“1923 TÜRK-YUNAN NÜFUS MÜBADELESİ”NDE TÜRKİYE’DEN YUNANİSTAN’A GÖÇ EDEN ORTODOKS RUM KADINLARA AİT GELENEKLİ GİYSİLER

Göç eylemleri ile topluluklar, yaşadıkları yerlerden yaşayacakları yeni yerlere ulaşırken sadece kendilerini değil, bu serüvende sahip oldukları kültürlerini de beraberlerinde götürerek, yeni bir etkileşim sürecinin hazırlayıcısı olurlar. Bu etkileşim sürecinde göçmenler ile yerel topluluklara ait olan kültürel değerlerin yeniden şekillenmesi durumu gündeme gelmektedir. Söz konusu durum, göç eylemlerinin toplulukların giyim-kuşam anlayışlarına ait etkisini doğrudan göstermekle birlikte, göçmen toplulukların sahip olduğu giysilere ilişkin kültürel değerlerin bir göstergesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu araştırmada; Atina "National Historical Museum"da "1923 Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi" döneminde Yunanistan'a göçen Ortodoks Rum kadın göçmenlerin giysilerine ait özelliklerin incelenmesi amaçlanmıştır. Türk ve Yunan topluluklar için önemli bir göç olayı olarak gösterilebilecek "1923 Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi" öncesi dönemde, "Giresun (Kerasounta)", "Nevşehir (Neapolis)" ve "Kırklareli-Kavaklı (Saranta Eklesies-Kavakli)" bölgelerinde yaşamış olan Rum kadın göçmenlere ait giysiler; alanın gerektirdiği bir sistematikle; biçim, form, süsleme ve kuşanma biçimleri açısından ele alınmıştır. Giysi bütünlüğünü oluşturan giysi parçalarının biçimsel özelliklerinin grafik çizimleri yapılmış, bu özellikler ilgili literatür ve kaynak kişilerden edinilen bilgiler doğrultusunda tanımlanmıştır. Araştırma, Yunanistan'ın en önemli giysi arşivlerinden birine sahip olan "National Historical Museum" giysi koleksiyonu envanterindeki "1923 Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi" ile Türkiye'den Yunanistan'a göç eden Ortodoks Rum kadın göçmenlerin geldikleri yerlerde kullandıkları giyim-kuşam özelliklerini içermesi, mevcut kültürel kimlikleri yansıtması ve belgelendirmesi açısından önem taşımaktadır. Ayrıca çalışma, maddi kültür miraslarının belgelenerek gelecek kuşaklara aktarılmasına katkı sağlamak ve bu konuda çalışma yapacak kişi ve kuruluşlara kaynak oluşturmak açısından da önemlidir

TRADITIONAL CLOTHINGS OF GREEK ORTHODOX WOMEN IMMIGRANTS WHO IMMIGRATED FROM TURKEY TO GREECE AT THE “1923 GREEK-TURKISH POPULATION EXCHANGE”

With immigrations, while communities are reaching to the new places where they have lived before, they carried their cultural values to their new settlements creating a new interaction process. In this interaction process, reshaping of cultural values of the immigrants and the local communities appear. The situation in question directly shows that immigrations effect clothing insights of the communites and it additionally emerges as an cultural indicator of the clothing that immigrant communities have. In this research, clothing features of Greek Orthodox women immigrants who immigrated from Turkey to Greece in the period of “1923 Greek-Turkish Population Exchange” which are being exibited at the “National Historical Museum” in Athens are aimed to be examined. Clothings of the Greek Orthodox women immigrants who lived in “Giresun (Kerasounta)”, “Nevşehir (Neapolis)” and “Kırklareli-Kavaklı (Saranta Eklesies-Kavakli)” regions before the “1923 Greek-Turkish Population Exchange” which is a very important immigration, were discussed in terms of form, ornamentation and dressing styles with the systematic requirements of the field. Graphical drawings are provided considering formal features of the clothing parts that formed clothing integrity and their properties are described with the use of related literature and the informations provided from reference people. This study is of importance that that it contains Greek Orthodox refugees’s clothings that are found in the clothing collection archive at the “National Historical Museum” in Greece reflecting the cultural identities, providing information and documentation on the clothing features of the “1923 Greek-Turkish Population Exchange”. Furthermore it is also of importance in contributing the transfer of the documented material culture to future generations and creating a source for the persons and institutions researching this issue

___

Adrianopoulou, Panayota. “Pontus Halk Giysileri” (çev. Georgios Velentzos). Yyy: Küçük Asya Yunan Ansiklopedisi, 2006: 1-8.
Aenian Mazarakis, John; Minotos Lada, Maria and Gangadis, Diana. Greek Costumes, Athens: Historical and Ethnological Society of Greece, 2007.
Alver, Köksal. “Kent İmgesi”. (der. Köksal Alver). Kent Sosyolojisi. Ankara: Hece Yayınları, 2012: 9-31.
Çetin, Nurten. “1914 Osmanlı-Yunan Nüfus Mübadelesi Girişimi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 2010: 149-172.
Garnett, Lucy Marry Jane. Türkiye’nin Kadınları ve Folklorik Özellikleri. (çev. Nurettin Elhüseyni). İstanbul: Oğlak Yayıncılık, 2009.
Goularas Bayındır, Gökçe. “1923 Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi ve Günümüzde Mübadil Kimlik ve Kültürlerinin Yaşatılması”, Alternatif Politika, 4(2), 2012: 129-146.
Hatzimichali, Angeliki. The Greek Folk Costume Volume Two Costumes with the Kavadi, Athens: Melissa Publishing House, 1984.
Heinze, Andrew. Adapting to Abudance Jewis Immigrants, Mass Consumption, and the Search For American Identity. New York: Columbia University Press, 1990.
Kaplanoğlu, Raif. Bursa’da Mübadele, Bursa: Avrasya Etnografya Vakfı Yayınları, 1999.
Karpat, Kemal Haşim. Osmanlı'dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler, İstanbul: Timaş Yayınları, 2010.
Koca, Emine, Koç, Fatma ve Kırkıncıoğlu Zeynep. (2016, 12-13 Mart). “Tire Yöresel Kadın Şalvarlarının Biçimsel Özelliklerinin İncelenmesi Tire Yöresel Cepkenlerinin Biçimsel Özelliklerinin İncelenmesi”. Tire Araştırmaları Sempozyumu, İzmir.
Koca, Emine ve Kırkıncıoğlu Zeynep. “Denizli İli Giyim-Kuşamının Göstergebilimsel Açıdan Çözümlenmesi”, Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 11(8), Spring 2016: p.247-270, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9569, ANKARA-TURKEY.
Koca, Emine ve Koç, Fatma. “Kıyafetnameler ve Ralamb’ın Kıyafet Albümündeki 17. Yüzyıl Osmanlı Toplumu Giysi Özelliklerinin İncelenmesi”, Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9(11), Fall 2014: p.371-394, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7557, ANKARA-TURKEY.
Koca, Emine ve Koç, Fatma. “Geleneksellikten Modernliğe Geçiş Sürecinde Giyim Anlayışının Değişimi”. (der. Hatice Feriha Akpınarlı, Hülya Serpil Ortaç, Nail Tan ve Hayrettin İvgin). Prof. Dr. Taciser Onuk’a Armağan. Ankara: Kültür Ajans Yayınları, 2007: 242-252.
Koç, Fatma ve Koca, Emine. “Halk Giyim Kuşamının Yok Olmasına İlişkin Nedenler ve Koruma Altına Alınması Gerekliliğinin 5N1K Yöntemi İle Analizi”, Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 11(2), Winter 2016: p.755-778, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9274, ANKARA-TURKEY.
Koç, Fatma ve Koca, Emine. “Kütahya’nın Entarili Geleneksel Kadın Giysilerinin Göstergebilimsel Çözümlemesi”, Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, 106, 2015: 70-87.
Koç, Fatma and Koca, Emine. “The Clothing Culture of the Turks, and the Entari (Part 1: History)”, Folk Life: Journal of Ethnological Studies, 49(1), 10-29, 2011.
Koç, Fatma ve Saatçıoğlu, Kenan. (2016, 19-21 Ekim). “Türkiye’den Yunanistan’a Göç Eden Ortodoks Rum Mübadillerin Giyim-Kuşam Özellikleri”. II. Uluslararası Sanat ve Tasarım Kongresi, İzmir.
Macha Bizoumi, Nadia. “Amalia Dress: The Invention of a New Costume Tradition in the Service of Greek National Identity”, Catwalk: The Journal of Fashion, Beauty and Style, 1(1), 65- 90, 2012.
Ökten, Şevket. “Zorunlu Göç Zor(un)lu Kabul: Ceylanpınar Afgan Göçmenleri Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(28), 2012: 171-186.
Tacoğlu Poyraz, Tuğça, Arıkan, Gülay ve Sağır, Adem. “Boşnak Göçmenlerde Göç ve Kültürel Kimlik İlişkisi: Fevziye Köyü Örneği”, Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(1) 2012: 1941-1965.
Yalçın, Cemal. Göç Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık, 2004.
Fotoğraf 1: Küçük Asya Araştırmalar Merkezi Arşivi, Atina.
Fotoğraf 2: National Historical Museum Arşivi, Atina.
Fotoğraf 3: National Historical Museum Arşivi, Atina.
Fotoğraf 4: Küçük Asya Araştırmalar Merkezi Arşivi, Atina.
Fotoğraf 5: National Historical Museum Arşivi, Atina.
Fotoğraf 6: National Historical Museum Arşivi, Atina.
Fotoğraf 7: Küçük Asya Araştırmalar Merkezi Arşivi, Atina.
Fotoğraf 8: National Historical Museum Arşivi, Atina.
Fotoğraf 9: National Historical Museum Arşivi, Atina.
(KK3) Aytaş, Süreyya. Yunanistan’ın “Kastoria (Kesriye)” kentinden “Nevşehir’in (Neapolis)” “Ürgüp (Prokopi)” bölümüne göç etmiş olan Öğretmen ve Hotel İşletmecisi “Süreyya Aytaş” ile Jerveni Cave Hotel’de yapılan görüşme, Nevşehir: 27 Ağustos 2016.
(KK1) Kalpidou, Lena. Atina’da bulunan bir göçmen semti olan “Nea Symrni’de (Yeni İzmir)” bulunan “Pontus (Pontos) Araştırmaları Komisyonu Müzesi Küratörü” Pontus (Pontos) Araştırmaları Komisyonu Müzesi Küratörü ve Sanat Tarihçisi “Lena Kalpidou” ile Pontus (Pontos) Araştırmaları Komisyonu’nda yapılan görüşme, Atina: 13 Ekim 2015.
(KK2) Kaltsas, Dimitris. Atina’da bir göçmen semti olan “Nea Filadelfeia’da (Yeni Alaşehir)” konumlanmış “Filio Chaidemenou Müzesi”nde çalışmakta olan müze sorumlusu “Dimitris Kaltsas” ile Filio Chaidemenou Müzesi’nde yapılan görüşme, Atina: 13 Ekim 2015.