1933 YILINDA ÂLİ İKTİSAT MECLİSİ'NİN SANAYİ RAPORU VE SÜMERBANK'IN KURULMASI

Başbakan İsmet İnönü, Sovyet Rusya'ya yaptığı gezide Sovyetlerin sanayileşme hamlesini görmüş ve devlet eliyle uygulanan sanayileşme projesinin bir benzerini Türkiye'de de uygulamak için harekete geçmiştir. 1925 yılında özel sanayi sektörünün ve kendine bağlı sanayi kurumlarının kredi ve finansman sorununu çözmek amacıyla Sanayi ve Maadin Bankası kurulmuştu. Ancak banka, sermayesinin azlığı nedeniyle kendine bağlı işletmeler dışında özel sanayi sektörüne destek olamayarak kanunda kendisine verilen görevi yerine getirememiştir. Gerek bu sorunu çözmek gerekse de Sovyet Rusya gezisinden elde edilen tecrübe ile devletin sanayileşme sürecini ele almak amacıyla Sanayi ve Maadin Bankası kaldırılarak yerine 3 Temmuz 1932'de Devlet Sanayi Ofisi ve 14 Temmuz 1932'de Türkiye Sanayi Kredi Bankası kurulmuştur. Ancak Türkiye Sanayi Kredi Bankası kurulması ile Teşvik-i Sanayi Kanunu ile özel sanayi sektörüne verilen makine ve teçhizat ithali serbestliği ve bunların vergi ayrıcalıkları kaldırılarak makine ve teçhizat ithali işi bankanın sorumluluğuna verilmiştir. Özel sanayi sektörü bu duruma bulunmuşlardır. tepki göstererek hükümet nezdinde girişimlerde yaşamaması için güçlü bir sermaye ile kurulur. Böylece devletçi uygulamaların amiral gemisi güçlü bir yapıyla faaliyetine başlar

IN 1933 THE HIGH ECONOMIC ASSEMBLY'S INDUSTRY REPORT AND ESTABLISHMENT OF SÜMERBANK

Prime Minister İsmet İnönü in his trip to Soviet Russia has seen the industrialization of the Soviet Union and implemented by the state of industrialization, a similar project in Turkey has taken action to implement. In 1925, the private industrial sector and its related industries of credit and financing institutions to solve the problem of Industry and Mines Bank was established. But the bank, due to the scarcity of capital outside its affiliates may not be supported by private industry sector has not fulfilled the task given to him by law. Need to solve this problem as well as Soviet Russia from a trip to the experience gained with the state's industrialization process in order to address Industries and Mines Bank lifted 3 instead of July 1932 State Industrial Office and July 14 in 1932, Turkey Industrial Credit Bank was established. However, Turkey Industrial Credit Bank, Industrial Encouragement Law and the private industrial sector and the freedom given to the importation of machinery and equipment machinery and equipment import their business by removing tax concessions are given to the bank's responsibility. Private industrial sector react to this situation with the government have attempted. Heavy statist policies of the government just did not prevent the private industry sectors investments but also İs Bank's paper factory investment in Izmit had been blocked. Thereupon, demanding the resignation of the Minister of Economics of Atatürk and the like instead of the private industrial sector, general manager of Bank of Celal Bayar, has been the Minister of Economics. New Economics Minister in accordance with the demands of the private sector as well as the country's industrialization policy to be followed in Economics from the Assembly to determine Scholars want to do a review. On top of that council prepared in 1933 " How can Industry Establish and evolve in Turkey" Report to the Minister of Economics offers. After this report, and decided to establish Sumerbank. Sumerbank law is referred to the parliament. Sumerbank lived predecessor banks finance problem is set up with a strong capital to live. Thus, the flagship activity of statist practices begin

PDF

___

Âli İktisat Meclisi, Türkiye'de Sanayi Nasıl Teessüs ve İnkişaf Edebilir? No:12, Başvekâlet Müdevvenat Matbaası, Ankara, 1933.

Kanunlar Dergisi, Cilt:7, TBMM Matbaası, Ankara.

Kanunlar Dergisi, Cilt:12, TBMM Matbaası, Ankara.

Kanunlar Dergisi, Cilt:13, TBMM Matbaası, Ankara.

Kanunlar Dergisi, Cilt:3, TBMM Matbaası, Ankara.

TBMM Zabıt Ceridesi, Devre:4, Cilt:16, İçtima:2, İnikat:5, Tarih:3.06.1933, TBMM Matbaası, Ankara.

TBMM Zabıt Ceridesi, Devre:4, Cilt:9, İçtima:1, İnikat:80, Tarih:7.08.1932, TBMM Matbaası, Ankara.

TC Resmi Gazete, 1 Mayıs 1930, Sayı:1485.

TC Resmi Gazete, 11 Haziran 1933, Sayı:2424.

TC Resmi Gazete, 10 Haziran 1933, Sayı:2423.

TC Resmi Gazete, 19 Haziran 1933, Sayı:2431.

TC Resmi Gazete, 27 Haziran 1933, Sayı:2438.

TC Resmi Gazete, 26 Haziran 1934, Sayı:2736.

TC Resmi Gazete, 26 Haziran 1935, Sayı:3038.

TC Resmi Gazete, 18 Haziran 1942, Sayı:5135.

TC Resmi Gazete, 10 Temmuz 1932, Sayı:2146.

TC Resmi Gazete, 23 Ocak 1936, Sayı:3213.

TC Resmi Gazete, 26 Kasım 1936, Sayı:3469.

TC Resmi Gazete, 12 Ocak 1938, Sayı:3806.

TC Resmi Gazete, 10 Temmuz 1939, Sayı:4254.

TC Resmi Gazete, 24 Ocak 1940, Sayı:4415.

TC Resmi Gazete, 19 Temmuz 1940, Sayı:4565.

TC Resmi Gazete, 18 Mart 1941, Sayı:4761.

Afetinan, Devletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyetinin Birinci Sanayi Planı 1933, TTK, Ankara, 1972.

APAK, Kemalettin, Cevdet Aydınelli, Mehmet Akın, Türkiye'de Devlet Sanayi ve Maadin İşletmeleri, Selüloz Basımevi, İzmit, 1952.

BOZDAĞ, İsmet, Bir Çağın Perde Arkası Atatürk-İnönü, İnönü-Bayar Çekişmeleri, Kervan Yayınları, İstanbul, t.y.

DEĞERLİ, Esra Sarıkoyuncu "Bir İngiliz Diplomatın Gözüyle Atatürk ve Türkiye (1933-1939)", Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume:3/4, Summer 2008, Doi Number: 10.7827/TurkishStudies.384, ss.534-663.

FERMAN, Cumhur, Türkiye'de Sanayi Kredisi, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası, İstanbul, 1951.

GOLOĞLU, Mahmut, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-III, 1931-1938 Tek Partili Cumhuriyet, İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2006.

İNÖNÜ, İsmet, Hatıralar, Cilt: 2, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1987.

İPEKÇİ, Abdi, İnönü Atatürk'ü Anlatıyor, Dünya Kitapları, İstanbul, 2004.

KARADENİZ, Şengül, Zehra Arslan, "The Situation Of Ports In Turkey During Early 1930s

According to Report Of Higher Council Of Economy Dated As 15-29 December 1931", Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume:8/12, Fall 2013, Doi Number: 10.7827/TurkishStudies.5724, ss.649-662.

KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri, Politikada 45 Yıl, İletişim Yayınları, İstanbul, 2009.

KESKİN, Ekrem, Emre Alpan İnan, Melike Mumcu, Pelin Erdönmez, vd, 50. Yılında Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye'de Bankacılık Sistemi 1958-2007, Türkiye Bankalar Birliği, İstanbul, 2008.

KORALTÜRK, Murat, "Âli İktisat Meclisi", Ekonomik Yaklaşım, Cilt:7, Sayı:23, Yıl:1996, ss.47- 64.

KUTAY, Cemal, Celal Bayar, Cilt:I, Kenan Matbaası, İstanbul, 1939.

MÜMTAZ HASAN, Türkiye'de Sanayi Kredisi, İstanbul, 1932.

ÖZER, Sevilay, "1929 Dünya Ekonomik Bunalımı Çerçevesinde Yerli Malı ve Tutum Haftası Kutlamaları", Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume:8/5, Spring 2013, Doi Number: 10.7827/TurkishStudies.4617, ss.595-613.

ŞAHİN, Hüseyin, Türkiye Ekonomisi, Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa, 2009.

ŞİRİN, Funda Selçuk, "Sovyet Rusya ve İtalya Gezilerinin Türk Siyasal Yaşamına Etkisi (1930- 1932)", Folklor/Edebiyat, Cilt:1, Sayı:73, Yıl:2013, ss.105-130.

TEKELİ, İlhan, Selim İlkin, Uygulamaya Geçerken Türkiye Devletçiliğin Oluşumu, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul, 2009.