Okul Müdürlerinin Denetim Görevlerini Yerine Getirme Durumları İle Öğretmenlerin Motivasyonları Arasındaki İlişki
Öğretme ve öğrenme sürecinde stratejik konuma sahip olan öğretmenlerin motivasyonu, eğitim sisteminin başarısı için önemli görülmektedir. Öyle ki motivasyon denetim esnasında da sağlanabilmelidir. Bu araştırmanın özü, okul müdürlerinin denetim görevlerini yerine getirme durumları ile öğretmenlerin motivasyonları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada iki ve daha fazla değişken arasındaki değişimin varlığının belirlenmesi amaçlandığından, nicel araştırma desenleri içerisinde betimsel tarama modellerinden olan ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2018-2019 eğitim öğretim yılında Samsun ilinde bulunan MEB’e bağlı resmi anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 14993 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise bu okullarda görev yapan ve basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen okul müdürünce denetim geçirmiş 1050 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada Gündüz (2015) tarafından geliştirilen “Müdürlerin Denetim Görevlerini Yerine Getirme Düzeylerini Belirleme Ölçeği” ve Polat (2010) tarafından revize edilen “Öğretmen Motivasyon Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın istatistik analizleri SPSS 14,0 programı ile gerçekleştirilmiştir. Öğretmen denetimi, eğitim öğretim denetimi ve mekan denetimi alt boyutlarından oluşan müdürlerin denetim görevlerini yerine getirme düzeylerini belirleme ölçeğinin çalışma grubuna uygulanması sonucunda, öğretmenler müdürlerinin denetim görevini “katılıyorum” düzeyinde algılamıştır. İçsel ve dışsal motivasyon alt boyutlarından oluşan öğretmen motivasyon ölçeğinin çalışma grubuna uygulanması sonucunda, öğretmenler motivasyon değerlerini “çoğu zaman” düzeyinde algılamıştır. Araştırma sonucunda okul müdürlerinin denetim görevlerini yerine getirme durumları ile motivasyon düzeyleri arasında hem içsel hem de dışsal motivasyonu kapsayan anlamlı bir ilişki olduğu ve okul müdürlerinin denetim görevlerini yerine getirme durumları ile öğretmen motivasyon düzeyinde hem içsel hem de dışsal motivasyon açısından pozitif yönde anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
The Relation Between Fullfilment Levels of Supervisory Duties of School Principals and Motivation of Teachers
Motivation of teachers, which holds a strategic position in both teaching and learning process, is deemed important for success of an education system and it should be ensured during supervision as well. The core of this research is to examine the relation between fulfilment levels of supervisory duties of school principals and motivation of teachers. Since existence of two and more variables were aimed to be determined, correlational survey method, which is one of the descriptive survey methods among quantitative research patterns, was used. Universe of this study consists of 14993 teachers, who were all working at schools at different levels such as preschools, primary schools, middle schools and high schools affiliated with the Republic of Turkey Ministry of National Education. The sample of the study consists of 1050 teachers working in these schools who were chosen by random sampling method. “Scale for Determining Fulfillment Levels of Supervisory Duties of School Principals” which was developed by Gündüz (2015) and “Scale for Motivation of Teachers” revised by Polat (2010) were used in this research. Statistical analysis of the research was done via SPSS 14,0. Scale for determining fulfillment levels of supervisory duties of school principals consists of following subdimensions: Supervision of teachers, supervision of education and training, and supervision of venue. Upon conducting the scale on the study group, teachers perceived their principals’ fulfillment levels of supervisory duties at “I agree.” level. Upon conducting the scale for teacher motivation, which consists of intrinsic and extrinsic motivation subdimensions, teachers perceived motivational values at “mostly” level. It is seen that according to education variable, teachers with associate degrees; according to branch variable, teachers of school subjects; and according to variable concerning number of supervisions teachers gone through, teachers with more supervision experience have higher motivation levels. In the conclusion of this research, it is concluded that there is a meaningful relation between fulfillment levels of supervisory duties of school principals and motivation levels covering both intrinsic and extrinsic motivation and that it is a positive meaningful predictor in terms of both intrinsic and extrinsic motivation at fulfillment levels of supervisory duties of school principals and teacher’s motivation levels.
___
- Acar, U. (2009). Yönetici ve öğretmenlere göre Türk ve Alman (Krv eyaleti) okul müdürlerinin denetimi uygulaması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
- Acheson, K. A. & Gall, M. D. (2010). Clinical supervision and teacher development. John Wiley and Sons.
- Açıkalın, A. (2016). Toplumsal, kurumsal ve teknik yönleriyle okul yöneticiliği. Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786053183990
- Ada, Ş., Akan, D., Ayık, A., Yıldırım, İ. & Yalçın, S. (2013). Öğretmenlerin motivasyon etkenleri ile ilgili görüşleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 151-166. https://doi.org/10.31795/baunsobed.492453
- Adair, J. (2006). Etkili Motivasyon. (Çeviren S. Uyan). Babıali Kültür Yayıncılığı.
- Ağaoğlu, E. (2014). Okul yöneticilerinin denetim ve değerlendirme rolü. S. Özdemir (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi içinde (s. 183-196). Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786053643241.07
- Ağaoğlu, E., Gültekin, M. & Çubukçu, Z. (2002, Mayıs). Okul yöneticisi yeterliklerine dayalı eğitim programı önerisi. Elma, C. ve Çınkır, Ş. (Moderatör), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi yayınları içinde. 21. yüzyıl eğitim yöneticilerinin yetiştirilme sempozyum. https://doi.org/10.1501/egifak_0000000807
- Alagöz, S. (2016). Okul müdürlerinin ders denetim yetkinlik düzeyleri konusunda yönetici ve öğretmen görüşleri [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https://doi.org/10.21764/maeuefd.647056
- Algül, A. (1998). İlköğretim okulları 1. kademe öğretmenlerinin, okul müdürlerinin denetleme yeterliklerine ilişkin algı ve beklentileri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.280834
- Altun, B. (2014). Denetime eleştirel yaklaşım: Öğretmen denetimi nasıl olmalı? [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
- Altun, M., Şanlı. Ö. & Tan, Ç. (2015). Maarif müfettişlerinin, okul müdürlerinin denetmenlik görevleri hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History or Turkic, 10(3), 79-96. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7913
- Aslanargun, E. & Göksoy, S. (2013). Öğretmen denetimini kim yapmalı? sorusuna yönelik bir araştırma [Özel sayı]. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 98-121. http://dx.doi.org/10.12780/UUSBD177
- Aydın, M. (2013). Çağdaş eğitim denetim. Hatiboğlu Yayınları.
- Aydın, İ. (2016). Öğretimde denetim durum saptama değerlendirme ve geliştirme. Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786052417058
- Balcı, A. (2005). Eğitim yönetimi terimleri sözlüğü. Tek Ağaç Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9786053640745
- Başar, H. (2000). Eğitim denetçisi. Pegem Yayıncılık.
- Bayrakturan, İ. (2011). İlköğretim okul müdürlerinin denetim rolleri/Sivas ili örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://doi.org/10.19129/sbad.150
- Bige, E. F. (2014). İlkokul müdürlerinin ders denetimleri ile ilgili öğretmen görüşleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://doi.org/10.29329/mjer.2018.172.15
- Birekul, M. (2018, 9 Ocak). Okul müdürlerinin ders denetimi. http://www.mbirekul.com/?p=3598
- Bursalıoğlu, Z. (2005). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Pegem Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9786050370386
- Can, H., Azizoğlu, Ö. A. & Aydın, E. M. (2011). Organizasyon ve yönetim. Adım Yayınları.
- Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2000). Research methods in education. Routledge Falmer.
- Çevik, A. & Köse, A. (2017). Öğretmenlerin okul kültürü algıları ile motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, 6(2), 996-1014. https://doi.org/10.15869/itobiad.486817
- Deniz, Ü. & Saylık, N. (Ağustos, 2018). Okul müdürü ve öğretmenlerin perspektifinden öğretimde denetim problemi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 1(1), 67-80.
- Demir, M. & Tok, T. N. (2016). Lisansüstü öğrencilerin görüşlerine göre eğitim denetimi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 102-125. https://doi.org/10.17860/mersinefd.282388
- Demirtaş, H. & Akarsu, M. (2016). Öğretmen teftişini müfettiş yerine okul müdürünün yapmasına ilişkin öğretmen görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 69-93. https://doi.org/10.17679/iuefd.17251239
- Demirkasımoğlu, N. (2011). Türk eğitim sisteminde bir alt sistem olan denetim sisteminin seçilmiş bazı ülkelerin denetim sistemleri ile karşılaştırılması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(23), 24-48. https://doi.org/10.11616/AbantSbe.262
- Dogani, O. & Aysal, T. (2009). Yönetim ve motivasyon. Kavim Yayıncılık.
- Ekleme, Y. (2001). İlköğretim okulu yöneticilerin denetim ile ilgili görevlerini yerine getirme düzeyleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
- Emiroğlu, O. (2017). Öğretmen motivasyon kaynaklarına ilişkin okul yöneticisi ve öğretmen görüşleri [Doktora tezi]. Yakın Doğu Üniversitesi. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.28551-304636
- Erdoğan, İ. (2004). Okul yönetimi öğretim liderliği. Sistem Yayıncılık.
- Ergen, H. & Eşiyok, İ. (2017). Okul müdürlerinin ders denetimi yapmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(3), 2-19. https://doi.org/10.15285/maruaebd.349727
- Ertürk, R. (2016). Öğretmenlerin iş motivasyonları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırma Dergisi 2(3), 1-15.
- Ertürk, R. & Aydın, B. (Kasım, 2017). Öğretmenlerin iş motivasyonunu artıran ve olumsuz etkileyen durumların incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 5(58), 582-603. https://doi.org/10.16992.asos.12971
- Gündüz, Y. (2012). Eğitim örgütlerinde denetimin gerekliliği: Kuramsal bir çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34, 1-6.
- Gündüz, Y. (2015). İlköğretim kurumlarında görev yapan müdürlerin denetim görevlerini yerine getirme durumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(5), 1681-1694.
- Halverson R. & Kelley, C. (2004). How principals make sende of complex artifacts to shape local instructional practice. In w.k. Hoy ve c.g. (Eds). Educational administration, policy and reform: Research and measurement research and theoy in educational administration, Volume 3, Information Age Press https://doi.org/10.1037/e494732006-022
- Helvacı, M. A. & Başın, H. (2013). Okul müdürlerinin öğretmenleri motive etme yaklaşımları [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi.
- Karadağ, E., Baloğlu, N. & Küçük, E. (2010). Yönetici denetimi algısının öğretmenlerin mesleki motivasyon düzeyine etkisi: Bir path analizi çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 417-437.
- Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
- Kocabaş, İ. & Karaköse, T. (2005). Okul müdürlerinin tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi/özel ve devlet okulları örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 79-93. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.246292
- Koç, M. H. (2017). Okul müdürleri tarafından yapılan öğretmen denetimlerine ilişkin ilkokul müdürlerinin görüşleri. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 10, 91-110. http://dx.doi.org/10.15285/maruaebd.349727
- Koçel, T. (2005). İşletme yöneticiliği. Arıkan Yayınevi.
- Koşar, S. & Buran, K. (2019). Okul müdürlerinin ders denetim faaliyetlerinin öğretimsel liderlik bağlamında incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(3), 1232-1265. https://doi.org/10.17679/inuefd.435812
- Kurt, T. (2005). Herzberg’in çift faktörlü güdüleme kuramının öğretmenlerin motivasyonu açısından çözümlenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 25(1), 285-299.
- Kurtar, K. (2018). İlkokul öğretmenlerinin yöneticilerine yönelik denetim algıları ile mesleki motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki/ Edirne ili örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi. https://doi.org/10.31568/atlas.133
- Küçüksayraç, M. (2013). Ortaöğretim okul yöneticilerinin öğretmen motivasyonuna etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
- Memişoğlu, S. P. (2004). İlköğretim müfettişlerinin denetimsel davranışlarına ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 29(131), 30-39.
- Öncü, H. (2000). Sınıf yönetimi. Nobel Yayınları.
- Öz, F. (2003). Türkiye cumhuriyeti milli eğitiminde teftiş̧. Osmangazi Üniversitesi Basımevi.
- Özan, B. M. & Özdemir, Y. T. (2011). Müfettiş̧ ve öğretmen görüşleriyle neden denetim. III. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetim Kongresi. Kongre Kitabı, 390-405.
- Özdemir, T. Y., Kartal, S. E. & Yirci, R. (2014). Okul müdürlerinin öğretmenleri motive etme yaklaşımları. Turkish Journal of Education Studies, 1(2), 190-215.
- Özmen, F. & Batmaz C. (2006). İlköğretim okul müdürlerinin denetim etkililikleri: Hizmet yılı ve görev türü değişkenine göre öğretmen görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 2, 102- 120. https://doi.org/10.19129/sbad.72
- Polat, S. (2010). Okul öncesi yöneticilerinden kullandıkları yönetsel güç kaynaklarına ilişkin öğretmen algıları ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi. https://doi.org/10.18506/anemon.395472
- Şahin, T. (2005). İlköğretim düzeyinde ders denetimiyle ilgili yeterlikler hakkında denetmen ve öğretmen görüşleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://doi.org/10.11616/basbed.v20i56819.689847
- Şentürk, R. (2006). İlköğretim okul müdürlerinin motive etmede kullandıkları yöntemler ve davranışlara ilişkin öğretmen algıları [Yayınlanmamış yüksek lisans projesi]. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilgiler Enstitüsü. https://doi.org/10.29129/inujgse.440503
- Taymaz, H. (2002). Eğitim sisteminde teftiş kavramlar, ilkeler, yöntemler. Pegem Yayıncılık.
- Tecer, O. (2011). İlköğretim müfettişlerince yapılan okul denetimlerinin öğretmenlerin içsel motivasyon ve iş tatmini düzeylerine etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://doi.org/10.31592/aeusbed.738852
- Tonbul, Y. & Baysülen, E. (2017). Ders denetimleri ile ilgili yönetmelik değişikliğinin maarif müfettişlerinin, okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 16(1), 299-311. http://dx.doi.org/10.17051/io.2017.24494
- Uygun, H. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürleri ile ilköğretim müfettişlerinin öğretmenleri etkileme düzeyi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https://doi.org/10.46778/goputeb.762990
- Üçüncü, K. (2016). İş tatmini ve motivasyon. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Ünal, S. (2001). İlköğretim okulu yöneticilerinin okullarında motivasyonu sağlama etkinlikleri. Pamukkale Üniversitesi Dergisi, 7, 88-94.
- Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumları: kuramsal bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33-46.
- Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.
- Yeşil, D. & Kış, A. (2015). Okul müdürlerinin ders denetimine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(3), 27-45. https://doi.org/10.29129/inujgse.440503
- Yılmaz, K. (2009). Okul müdürlerinin denetim görevi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 19-35.