ANDRE GIDE VE DOSTOYEVSKİ'DE İKİLİK TEMASI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

İnsan kişiliğinde ikilik olgusu fantastik edebiyatın el attığı önemli bir konudur. Bu konu aynı zamanda Hoffman'ın dışında James Hogg, Dostoyevski, Edgar Allan Poe, Oscar Wilde, André Gide, Stevenson gibi yazarlarda da yer almıştır. İnsanın ikinci beni onun genellikle hoşlanmadığı yönünü gösterir. Bunun dışında bu ikinci benlik, alınan eğitimin, ailede yaşanan olayların, çocuğa verilen terbiyenin etkisiyle insanın farklı yaşamsal yönlere sapmasından da kaynaklanabilir. André Gide zıt kutupların insanı olarak bilinir. Onun karakterindeki bu ikilik, ruh ve düşünce dünyasını kaplamış ve yapıtlarında yerini bulmuştur. Yapıtlarında ve özyaşamında, püriten ve paien eğilimlerin çatışmasını, İncil'in ve Helen kültürünün savaşımını, klasik kesinlemeler ile romantik atılımların çelişkisini görürüz. Gide bu yönlerinin de etkisiyle katı kuralcı edebiyat görüşlerine karşı çıkmış, bireyin kendine özgü değişken yapısına saygı göstermiştir. Bu nedenle Dostoyevski'nin kişilerindeki değişkenliğe hayranlık duymuş, bireysel özgürlükler çerçevesinde kutsamıştır. André Gide zıt kutupların insanı ve yazarıdır. André Gide'e göre insan bu zıt kutuplarını bir kenara iterek ya da bunları simgeleyen benliklerini dışlayarak, bir diğer değişle ikinci beninden ayrı yaşayamaz. İçinde onun varlığıyla, onunla birlikte, dengeli bir bütün oluşturarak sürdürür yaşamını. İçinde karşı dengesi olmayan kişi insansal niteliğinden de uzaklaşmış olur. André Gide'in ruhsal yaşamındaki bu iki kutup tanrının ve şeytanın simgelediği kutuplardır. Gide Dostoyevski'nin karakterlerinde ikilemleri ve zıtlıkları gördüğü için Rus yazarı önemsemiş ve onun Fransa'da tanınmasını sağlamıştır. Dostoyevski'yi André Gide'in optiğinden ele almak iki yazarı sağlıklı değerlendirmenin ilginç bir yoludur. Gide'in Dostoyevski'de benimsediği en önemli öge Rus yazarın kişilerinin ruhsal yapısıdır. Dostoyevski'de önemli olan bütün ikilemlerin aynı anda yaşanıyor olması ve kişilerin kendi ikili benliklerinin farkında oluşlarıdır

IDEAS ABOUT THE THEME OF DUALITY IN ANDRE GIDE AND DOSTOYEVSKI

A case of duality of human personality is an important subject in fantastic literature. This topic also, besides of Hoffman, James Hogg, Dostoevsky, Edgar Allan Poe, Oscar Wilde, André Gide, Stevenson has been involved in. The second personality of man shows generally his direction unusually. Otherwise, his second personality can also be caused by the education received, the family of the events, with the effect of training given to the child to people of different vital aspects. André Gide is known as a person of the opposite pole. This duality in his character has found its place in spirit, and has covered the world of ideas. In his works and biography, we see the paradox of romantic breakthrough the puritan and the trend of pair conflict, the struggle of the Bible, and Hellenic cultures, with the classic precision of description. André Gide and is the author of the polar opposites of people. Dostoyevsky from André Gide's optical tackles two of the authors is an interesting way to healthy ratings. The most important element which is adopted in Dostoyevsky by André Gide is the spiritual nature of the person of the Russian’s writer. All-important of Dostoevsky is the experience of all dilemmas that realize at the same time

___

  • AKAY, İhsan (1968). Dostoyevski, Varlık Yayınları, İstanbul, 1968
  • AYTAÇ, Gürsel (1974). Yeni Alman Edebiyatı Tarihi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, No:233, Ankara
  • BUCHET, Edmond (1945). Ecrivains intelligents du XXe siecle, Paris, Correa
  • ERTEM, Cengiz (2013). “Fantastik Edebiyat ve Aşkı Giyinen Adam”, in LITTERA Edebiyat
  • Yazıları, Cilt 12, Nisan 2013 ss. 189-212. (Kaynakça: Nazlı Eray, Aşkı Giyinen Adam, Can Yayınları, İstanbul 2001)
  • FREUD, Sigmund (1955). “Das Unheimliche” (1919), İngilizce “The Uncanny” in The Standart
  • Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, cilt 17, London, Hogarth Press
  • GIDE, André (2012). Kalpazanlar, Çev. Tahsin Yücel, Can Yayınları, İstanbul
  • GIDE, André (2010). Tohum Ölmezse, Çev.Aysel Bora, Can Yayınları, İstanbul
  • GIDE, André (1968). Si le Grain ne meurt, in Oeuvres Completes X, Paris, Gallimard
  • GIDE, André (1968). Dostoyevski, Çev. Samih Tiryakioğlu, Varlık Yayınları, İstanbul GIDE, André (1954). Journal, Paris. Gallimard
  • GIDE, Andrć (1939). Dostoievsky, Paris, Plon, 1939, ss. 152-153)
  • RANK, Otto (1999). Don Juan et le Double, Petite Bibliotheque Payot
  • TERRAS, Victor (2010). Dostoyevski'yi Okumak, Kırmızı Kedi Yayınevi, İstanbul