ANEMİ GÖRÜLEN BİREYLERDEKİ ELEMENT SEVİYELERİNİN ANTROPOLOJİK AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Element analizlerinin Antropolojik çalışmalarda kullanılmasıyla beslenme ile hastalık ilişkisinin ortaya konmasında önemli gelişmeler olmuştur. Antropolojik çalışmalarda eser elementler aranmasında prehistorik toplumların beslenmeleri önemli yer tutmaktadır. Gerek antik çağlarda gerek ise günümüzde, insanların maruz kaldığı Anemi, hemoglobin ve kırmızı kan hücrelerinin normal seviyesinin altında yer almasıyla kendisini gösteren bir rahatsızlıktır. Aneminin farklı çeşitleri vardır. Ancak özellikle demir eksikliği anemisi en fazla maruz kalınan Anemi türünü oluşturmaktadır. Demir, insanın hayat döngüsü içerisinde, hemoglobin aracılığıyla oksijenin ve elektronların taşınması görevini yerine getirmektedir. Yetersizliğinde ciddi sağlık sorunlarının olması kaçınılmazdır. Anemi iskelet materyali üzerinde özellikle kafatasında yoğun olarak görülmektedir. Anemi, kafatasında kemik iliğinin etkisinin artması sonucunda diploede kalınlaşmaya da neden olur. Tieion Antik Kenti Bizans dönemine tarihlendirilmektedir ve toplumun paleodemografik ve paleopatolojik analizleri sonucu 80 bireyden 1 tanesinde porotic hyperostisis ve yine 1 tanesinde cribra orbitalia tespit edilmiştir. Cribra birlikte bireylerin kafatasında diploe kalınlaşması görülmektedir. Anemiye sahip bu 2 kadın birey üzerinde element analizleri yapılmış ve özellikle demir, bakır, çinko ve kurşun miktarları tayin edilmiştir. FK - 17 genç erişkin kadın bireyin kemiklerindeki Demir düzeyi 12 ppm olarak bulunmuştur. Bu düzey insan kemiğindeki demir düzey standart aralığı içinde olmakla birlikte en alt seviyeye çok yakındır. FK - 48 ileri erişkin kadında demir düzeyi 18 ppm olarak hesaplanmıştır. Bu normal standartların en alt seviyesine yakın bir değerdir. Düşük demirin anemiye neden olduğu porotic hyperostisisin yanında demir eksikliği ile de teyit edilebilir. Sonuç olarak cribra orbitalia ve porotic hyperostisisli bireylerde karşılaşılan diploe kalınlaşmanın da birlikte seyretmesiyle aneminin fiziki görüntüsünün yanında bu 2 bireyde de bakılan demir elementinin gerek standartların çok altında kalması gerekse cinsiyet ve toplum geneli ortalamalarının çok altında kalması bireyde şiddetli bir demir eksikliğinin bariz göstergesidir

ANTHROPOLOGICAL ASSESSMENT OF ELEMENT LEVELS IN ANEMIC INDIVIDUALS

The use of element analysis in anthropological studies has been an important development in establishing nutritional and disease relationships. Nutrition of prehistoric societies plays an important role in the search for trace elements in anthropological studies. Whether in ancient times or in the present day, anemia, which people are exposed to, is a discomfort that manifests itself as being below the normal level of hemoglobin and red blood cells. There are different variants of the anemia. However, especially the anemia of iron deficiency is the most exposed type of Anemia. Iron performs the task of transporting oxygen and electrons through hemoglobin in the life cycle of a person. It is inevitable that serious health problems are inadequate. Anemia is seen intensely on the skull, especially on the skull. Anemia also causes the diploid to thicken as a result of increased bone marrow effect in the skull. The Tieion Ancient City is dated to the Byzantine period and porcelain hyperostosis and 1 cribra orbitalia have been detected in 1 out of 80 individuals whose paleodemographic and palaeopathological analysis of the community has resulted. With Cribra it is seen that the diploe thickens in the skulls of the individuals. Elements analysis of these 2 female anemic individuals were carried out and iron, copper, zinc and lead contents were determined. Iron levels in bones of FK - 17 young adult female subjects were found to be 12 ppm. This level is very close to the lowest level, with the iron level in the human bone being within the standard range. The iron level in the FK-48 advanced adult female was calculated as 18 ppm. This is close to the lowest level of normal standards. It can also be confirmed by iron deficiency, as well as porotic hyperostosis, where low iron is caused by anemia. In conclusion, diploe thickening in cribra orbitalia and porotic hyperostisis is also accompanied by the physical appearance of the anemia, as well as the presence of iron in the 2 individuals, which is below the average of gender and society

PDF

___

Aksoy, M., (2008). Beslenme Biyokimyası, Hatipoğlu Yayınevi, Ankara.
Angel, J., (1966). Porotic Hyperostosis, Anemias, Malarias, and Marshes in the Prehistoric Eastern Mediterranean Science, 153 (3737), 760-763
Aufderheıde, A. C., (1989). “Chemical Analysis of Skeletal Remains”, Reconstruction of Life from the Skeleton , 237-260, Willey Liss., Florida.
Brothwell, D.R., (1981). Digging up Bones: Excavations, Treatment and Study of Human Skeletal Remains (3rd Edition), Oxford University Press, Oxford, Great Britain.
Çırak, A., Çırak, M.T., (2014). “Tios/Filyos İskelet Kalıntılarının Paleoantropolojik Analizi” 30. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 167-174.
Emsley, J., (1998). The Elements, (3rd Edition), Oxford: Oxford University Press, for Age and Sex Diagnoses of Skeletons”, Journal of Human Evolution, 9 (7) : 518-549.
Goodman, A.H., Martın, D.L., (2002). Reconstructing Health Profiles from Skeletal Remains. The Backbone of History: Health and Nutrition in the Western Hemisphere, Richard H. Steckel and Jerome C. Rose (Ed.), 11-60, Cambridge University Pres.
Grupe G., (1988). “Impact of The Choice of Bone Samples on Trace Element Data in Excavated Human Skeletons”, Journal Of Archaeological Science, 15:s.123-129.
Hillson S., (1990). Teeth New York: Cambridge University Press. Interpretation, Chicago, Aldire.
Katzenberg, M.A., Saunders, S. R., (2000). Biological Anthropology of the Human Skeleton, Willeyliss Publication, Canada.
Kaur, H. VE JIT, I., (1990). “Age Estimation from Cortical Index of the Human Clacicle in Northwest Indians.” American Journal of Physical Antropology, 83: 297-305.
Kıple, F., Ornelas, K.C. (Editors), (2000). The Cambridge World History of Food. Cambridge University Press.
Lewıs, M.E., (2007). The Bioarchaeology of Children Perspectives from Biological and Forensic Anthropology, Cambridge University Press, Cambridge.
Oliver, G., (1969). Pratical Antropology, Springfield, Illinois, Thomas C. Publischer.
Sevim, A., (1998). “Eski Anadolu Toplumlarında Gözlenen Bir Paleopatolojik Doku Bozukluğu: Porotic Hyperostosis”, Antropoloji, 13: 229-244.
Stephens W.E., Calder A., (2004). “Analysis of Non-Organic Elements in Plant Foliage Using Polarised X-Ray Fluorescence Spectrometry”, Analitica Chemica Acta, 527: s. 89-96.
Stuart-Macadam, P., (1987). Porotic hyperostosis: New Evidence to Support the Anemia Theory American Journal of Physical Anthropology, 74 (4), 521-526
Stuart-Macadam, P., (1992). Porotic hyperostosis: A New Perspective American Journal of Physical Anthropology, 87 (1), 39-47
Szılvassy, J., Krıtscher, H., (1990). “Estimation of Chronological Age in Man Based on the Spongy Structure of Long Bones”, Anthrop. Anz., 48: 159 – 164.
Tıpton, I.H., Shaffer, J.J., (1964). Health Physics Division Annual Progress Report 31 July. Ornl-3697.
Ubelaker, D.H., (1978), Human Skelatal Remains : Excavations, Analysis, Underwood, E. J., (1977), Trace Element in Human And Animal Nutrition. Academic Press, New York.
Walker, P.L., Bathurst, R.R., Rıchman, R., Gjerdrum, T. And Andrushko, V.A., (2009). The Causes of Porotic Hyperostosis and Cribra Orbitalia: A Reappraisal of the Iron-Deficiency-Anemia Hypothesis. American Journal of Physical Anthropology, 139:109–125.
White, T.D., (1991), Human Osteology, Academic Press, USA.
Workshop of European Anthropologıst, (1980). Recommandations for Age and Sex Diagnoses of Skeletons, Journal of Human Evolution, 9, 517-549.
Yılmaz, H., Pehlevan, C., Göksal, N., (2014). “Çatak (Van) İskeletlerinin Paleopatolojik Analizi”, International Journal of Human Science, 11:2
Yurdakök, K., İnce, O. T., (2009). “Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisini Önleme Yaklaşımları”, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 52: 224- 231.