SEDAT YAZICI, HAKAN ARSLAN, ENSAR ÇETİN, KEMAL DİL

AKTİF YURTTAŞLIK ÖLÇME ARACININ GELİŞTİRİLMESİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Aktif yurttaşlık, AB yurttaşlık yeterlikleri kapsamında yürütülen proje ve akademik çalışmalarda kullanılmakta olan yaygın ve yerleşik bir kavram haline gelmiştir. Ancak, aktif yurttaşlığı ölçme çalışmaları henüz gelişim aşamasındadır. Uluslararası literatürde var olan ölçme araçları ya yetişkin olmayanlar için hazırlanmış, ya da pragmatik bir tercihle veri elde etme kolaylığı göz önünde bulundurularak bazı uluslararası veri toplama ölçme araçlarının maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. Bu çalışmada, bu sınırlılıkları aşmak ve Türkiye bağlamında kullanılmak üzere geliştirdiğimiz Aktif Yurttaşlık Ölçme Aracı'nın (AYÖA) kuramsal temeli, geliştirilme süreci ve geçerlik ve güvenirliliği ile ilgili sonuçlara yer verilmiştir. Bilgi (medya takibi, bilgi ve farkındalık), Beceri (öz-yeterlilik) , Değer (eşitlik ve dayanışma, demokratik değerler) ve Katılım (örgütsel üyelik, örgütsel katılım, gösteri ve protesto) olmak üzere dört ana boyuttan, bu boyutlara ilişin yedi alt boyuttan meydana gelmiştir. Toplam 73 maddeden oluşan AYÖA'nın Cronbach alpha güvenirlik değerleri ölçme aracının tümü için .90; bilgi, değer, beceri ve katılım boyutları için sırasıyla 76, .76, .85 ve .78 olarak bulunmuştur. Alt boyutlara ilişkin faktör analizinde faktör yük değerleri .30'un üzerinde, faktörlerin toplam varyansı açıklama oranının ise % 50,929 ile % 82,388 arasında olduğu görülmüştür. Bu sonuçlar, AYÖA'nın güvenirliğe sahip bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir. Ancak, ölçme aracı henüz gelişim aşamasında olduğu için faktörel yapısı üzerinde yeni çalışmalar yapılması gerektiğini düşünüyoruz

A STUDY ON THE DEVELOPMENT OF ACTIVE CITIZEN QUESTIONNAIRE

Active citizenship has become a widely used and accepted concept in both academic studies and projects conducted within the context of European Union citizenship efficiencies. However, research on measuring active citizenship has been at an early Measurement instruments found in the existing literature are prepared for either nonadolescents or with a pragmatic concern for easy data obtainment based on the items of widely used international questionnaires. With the aims of overcoming some of these limits and developing a questionnaire that can be used in the Turkish context, in this study, we developed and provided information about theoretical basis of the Active Citizenship Questionnaire (ACQ) and of its development, with some findings for its reliability and validity scores. The ACQ comprised of four main domains and seven sub-domains; Knowledge (following media, knowledge and awareness), Skills (citizenship self-efficacy), Values (equality and solidarity, democratic values), and Participation (organizational membership, organizational participation, demonstration and protest). With a total 73-item questionnaire, the ACQ’s Cronbach Alpha’s reliability scores were found .90 for total items, and .76, .76, .85, .78 for knowledge, values, skills and participations domains respectively. An explanatory factor analysis for each four domains indicated that all factor items had loadings above .30, and total variances explained by the factors were found between 50,929 % and 82,388 %. These results indicate that the ACQ is a reliable and valid measurement instrument. However, since this is the first study conducted within the Turkish context, further research needed to examine the factorial structure of the ACQ

PDF

___

Aristoteles, (2006). Politika, Türkçesi: Mete Tuncay, İstanbul: Remzi Kitapevi.
Aslan, Ş. (2009). Karizmatik liderlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: “Kurumda çalışma yılı” ve “ücret” değişkenlerinin rolü. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 256-275.
Bal, H., (2015). Siyaset teorisinde vatandaşlık modelleri: Herman R. Van Gunsteren’in sınıflandırması / Citizenship models in political theory: Herman R. Van Gunsteren’s Classification”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. H. Ömer Karpuz Armağanı), Volume 10/14 Fall 2015, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8964, p. 17-36.
Berten, A., Silveir, P. ve Pourtosis, H. (2006). Liberaller ve cemaatçiler. Ankara: Dost Kitapevi.
Bitmiş, M. G., Sökmen, A., & Turgut, H. (2014). Örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirliğinin yeniden değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16, 2, 1-14.
Çermik, F. – Çalışoğlu, M., & Tahiroğlu, M. (2016). “Sınıf Öğretmenlerinin Küresel Vatandaşlık Eğitimi İle İlgili Görüşlerinin İncelenmesi / Analysis of the Opinions of Primary- School Teachers About the Global Citizenship Education”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308- 2140, (Prof. Dr. Hayati Akyol Armağanı), Volume 11/3 Winter 2016, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9436, p. 775-790.
EU Citizenship Report (2013). http://ec.eurepa.eu/justice/citizens. Habermas, J. (1996). Between facts and norms. Cambridge: The MIT Press.
Habermas, J. (2002). Öteki olmak ve öteki ile yaşamak. Türkçesi, İlknur Aka, İstanbul: YKY.
Haeffel, G. J., Gibb, B. E., Metalsky, G. I., Alloey, L. B., Abramson, L. Y., Hankin, B. L., Joiner, T. E., & Swendsen, J. D. (2008). Measuring cognitive vulnerability to depression: Development and validation of the cognitive style questionnaire. Clinical Psychological Review, 28, 824-836.
Hoskins, B. L., & Mascherini, E. M. (2009). Measuring active citizenship through the development of a composite indicator. Social Indicator Research, 90, 459–488.
Hoskins, B., Villalba, C. M. H., & Saisana, M. (2012). The 2011 civic competence composite indicator. Luxembourg: Publication Office of the European Union. Hoskins, B., Saisana, M., & Villalba, C. M. H., & (2015). Civic competence of youth in Europe: measuring cross national validation through creation of a composite indicator. Social Indicator Research, 123: 431-457.
Hünler, S. Z. (1997). İki adalet arasında. Ankara: Vadi Yayınları.
Isın, E. F. ve B. S. Turner (2002). Handbook of citizenship studies, London:Sage.
İnandı, Y., & Büyükozkan, A. S. ( 2013). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin örgütsel yurttaşlık davranışlarının tükenmişliklerine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 13, 3, 1535-1550.
Jacobs, R., Smith, P., & Goddard, M. (2004). Measuring performance: An examination of composite performance indicators. York: Centre for Health Economics University of York.
Kymlicka, W. (2004). Çağdaş Siyaset Felsefesine Giriş. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Marshall, T. H. & Bottomore, T. (2000). Yurttaşlık ve toplumsal sınıflar. Ankara: Gündoğan.
Memişoğlu, H. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine göre vatandaşlık eğitimi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/5 Spring 2014, s. 1565-158.
Mulhall, S. ve Swift, A. (1996). Liberals and communitarians. Oxford: Blackwell Publishers.
NCSS, (2001). Creating effective citizens: A position statement of national council for the social study, http://www.socialstudies.org/sites/default/files/publications/se/6505/650511.html.
Nunnally, J. C., & Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory (3rd ed.). New York: McGrawHill.
OECD, (2008). Handbook on constructing composite indicators: Methodology and user guide. www.oecd.org/publishing/corrigenda.
Oğuz, E. (2011). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ile yöneticilerin liderlik stilleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,17, 3,377-403.
Özyer, K., Orhan, U., & Dönmez Orhan, D. (2012). Demografik özelliklerin örgütsel vatandaşlık davranışının alt boyutları ile ilişkisi: Bankacılık sektöründe bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27, 1, 181-204.
Peterson, A., & Knowles, C. (2009). Active citizenship: a preliminary study into student teacher understandings. Educational Research, 51(1), 39-59.
Peterson, C., Semmel, A., Baeyer, C. V., Abramson, L. Y. Metalsky, G. I., & Seligman, M. E. P. (1982). The attributional style questionnaire. Cognitive Therapy and Research, 6, 287-300.
Petitt, P. (1998). Cumhuriyetçilik: Bir özgürlük ve yönetim teorisi. Türkçesi: A. Yılmaz, Ankara: Ayrıntı Yayınları.
Schultz, W., Ainley, J., Fraillon, J. Kerr, D., & Losito, B. (2010). Initial findings from the IEA international civic and citizenship education study. Amsterdam: IEA.
Smith, R. M. (2002). Modern citizenship. E. F. Isın & B. S. Turner, (ed.). Handbook of citizenship studies, London:Sage, 105-115.
Steenkamp, C., & Loubser, R. (2016). Active citizenship: A comparative study of selected young and established democracies. Politicon, 43, 1, 117-134.
Taylor, C. (2006). Yanlış anlaşmalar: Liberalizm-cemaatçilik üzerine. Berten, A., Silveir, P. ve Pourtosis, H. içinde, Liberaller ve Cemaatçiler, Ankara: Dost Kitapevi, s. 77-104.
Weerd, M. D., Gemmeke, M., Rigter, J., & Rij, C. V. ( 2005). Indicator for monitoring active citizenship and citizenship education. Amsterdam: Research Report for the European Commission.
Westheimer, J., ve Kahne, J. (2004). What kind of citizens? The politics of education of democracy. American Educational Reserach, 41, 2. 237-269.
Williams, M. S. (2007). Citizenship as idendity, citizenship as shared fate, and the functiion of multicultural education, Citizenship and Education in liberal-democracy societies, K. McDonough & W. Feinberg (ed.), Oxford: Oxford University Press, s. 208-247.
Wolfram Schulz, W., Ainley, J., Fraillon, J., Kerr, D., ve Losito, B. (2010). ICCS 2009 international report: Civic knowledge, attitudes, and engagement among lower-secondary school students in 38 countries. New Zealand: MultiCopy Netherlands.
Yazıcı, A. & Yazıcı, S. (2015). Saygı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması”, Turkish Studies, 10, 14, 769-780.