"Akınlık" ve "aşıklık" geleneği arasındaki bazı ortaklıklar (Togolok Moldo örneği)

Bu makalede Türk âşıkların bazı şiirleri ile ünlü Kırgız akını Togolok Moldo’nun bazı şiirleri mukayese edilmiştir. Mukayese neticesinde şiirlerin tür, konu, üslup vb. açılardan örtüştüğü ve doğaçlamanın bir türü olan atışmanın iki taraf için de önemli bir koşul sayıldığı ancak akın/âşıkların doğaçlama kavramına bakışının zamanla değiştiği tespit edilmiştir. Ayrıca âşıklarla akınlar mahlas kullanma geleneğini devam ettirmektedirler. Bunun yanında meslekî eğitimlerinde de benzerlikler göstermektedirler.

Some similarities between “akınlık” and "aşıklık" tradition (The Case of Togolok Moldo)

In this article, certain âşıks’ poems have been compared with the famous Kyrgyz akın Togolok Moldo’s poems. As a result of this comparison, genre, subject, style and others angles in poems are overlapped. The atışma, a type of improvisation is an important prerequisite for both groups. But the akın/âşıks’ look at the concept of improvisation has changed in course of time. In addition, both the âşıks and akıns have been continuing the tradition of mahlas. They are also look alike in vocational training.

PDF

___

ABDUVALİYEV İ. vd., Kırgız Tilinin Sözdüğü, Avrasya Yayıncılık, Bişkek 2010.
ERGUN Metin, “Manasçılık Mektepleri”, Manas Destanı ve Etkileri Uluslararası Bilgi Şöleni, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 1999.
Kaşgarlı Mahmud, Divanü Lügati’t-Türk (Haz.: Seçkin Erdi, Serap Tuğba Yurtsever), Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2005.
KAYA Doğan, Âşık Ruhsatî, Doğan Ofset Gazetecilik ve Matbaacılık, Sivas 1999.
KAYA Doğan, Âşık Edebiyatına Giriş, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları, Bişkek 2003.
KAYA Doğan, Âşık Veysel, DOĞAN Gazetecilik ve Mat. San. A.Ş., Sivas 2004.
KÖPRÜLÜ Fuat, Türk Saz Şairleri, Akçağ Yayınları, Ankara 2004.
OĞUZ Öcal, Türk Dünyası Halk Biliminde Yöntem Sorunları, Akçağ Yayınları, Ankara 2000.
ÖZTELLİ Cahit, Karacaoğlan, Özgür Yayınları, İstanbul 1996.
TAŞTEMİROV Caki, Togolok Moldo/Çığarmalar, Cilt I-II, Kırgızstan Basması, Frunze 1970.
TEMUR Nezir, “Folklor-İdeoloji Bağlamında Sovyetler Birliği Dönemi Folklor Politikaları ve Bu Politikaların Kırgız Folkloruna Etkileri”, bilig, S: 53 (2010), s.219-232.
TEMUR Nezir, Folklor ve İdeoloji/Sovyetler Birliği Döneminde Kırgızistan'da Folklor Politikaları ve Çalışmaları (1917-1958), Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 2011.
TOKOMBAYEVA A., Aytıştar, Kırgızstan Basması, Frunze 1972. UYGUNER Muzaffer, Seyranî, Bilgi Yayınları, Ankara 1991.
YILDIZ Naciye, Hemra ve Hurlika Hikâyesinin Üç Eş-Metni Üzerinde Bir Değerlendirme, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 2001.
YUDAHİN K. K., Kırgız Sözlüğü (Çev. Abdullah Taymas), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1998.
www.turkuler.com/ozan/summani.asp, (ET: 06.11.2010).