ADIYAMAN HALK KÜLTÜRÜNDE SÜNNET MERASİMİ VE KİRVE KÜLTÜRÜNÜN TOPLUMA YANSIMALARI

Kirve, sünnet olacak çocuğu kucağına oturtmak suretiyle babalık hakkı taşıyan kimsedir. İki yakın insanın aralarındaki samimiyet ve arkadaşlığa dayanarak ikisinden birinin, diğerine akrabalık teklifinde bulunmasıdır ki yapılan bu teklif geleneğe göre reddedilemez. Kirve, akrabalık bağı olmayan insanlardan seçilerek; teklif edilen kişi ile akrabalık bağı kurma amaçlanır. Bu bağ, o kadar ileri boyuta taşınır ki kirve, çocuğun manevi babasıdır ve o kişi ile kirve olunduktan sonra kız alıp vermek yasaktır. Bu durum, halkın dini inançlarından ziyade, aynı hüviyete bürünmüş geleneksel örf ve adetlerinden kaynaklanmaktadır. İslam dininde yer almayan bu akrabalık bağı ve yasaklar, kirve önünde dökülmüş olan kandan kaynaklanmakta ve dökülen kan, akrabalık bağının bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Araştırma konumuzu oluşturan Adıyaman ilinde kirvelik ve sünnet merasimi, günümüzde hâlen canlı bir şekilde yaşatılmakta ve ortaya çıkardığı toplumsal değerlere gösterilen saygı, gün geçtikçe artmaktadır. Sünnet merasiminin yapıldığı uygulama sahası çeşitli değişikliklere uğrasa da bu toplantılara halk nezdinde verilen değer, herhangi bir değişikliğe uğramamıştır. Kirvelik, sorunların ve sorumlulukların paylaşımıdır. Kirveler, iyi günde, kötü günde, düğünlerde, bayramlarda, kız alıp vermelerde, birbirlerinin yanında olurlar, fikir alışverişinde bulunurlar ve sorumlulukları paylaşırlar. Ayrıca, kirveliğin insanlar arasında var olan bazı sorunların ( kan davası ) çözümüne de önemli katkılar sunduğu bilinmektedir

THE CIRCUMCISION CEREMONY AT THE FOLK CULTURE OF ADIYAMAN AND THE REFLECTION OF KIRVE CULTURE ONTO THE SOCIETY

Kirve is the person who bears the right of fatherhood as much as a real father by taking the boy on his lap to be circumcised. This can be rendered as an offer of kinship by one part based on the level of intimacy and friendship between two close persons, which cannot traditionally be declined. Kirve is distinguished from among those who have not any kinship ties; thus, it is intended to build such a tie with the person to be offered. This relation arrives at such a further degree that the to-be-kirve person is the spiritual father of the child to be circumcised and it is forbidden to make marriages with any member of the kirve’s family. This situation originates from the traditional traditions and customs to, rather than religious beliefs of the society. These kinship tie and the related prohibitions are due to the blood to be shed before the kirve, and this blood is adopted as the indicatory of kinship tie. The kirvehood and circumcision ceremony is still alive at present in Adıyaman, and the respect fed to the social values that this culture has created seems to rise day by day. Though the application field on which the ceremony is held displays some changes, the value to these gatherings given by the society remains the same. Kirvehood is the share of problems and responsibilities. Kirves are together with the families which they build a kinship through kirvehood on bad and good days, at weddings and festivals, and they exchange ideas on significant matters and share various responsibilities. Also, it is known that kirvehood gives valuable contributions to the resolution of such some problems as blood feud

___

  • Aksoy, Mustafa (1997), Türkiye’de Kirveliğin Kültür Sosyolojisi Açısından Tahlili, Gelenek Görenek, İnançlar Seksiyon Bildirileri, V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara.
  • Boratav, Pertev Naili (1999), Yüz Soruda Türk Folkloru, Gerçek Yay., İstanbul.
  • Doğan, Fadlı (2014), Adıyaman’ın Manevi Gülleri ve Yed-i Eminleri, Çevik Mat.,İstanbul.
  • Gökalp, Ziya (1976), Türk Medeniyeti Tarihi, (Haz: İ.Aka, K.Y. Kopraman), Kültür Bakanlığı Yay., İstanbul.
  • Hamidullah, Muhammed (1979), Sünnet Maddesi, İslam Ansiklopedisi, MEB Yay., C.XI, s.242, İstanbul.
  • Kolukırık, Suat – İ.Halil Saraç (2010), Farklı Dini Gruplarda Kirvelik Geleneği: Sanal Akrabalığın Dönüşümü Üzerine Bir Araştırma, Zeitschrift Für Die Welt Der Türken, Vol 2, No (1).
  • Kudat, Ayşe (2004), Kirvelik “Sanal Akrabalığın Dün ve Bugünü”, Ütopya Yay., Ankara.
  • Tutu, Sıtkı Bahadır (2004), Kula’da Sünnet Gelenekleri, Milli Folklor, C.8, S.64, s.141-146.
  • Türkdoğan, Orhan (1966-1969), Türklerde Kirvelik ve Sünnet Geleneği, Türk Kültürü Araştırmaları, Ankara.
  • Yağınlı, Ahmet Akil (2004), Adıyaman Ağzı ve Kültürü, Özgül Ofset, Adıyaman.