19786

1260-61 / 1844-45 TEMETTUAT KAYITLARI IŞIĞINDA BALIŞEYH VE AHILI KÖYLERİNİN SOSYAL VE EKONOMİK GÖRÜNTÜSÜ

Temettüat Defterleri XIX. yüzyıl Osmanlı sosyal ve ekonomik tarihinin önemli kaynaklarından biridir. Kayıtlarda anılan dönemde bölgelerin mal-mülk, hayvan, arazi ve insanların şahsi mal varlıklarının kaydedilmesi ile sosyo-ekonomik hayat, nüfus ve tarımsal ekonomi ile ilgili bütün karakteristik özellikler ortaya konulmaktadır. Kayıtlarda ayrıca mükelleflerinin adları, lâkapları, meslekleri hakkında da bilgi alabilmek mümkün olmaktadır. Bu çalışmada, H.1260-1261/M.18441845 yılında Ankara eyaletine tabi Dinek Keskini Kazasının Ahılı karyesi ile Kalecik (Kal'acık) Keskini Kazasının Balışeyh karyesinin 671 ve 755 numaralı temettuat defterinden faydalanılarak, anılan karyelerin sosyal ve ekonomik yapıları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Toplam 118 hanesi olan Ahılı karyesi ile 64 hanesi olan Balışeyh karyesinde ikamet eden insanların geçimlerini büyük ölçüde tarım ve hayvancılıktan sağladıkları anlaşılmaktadır. Anılan köylerden Ahılı'da tarımsal manada buğday, arpa, penbe (pamuk) üretimi yapılırken, Balışeyh'de buğday ve arpa tarımı yapılmaktadır. Hayvancılık alanında ise daha çok küçükbaş- büyükbaş hayvanlar ile yük ve binek hayvanları yetiştirilmektedir. Meslek dalı olarak her iki köyde de ziraat erbabının fazlalığı dikkat çekmektedir. Bunun yanında, imam, hizmetkâr ve çoban gibi meslek kollarında görev yapan kimselerinde olduğu kayıtlardan anlaşılmaktadır. Ayrıca bu çalışmada her iki köyde yaşayan vergi mükellefi hane reislerinin tarım, hayvancılık ve meslek gelirleri ile birlikte ödemiş oldukları vergi çeşitleri tespit edilerek vergi yükleri ortaya konulmaya çalışılmıştır

SOCIAL AND ECONOMIC VIEW OF BALIŞEYH AND AHILI VILLAGE IN THE LIGHT OF 1260-61 / 1844-45 TEMETTUAT REGISTRATIONS

One of the Ottoman social and economic history’s important source is Temettuat Registrations. Social-economic life, population and all characteristic features related agricultural economics is revealed via registiring property, animal, land and personal wealth in Temettuât Registrations. It is also possible in the registrations to get information about tax payers’ names, nicknames and jobs. Benefiting basically 671 and 755 Temettuat Registrations of H.1260-1261/M.1844-1845 year Ankara state, Dinek Keskini district, Ahılı village’s and Kalecik Keskini district, Balışeyh village’s, it is aimed to reveal related village’s social and economic structures. It is understood that people who reside in Ahılı village and Balışeyh village which have 118 and 64 households widely live off via agriculture and stockbreeding. While it is done agriculture of wheat, barley, cotton in Ahılı village, wheat and barley agriculture is done in Balışeyh. In terms of stockbreeding, mainly small cattles, cattles, draught animals and mounts are raised. It is remarked that there are lots of agriculturalists in both villages. In addition to this, it is understood from registrations that there are lots of employee like imam, manservant, shepherd. Besides in this study, it is tried to reveal of tax payers’ agriculture, stockbreeding and occupation incomes and tax burden by determining type of taxes who live in both village

PDF

___

BOA, ML VRD.TMT,671.
BOA, ML VRD.TMT,755.
Barkan, Ö. L., (1953). Tarihî demografi araştırmaları ve Osmanlı tarihi (Cilt: X).İstanbul: Türkiyat Mecmuası.
Bozkurt, N. (2011). T1844-1845 Tarihli Temettuat Defterine Göre Kütahya Sancağı Dazkırı Kazası Evciler Köyünün Sosyal ve Ekonomik Yapısı, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (19): 135-156.
Devellioğlu, F. (1996), "Temettü'-Temettüat", Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lügat(13. Baskı.) Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları,
Gül, A. (2009). Temettuat Defterlerine Göre Pasinler’in (Hasankale) Sosyal ve EkonomikYapısı .Karadeniz Araştırmaları, 6 (23): 77-98.
Güran, T. (2000), “19. Yüzyıl Temettüat Tahrirleri”, H. İnalcık, & Ş. Pamuk (Dü) içinde: Osmanlı Devleti'nde Bilgi ve İstatistik, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, 73-94.
Kankal, A. (1998).Kırıkkale Tarihine Dair Araştırmalar I: İskân, OTAM, Sayı: 9: 225-239
Kankal, A. (2009). XVI.Yüzyılda Çankırı, Çankırı: Çankırı Belediyesi Kültür Yayınları, Çankırı.
Kütükoğlu Mübahat (1995). “Osmanlı Sosyal ve İktisadî Tarihi Kaynaklarından Temettü Defterleri”, Belleten, Cilt LIX, S.225. s. 395-412.
Metin, R. (2007). XVI.Yüzyılda Orta Anadolu’da Nüfus ve Yerleşme (Bozok, Kırşehir, Niğde, Nevşehir ve Keskin Örneği),Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi Ankara.
Metin, R. (2013). “1844-1845 Tarihli Temettüat Defterine Göre Ankara Eyaleti Konur Kazası (nefs-i konur)’un Sosyal ve Ekonomik Yapısı”. E-Journal of New World Sciences Academy (NWSA), 8:43.
Özer, İ. (2000). Temettuat Defterlerinde Somuncu Babanın Nesebi (1844),Akademik Araştırmalar Dergisi , 4-5: 593-609.
Özlük, I. P. (2011). Edirneli Nazmî’nin Türkî-i Basit Divanı’nda Giyim Unsurları, KÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ,1 (2).
Öztürk, S (2000). Temettuat Tahrirleri. Akademik Araştırmalar Dergisi Osmanlı Özel Sayısı, 4-5: 537-591.
Öztürk, S. (1996). Tanzimat döneminde bir Anadolu Şehri Bilecik.Kitabevi Yayınları, İstanbul.