AHİLİK DEĞERLERİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Ahilik, Müslüman Türk kültüründe hayat bulmuş, yüzyıllar boyu sosyal ve mesleki yaşamı önemli ölçüde etkilemiş bir değerler sistemini içermektedir. Bu çalışmanın amacı, esnaf ve sanatkârların Ahilik değerlerine sahiplik düzeylerinin belirlenmesinde kullanılabilecek bir ölçek geliştirmektir. Araştırmanın çalışma evrenini, Kırşehir il merkezinde bulunan müşteriler oluşturmaktadır. Örneklem ise, 280'i kız, 527'si erkek olmak üzere toplam 807 müşteriden oluşmaktadır. Ölçek geliştirme sürecinde ilk olarak, alanyazın taraması ve uzman görüşlerine dayanarak madde listesi oluşturulmuştur. Madde listesi, dilbilimcilerin de denetiminden geçirilerek uygulamaya hazır hale getirilmiştir. Toplanan veriler üzerinde ölçeğin geçerlik özelliği, açımlayıcı faktör analizi ve madde-toplam korelasyonu analizi ile incelenmiştir. Bu çerçevede KMO değeri ve Bartlett testleri ile Varimax dik döndürme tekniği kullanılmıştır. Faktör yükü 0,45'den düşük olan maddeler ölçekten çıkarılmıştır. Ölçekte kalan maddeler genel varyansın %68,438'ini açıklamaktadır. Bunların yanı sıra, farklı 260 denek görüşleri üzerinden de doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ölçeğin güvenirlik özelliği ise iç tutarlılık ve kararlılık testi ile analiz edilmiştir. Ölçeğin Cronbach alpha güvenirlik katsayısı 0,933'dür. Çalışma sonunda Ahilik Değerleri Ölçeği'nin, 4 faktör altında toplanmış 32 maddeyi kapsayan 5'li likert tipi geçerli ve güvenilir bir ölçek oluğu belirlenmiştir. İçeriklerinden dolayı faktörlere; "Mesleki Standart Faktörü" (10 madde), "İnsanlarla İlişkiler Faktörü" (9 madde), "Mesleki Gelişim/Eğitim Faktörü" (7 madde) ve "Zafiyet Faktörü" (6 madde) adları verilmiştir

VALIDITY AND RELIABILITY STUDY OF THE AHI-ORDER MORALS SCALE

Ahi-Order involves morals system which spring to life in Muslim Turk’s culture, significantly influenced social and professional life along centuries. The aim of this study is to develop a usable scale on tradesmen’s and craftsmen’s ownership levels of Ahi-Order morals. Target population of the study is customers that are located in the city center of Kirsehir. The sample is constituted of totally 807 customers of which 280 are female and 527 are male. In scale developing process, firstly literature has been reviewed and the list of items is constituted based on expert opinions. The list of items is also checked by the linguistics and made ready for implementation. Validity of the scale on collected datum has been examined by exploratory factor analysis and item-total correlation techniques. Within this scope, KMO value, Bartlett tests and Varimax rotation techniques are used. The items with a factor load lower than 0.45 have been removed from the scale. The items on the scale left behind, explains 68,438% of the general variance. Besides, confirmatory factor analysis has been also applied on 260 different subjects' opinions. The reliability of the scale has been analyzed by internal consistency and stability tests. The Cronbach’s alpha reliability factor of the scale is 0.933. At the end of the study, it has been determined that the Ahi-Order Morals Scale is a valid and reliable five point likert scale that involves 32 items under 4 factors. Factors due to their content are named as “Professional Standard Factor” (10 items), “Human Relations Factor” (9 items), “Professional Development / Educational Factor” (7 items) and “Vulnerability Factor” (6 items)

PDF

___

Aktepe, V. (2014). Okul Yöneticilerinin Seçme ve Yetiştirme Uygulamalarına Yönelik Öğretmen Ve Yönetici Görüşleri. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/2 Winter, p. 89-105, DOI Number: 10.7827/TurkishStudies.6207, ANKARA-TURKEY.
Balcı, A. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegema Yay.
Balcı Çelik, S. - Vural Batık, M ve Özcan, K. (2016). “Arkadaşlık İlişkilerinde Kalıp Yargılar Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması / Development of the Sterotypes Scale in Friendship Relationships: A Study of Reliability and Validity, Turkish Studies –International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, Volume 11/19 Fall 2016, p. 133-144, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9753, ANKARA/TURKEY.
Bayraktar, F. (2006). Ahiliğe Felsefi Bir Bakış., II. Ahi Evran-I Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu (13 Ekim 2006). Kırşehir, 83-88.
Bayram, M. (2011). Ahiliğin Bilimsel Temelleri, 1. Uluslararası Ahilik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 1, 175-185.
Brown, T. A. (2006). Confirmatory Factor Analysis For Applied Research. New York: Guilford Press.
Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative Ways Of Assessing Model Fit. In K. A. Bollen ve J. S. Long (Eds.), Testing Structural Equation Models (Pp. 136–162). Newbury Park, CA: Sage.
Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem Akademi.
Byrne, B. M. (2010). Structural Equation Modeling With AMOS. New York: Routledge.
Cevizci, A. (1997). Felsefe Sözlüğü. Ankara: Ekin Yayınları.
Ceylan, K. (2012). Ahilik Türk-İslam Medeniyetinde Dünyevi ve Uhrevi Sistem, Kırşehir: SFN Televizyon Tanıtım Tasarım Yayıncılık.
Çağatay, N. (2002). Ahlakla Sanatın Bütünleştiği Türk Kurumu Ahilik Nedir? Ankara: Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Yayın No:40.
Demir, G. (1998). Türk Kültürü Ahilik, İstanbul: Ahilik Araştırma ve Kültür Vakfı Yayınları, No:9.
Doğan, D.M. (1996). Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: İz Yayıncılık.
Doğan, İ. (2005). Bir Sivil Toplum Kuruluşu Olarak Ahilik, I. Ahi Evran-I Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu (12-13 Ekim 2004). Kırşehir: GÜ Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi, 323-335.
Erdem, R. (2005). Ahilik Sisteminin Yönetsel Sonuçları –Bugün İçin Alınacak Dersler-, I. Ahi Evran-I Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu (12-13 Ekim 2004). Kırşehir: GÜ Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi, 371-379.
Eroğlu, A. (2008). Faktör Analizi. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (Editör: S. Kalaycı), Ankara: Asil Yayın Dağıtım, 321-331.
Çelik, Ö. – Esmer, B. ve Yılmaz, E. (2016). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Değer Öğretimine Yönelik Algıları / Perceptions of Primary School Teacher Candidates on Teaching Values”, TurkishStudies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, Volume 11/19 Fall 2016, p. 229-244, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9995, ANKARA-TURKEY. Gorsuch, R. L. (1983). Factor Analysis. Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates.
Güngör, E. (2000). Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar. İstanbul: Ötüken Yayınları.
Güzel, A. (2005). Ahilik Sisteminde Sanat ve Ticaret Ahlakına Kısa Bir Bakış, I. Ahi Evran-I Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu (12-13 Ekim 2004). Kırşehir: GÜ Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi, 519-525.
Hovardaoğlu, S. (2000). Davranış Bilimleri İçin Araştırma Teknikleri. Ankara: Ve-Ga Yayınları.
Jöreskog, K. ve Sörbom, D. (1993). Lisrel 8: Structural Equation Modeling With The Simplis Command Language. USA: Scientific Software International. Kolbaşı, A. (2005). Türk Turizmi Açısından Ahilik, Ahilik Araştırmaları Dergisi (AHAD). 1(2), 57- 67.
Köksal, F. (2006). Ahi Evran ve Ahilik. Kırşehir: Kırşehir Valiliği Yayınları.
Kline, P. (1994). An Easy Guide To Factor Analysis. London and New York: Routledge.
Kline, R. B. (2005). Principles And Practice Of Structural Equation Modeling. New York: The Guilford Press.
Marşap, A. (2005). Ahi Evran-I Veli ve Evrensel İş Etiğinde Yeni Gelişmeler: Çağdaş İş Yaşamında Etik Yaklaşımlar, Ahilik Araştırmaları Dergisi (AHAD). 1 (2), 69-89.
Öncül, R. (2000). Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü. İstanbul: MEB Basımevi.
Öztürk, N. (1995). Ahilik Teşkilatı ve Günümüz Ekonomisi, Çalışma Hayatı ve İş Ahlakı Açısından Değerlendirilmesi, Erişim (25.09.2015): Http://Ahilik.Net/WpContent/Uploads/2010/09/Sosyalguvenlik.Pdf.
Raykov, T. ve Marcoulides, G. A. (2006). A First Course İn Structural Equation Modeling. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc., Publishers.
Sarışan Tungaç, A. ve Alıcı, D. (2016). Doğa Deneyimine Dayalı Çevre Eğitimine Yönelik Özyeterlik Algısı Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması / Self-Efficacy Towards Outdoor Nature Education-Scale (Stone): Validity And Reliability Studies, Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic- Volume 11/19 Fall 2016, p. 693-708, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9782, ANKARA-TURKEY.
Taşdelen, H (2012). Ahiliğin Güncellenmesi ve Farklı Kapitalizmler 2. Uluslararası Ahilik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 1, 41-47.
Tavşancıl, E. (2010). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi. (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
Yeşil, R. (2010). Demokratik Öğretmen Davranış Kararlılığı Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4, 2665-2692.
Yeşil, R. ve Aydın, D (2007). Demokratik Değerlerin Eğitiminde Yöntem ve Zamanlama, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (2), 65-84