AGGLUTINATION OF THE TURKISH IDEAL AND WESTERN LITERATURE, RELIGION AND MYTHOLOGY IN MÜFİDE FERİT TEK’S AYDEMİR

Müfide Ferit Tek (1892-1971) eserlerini Türk Edebiyatında Ulusal Edebiyat Dönemi olarak bilinen 1911 ile 1923 yılları arasında yazmış olan bir Türk kadın yazardır. Romanlarını aynı dönemde yazmış olan Ömer Seyfettin, Halide Edib Adıvar, Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Aka Gündüz gibi 'millet' ve 'milliyetçilik' duygularıyla yazmıştır. Yazar 1918'de yazdığı ilk romanı Aydemir ve ikinci romanı Pervaneler (1924) ile ünlüdür. Tek, Aydemir'de ana karakterini Türk idealinin bir simgesi olarak yaratmıştır. Aydemir yaşamını Rus yönetimince baskı altına alınan ve sömürülen Türkler arasında milliyetçilik duygularını yaymaya adamış olan genç bir adamdır. Bu romanıyla Tek Türk milliyetçiliğini ve kimliğini kuvvetlendirmeye çalışmıştır. Romanda Türk ideali ile edebiyattan din ve mitolojiye kadar Batı dünyasından bir dizi imgenin birleşimi okurun dikkatini çekmektedir. Dolayısıyla bu çalışma Aydemir'in öncelikle İngiliz 564 Mevlüde ZENGİN Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/5 Edebiyatı ortaçağ romansları ile ikinci olarak İsa ve son olarak da Batı mitolojisi ile olan metinlerarası bağlantıları ortaya koymayı amaçlamaktadır. Roman Aydemir ile romanın kadın karakteri Hazin arasındaki aşkın yüceliğini yansıtması bakımından ortaçağ romansları ile paralellik gösterdiği gibi Aydemir ile İsa'nın hem kurtarıcı hem de günah keçisi ve kurbansı figürler olması açısından da benzerlik göstermektedir. Romanın aynı zamanda Yunan mitolojisindeki ölendirilen tanrıları Aydemir karakterinde yansıtması bakımından mitolojik bir yönü de bulunmaktadır. Bu makale Tek'in Batı edebiyatı, din ve mitolojisini romanında nasıl kullandığını inceleyen ve Türk ideali ile Batı dünyasına ilişkin değerlerin bir birleşimini içeren Aydemir adlı romanda adı geçen bağlantıları ortaya çıkaran ve sunan bir çalışmadır

MÜFİDE FERİT TEK’İN AYDEMİR ADLI ROMANINDA TÜRK İDEALİ İLE BATI EDEBİYATI, DİN VE MİTOLOJİNİN BİRLEŞİMİ

Müfide Ferit Tek (1892-1971) eserlerini Türk Edebiyatında Ulusal Edebiyat Dönemi olarak bilinen 1911 ile 1923 yılları arasında yazmış olan bir Türk kadın yazardır. Romanlarını aynı dönemde yazmış olan Ömer Seyfettin, Halide Edib Adıvar, Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Aka Gündüz gibi ‘millet’ ve ‘milliyetçilik’ duygularıyla yazmıştır. Yazar 1918’de yazdığı ilk romanı Aydemir ve ikinci romanı Pervaneler (1924) ile ünlüdür. Tek, Aydemir’de ana karakterini Türk idealinin bir simgesi olarak yaratmıştır. Aydemir yaşamını Rus yönetimince baskı altına alınan ve sömürülen Türkler arasında milliyetçilik duygularını yaymaya adamış olan genç bir adamdır. Bu romanıyla Tek Türk milliyetçiliğini ve kimliğini kuvvetlendirmeye çalışmıştır. Romanda Türk ideali ile edebiyattan din ve mitolojiye kadar Batı dünyasından bir dizi imgenin birleşimi okurun dikkatini çekmektedir. Dolayısıyla bu çalışma Aydemir’in öncelikle İngiliz 564 Mevlüde ZENGİN Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/5 Edebiyatı ortaçağ romansları ile ikinci olarak İsa ve son olarak da Batı mitolojisi ile olan metinlerarası bağlantıları ortaya koymayı amaçlamaktadır. Roman Aydemir ile romanın kadın karakteri Hazin arasındaki aşkın yüceliğini yansıtması bakımından ortaçağ romansları ile paralellik gösterdiği gibi Aydemir ile İsa’nın hem kurtarıcı hem de günah keçisi ve kurbansı figürler olması açısından da benzerlik göstermektedir. Romanın aynı zamanda Yunan mitolojisindeki ölendirilen tanrıları Aydemir karakterinde yansıtması bakımından mitolojik bir yönü de bulunmaktadır. Bu makale Tek’in Batı edebiyatı, din ve mitolojisini romanında nasıl kullandığını inceleyen ve Türk ideali ile Batı dünyasına ilişkin değerlerin bir birleşimini içeren Aydemir adlı romanda adı geçen bağlantıları ortaya çıkaran ve sunan bir çalışmadır

___

  • Abrams, M. H. (1999). A Glossary of Literary Terms. USA: Heinle&Heinle.
  • Anderson, T. M. (2008). “The Native Romance of Gunnlaugr and Helga the Fair”. Romance and Love in Late Medieval and Early Modern Iceland. (pp. 33-63). Kirsten Wolf and Johanna
  • Denzin (ed.). Ithaca&New York: Cornell University Library.
  • Bozkurt, Bülent. (1977). Literary Terms: A Companion to the Study of Literature. Ankara: Hacettepe UP.
  • Ferit Tek, Müfide. (2002). Aydemir. İstanbul: KaknüsYayınları.
  • Frazer, James G. (2009). The Golden Bough: A Study of Magic and Religion. The Floating Press.
  • Kasper, Walter (2011). Jesus the Christ. London and New York: T & T Clark International, Continuum Books.
  • Köprülüzade, M. F. (2002). “Aydemir”. In Aydemir. (pp. 143-149). Müfide Ferit Tek. İstanbul: KaknüsYayınları.
  • Larue, Gerald A. (1975). Ancient Myth and Modern Man. USA: Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, N. J.
  • Leeming, David Adams. (1981). Mythology: The Voyage of the Hero. New York: Harper & Row, Publishers.
  • Mikics, D. (2007). A New Handbook of Literary Terms. New Haven and London: Yale UP.
  • O’Collins, SJ, Gerald. (2007). Jesus Our Redeemer: A Christian Approach to Salvation. Oxford and New York: Oxford UP.
  • Peck, John and Martin Coyle (2002). Literary Terms and Criticism. UK: Palgrave Macmillan.
  • Philips, K. J. (1990). Dying Gods in Twentieth-Century Fiction. London and Toronto: Associated University Presses, Inc.
  • Yardım, Mehmet Nuri. “Müfide Ferit Tek ve Hatırlattıkları”. Ufuk Ötesi, Kasım 2008. Retrieved from http://www.ufukotesi.com/yazigoster.asp?yazi_no=20030451 on August 4th, 2016.
  • Belge, Murat. “Müfide Ferit Tek’in Aydemir Romanı”. Retrieved from http://kaknus.com.tr/new/index.php?q=en/node/745 on May 11th, 2016.