pegida”, Journal for Deradicalization,, No.3, ss. 178-209.
Üstel, Füsun (2011), “Küreselleşen Hangi Kültür? Ya da Kültürel Küreselleşmenin Demokrasi Sınırı”, (der.) Özgür Adadağ, Cemil Yıldızcan, Küreselleşme ve Demokrasi, Dipnot Yayınları, Ankara, ss. 87-130.
Wendt, Aleksander (2016), Uluslararası Siyasetin Sosyal Teorisi, (çev.) Helin Sarı Ertem, Suna Gülfer Ihlamur Öner, Küre Yayınları, İstanbul.
Yağbasan, Mustafa (2008), “Avrupa’daki Türklerin AB Hakkındaki Görüşleri (Almanya Özelinde Bir Alan Araştırması)”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt. 7, No. 2, ss. 97-118.
Yeğenoğlu, Meyda (2005), “Avrupa Kimliğinin İdeolojik Arka Planı”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Yıl. 8, Sayı. 31, ss. 89-106.
Yetişgin, Memet (2014), Modern Avrupa Tarihi, Nobel Yayıncılık, Ankara.
Yılmaz, Sait (2016), “21. Yüzyılda Dinlerin Bunalımı”, http://usam.aydin.edu.tr/analiz/21.YUZYILDA_DInLER_Revised.pdf, s. 1 (Erişim: 05.01.2016)
Almanya’da İslam Karşıtı Yürüyüşe Rekor Katılım”, http://www.hurriyet.com.tr/almanya-daislam-karsiti-yuruyuse-rekor-katilim-27832806, (Erişim: 22.06.2016)
“Almanya’da Pegida Eylemi”, http://www.sabah.com.tr/dunya/2014/12/24/almanyada-pegidaeylemi (Erişim: 18.03.2016)
“Avrupa’nın Aşırı Sağ Haritası”, http://www.dw.com/tr/avrupan%C4%B1na%C5%9F%C4%B1r%C4%B1-sa%C4%9F-haritas%C4%B1/a-19215638 (Erişim: 18.08.2016)
Avrupa Birliği’nde Müslümanlar: Ayrımcılık ve İslamofobi, EUMC Raporu’nun Önemli Başlıkları”, http://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/1936-EUMC-highlightsTR.pdf, s. 1. (Erişim: 11.01.2016)
“İslam Karşıtı Gösterileriyle Tanınan Pegida Nedir?”, http://www.gazetevatan.com/islam-karsitigosterileriyle-taninan-pegida-nedir--712708-dunya/, (Erişim: 25.03.2016)
“İslam Karşıtı Pegida’nın Başı Hitler Hayranı Çıktı”, http://www.avroturk.com/discussion/view/31746/islam-karsiti-pegidanin-basi-hitlerhayrani-cikti;
“Pegida: Kebap Yemeyin, Türkiye’ye Gitmeyin,” http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/11/151108_pegida_turkiye_kebap, (Erişim: 22.06.2016)
“Pegida Türkleri Endişelendiriyor/Pegida Nedir?” http://www.gazeteturka.com/pegida-turkleriendiselendiriyor-pediga-nedir-119348h.htm (Erişim: 18.02.2016)
“Positionspapier der Pegida”, http://www.i-finger.de/pegida-positionspapier.pdf, (çev. Okt. Murat Şahin). (Erişim: 26.04.2016)
“Uçuş Sırasında Bu Kelimelere Dikkat Edin”, https://www.uzakrota.com/ucus-sirasinda-bukelimelere-dikkat-edin/ (Erişim: 17.08.2016)