Okullarda Yürütülen Stratejik Planlama Çalışmalarına İlişkin Yönetici ve Öğretmen Görüşleri
Örgütler geleneksel yönetim anlayışı ile değişen ve gelişen dünyaya uyum sağlayamayacaklarını, rakiplerini takip edip onlara yetişemeyeceklerini anladıklarında yeni yönetim yaklaşımları giderek kendini göstermeye, kabullenilmeye başlamıştır. Böylece yeni dünya düzeninde yönetim anlayışı stratejilere dayanılarak hazırlanan planlar üzerinden yürütülmeye başlanmıştır. Stratejik yönetim, örgütlerin bugününden geleceğini gerekli tedbirleri alarak planlayan bir yönetim tekniğidir. Planlamaya dayalı yönetim anlayışı ülkemizde 1960’lı yıllarda başlamıştır. Daha sonraki süreçte ise stratejik planlamaya dayalı bir yönetim anlayışına geçilmiş, 2003 yılında çıkarılan “Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu” ile tüm kamu kurumlarında stratejik planlamaya dayalı yönetim uygulamaları zorunlu hale getirilmiştir. Bu çalışmanın amacı okullarda yürütülen stratejik plan çalışmalarıyla ilgili öğretmen ve yöneticilerin görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Sivas merkez ortaokullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerden basit rastgele örnekleme yöntemi ile belirlenmiş 340 katılımcıya “Okullarda Stratejik Planlama Uygulamalarını Değerlendirme” ölçeği uygulanmıştır. Ölçek üç boyut ve 22 maddeden oluşmaktadır. Verilerin analizinde SPSS 25.0 paket programı kullanılmış ve bulgular elde edilmiştir. Katılımcıların, stratejik planlama çalışmalarını “orta” düzeyde başarılı bir uygulama olarak algıladıkları görülmüştür. Benzer şekilde stratejik planlama uygulamaları için kuramsal yapıların “çok” uygun olduğu, stratejik planlama hazırlık ve uygulama sürecinin “orta” düzeyde başarılı yürütüldüğü ve stratejik planlama uygulamaları esnasında karşılaşılan sorunların “orta” düzeyde olduğu görüşünü paylaştıkları görülmüştür. Elde edilen bulgular doğrultusunda sratejik planlama çalışmaları ve uygulamaları konusuda daha etkili hizmet içi eğitim programlarının uygulanması, tüm paydaşların sürece daha aktif katılımı ve öğretmenlere stratejik planlama çalışmalarının önemi ve gerekliliğinin benimsetilmesi önerilmiştir.
Principals’ and Teachers’ Opinions on Strategic Planning Activities in Schools
When organizations realize that they will not be able to adapt to the changing and developing world with their traditional management approach, new management approaches are accepted. Organizations must adapt to these changes to realize their aims. Thus, the new management styles have begun to be carried out based on plans prepared through strategies. They follow and adapt to new managerial approaches. Strategic management is a management technique that plans the future of organizations by taking the necessary measures. Planning-based management approaches started in Türkiye in the 1960s. In the following years, a management approach based on strategic planning was adopted. With the "Public Financial Management and Control Law" enacted in 2003, management practices based on strategic planning have been made compulsory in all public institutions in the country. Educational institutions and schools were also subject to this change. The aim of this study is to reveal the teachers’ and administrators’ views about strategic planning practices carried out in schools. 340 participants determined by simple random sampling method are administrators and teachers, working in Sivas public schools on strategic planning activities were searched. The data of the study were obtained by using “the Evaluation of Strategic Planning Applications in Schools” scale. The scale consists of 3 dimensions and 22 items. SPSS 25.0 package program was used in the transfer and analysis of research data. Results show that the schools are managed in accordance with the strategic planning and the administrations have an understanding that facilitates the strategic planning. Since they have a regular strategic planning policy, it has emerged that schools are suitable for strategic planning practices. However, according to the perceptions of administrators and teachers, strategic planning practices are carried out at “medium” level in schools. This result means that strategic planning studies are not done sufficiently in schools. It was found that there was not enough preparation and implementation process for strategic planning. Based on this results, these suggestions were made; more effective in-service training programs should be implemented, active participation of all stakeholders in the process, and teachers should be made aware of the importance and necessity of strategic planning studies.
___
- Aktan, C. C. (2008). Stratejik yönetim ve stratejik planlama. Çimento İşveren Dergisi, 22(4), 4-21.
- Arslan, G., & Küçüker, E. (2016). Okul müdürlerinin planlama etkinlikleri ve stratejik planlamada karşılaşılan sorunlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24 (2), 839-856.
- Aslan, N., & Şahin, S. (2008). İlköğretim okul yöneticilerinin stratejik planlamaya ilişkin görüşleri üzerine nitel bir çalışma (Gaziantep ili örneği). Gaziantep University Journal of Social Sciences, 7 (1), 72-189.
- Ayrancı, G. (2013). Okul yöneticilerinin stratejik planlama ve uygulama süreçlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi (Kadıköy ilçesi örneği). Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi.
- Bayram, A. (2009). Ankara il Milli Eğitim Müdürlüğü’nde stratejik planlamanın uygulanmasına ilişkin ilköğretim müfettişi, yönetici ve diğer çalışanların görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.
- Becerikli, S. (2000). Stratejik yönetim planlaması:2000‟li yıllarda işletmeler için yeni bir açılım. Amme İdaresi Dergisi, (3), 97-109.
- Budak, G. (2000). Öğrenen örgütlerde stratejik planlama ve stratejik öğrenme. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 15(1), 1-11.
- Bulut, H. (2014). Yöneticilerin Millî Eğitim Bakanlığı stratejik planlama uygulamalarına yönelik değerlendirmeleri (Tekirdağ ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi.
- Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
- Çalık, T. (2003). Eğitimde stratejik planlama ve okulların stratejik planlama açısından nitel değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(2), 251-268.
- Çelik, V. (1994). Etkili bir okul için stratejik yönetim. Eğitim ve Bilim, (13), 28-34.
- Çetin, H. (2012). Eğitim kurumlarında stratejik planlama bilinç düzeyi ve stratejik yönetimde karşılaşılan sorunlar: Denizli ilinde bir araştırma. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi.
- Çevik, H. H. (2001). Türk kamu yönetimi sorunları. Seçkin Yayınları.
- Demir, C. ve Yılmaz, M., (2010). Stratejik planlama süreci ve örgütler açısından önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 69-88.
- Dinçer, Ö. (2013). Stratejik yönetim ve işletme politikası. Alfa Yayınıcılık.
- Dinçer, Ö., & Yılmaz, C. (2003). Kamu yönetiminde yeniden yapılanma 1: Değişimin yönetimi için yönetimde değişim. T.C. Başbakanlık Yayınları.
- Dökmeci, Y. (2010). İlköğretim okullarında stratejik planlama. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
- DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) (2006). Kamu kuruluşları için stratejik planlama kılavuzu 2. Sürüm. Ankara: Başbakanlık Yayınları.
- DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) (2018). Kamu kuruluşları için stratejik planlama kılavuzu 3. Sürüm. Başbakanlık Yayınları.
- Ekici, R. (2015). İlkokullardaki stratejik planlama uygulamaları ve örgütsel iletişim arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
- Erdem, A. R. (2015). Yükseköğretimi ve üniversiteyi farklılaştıran kritik öğe: Akademik strateji., A. Aypay (Ed.) Türkiye’de yükseköğretim: Alanı, kapsamı ve politikaları. s. 243–260. Pegem Akademi Yayınları.
- Erdoğan, İ. (2015). Eğitimde değişim yönetimi. Pegem Akademi.
- Ereş, F. (2004). Eğitim yönetiminde stratejik planlama. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 21-29.
- Gök, M. ve Yeşil, R. (2019). Ortaokul müdürlerinin yetenek yönetimi beceri düzeylerinin bazı değişkenlere göre değerlendirilmesi. Turkish Studies - Educational Sciences, 14 (5), 2321- 2343.
- Gül, S. K. ve Kırılmaz, M. (2013). Kamu kurumlarında stratejik yönetim. Adalet Yayınevi.
- Güler, A. (2013). Okullarda stratejik yönetim ve stratejik planlama uygulamalarının ortaöğretim kurum yöneticilerinin tutumlarına göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi.
- Gürer, H. (2006). Stratejik planlamanın temelleri ve türk kamu yönetiminde uygulanmasına yönelik öneriler. Sayıştay Dergisi, (63), 91-105.
- Işık, H., ve Aypay, A. (2004). Eğitimde stratejik plan geliştirme sürecinde karşılaşılan sorunlar: çanakkale ilinde yapılan bir inceleme. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 349-363.
- Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
- Kılıç, O. ve Cinoğlu, M. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Lisans Yayıncılık.
- Kırılmaz, M. (2013). Kamu kurumlarında stratejik yönetim İçişleri bakanlığı örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, T.C. Polis Akademisi, Güvenlik Bilimleri Enstitüsü.
- Koçak, S. (2016). İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin stratejik planlama ile okul kültürüne yönelik algıları. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Köse, A. (2008). Stratejik yönetim. Kum Saati Yayınları.
- Küçüksüleymanoğlu, R. (2008). Stratejik planlama süreci. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 403- 412.
- MEB. (2010a). Milli Eğitim Bakanlığı 2010-2014 stratejik planı.
- MEB. (2010b). Eğitimde stratejik planlama okul/kurumlar için..
- MEB. (2015). Milli Eğitim Bakanlığı 2015-2019 stratejik planı.
- Memduhoğlu, H. B., & Uçar, İ. H. (2012a). Okullarda stratejik planlama algısı ölçeği ile stratejik planlama uygulamalarını değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4), 545-524.
- Memduhoğlu, H. B., & Uçar, İ. H. (2012b). Yönetici ve öğretmenlerin stratejik planlama algısı ve okullarda mevcut stratejik planlama uygulamalarının değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (23), 234-256.
- Milter B. (2010). Kamu yönetiminde stratejik planlama uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Örs, M., ve Kaygın, H. (2019). Hizmetiçi eğitim faaliyetlerinin planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesine ilişkin öğretmen görüşlerine yönelik nitel bir araştırma, Turkish Studies - Educational Sciences, 14 (5), 2515-2534.
- Şener, T. (2009). Eğitimde stratejik planlama. Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- TDK. (2019). Türk Dil Kurumu Sözlüğü. 03.05.2019 tarihinde www.tdk.gov.tr adresinden alındı
- Ülgen, H. ve Mirze, S. K. (2006). İşletmelerde stratejik yönetim. Literatür Yayıncılık.
- Üzün, C. (2000). Stratejik yönetim ve halkla ilişkiler. Dokuz Eylül Yayıncılık.
- Yelken Y., T., Kılıç, F., & Üredi, L. (2010). Stratejik planlama uygulamalarına ilişkin ilk ve ortaöğretim okul müdürlerinin görüşleri. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 38-50.
- Yenipınar, Ş., & Akgün, N. (2017). Stratejik yönetimin ilköğretim kurumlarında uygulanması. Abant İzzet Baysal Üniviversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 1039-1060