Öğretmen Kavramına İlişkin Sağlık Meslek Lisesi Öğrencilerinin Metaforik Algıları
Metafor, bir kavramın ya da olgunun başka bir kavram ya da olguya benzetilerek açıklanmasıdır. Yeni bir bilginin daha önceden bilinen eski bilgilerle benzerlikleri bulunarak ilişkiler kurulması ve yeni bilginin somut olarak açıklanmasını sağlayan metaforlar, yüksek düzeyde soyut, karmaşık veya kuramsal bir olguyu anlama ve açıklamada bireyin işe koşabileceği güçlü bir zihinsel araçtır. İnsan ve toplumu ilgilendiren her şeyin anlatımı, aktarımı ve anlaşılmasında etkili bir yoldur. Eğitim sürecinde de sıkça kullanılan metaforlar yoluyla öğrencinin bilmediği bir konunun bildiği bir konuyla ilişkilendirerek anlaması sağlanır. Bu araştırma ile sağlık meslek lisesi öğrencilerinin öğretmenlik kavramına ilişkin metaforik algılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Nitel desene sahip araştırmanın çalışma grubunu Ankara Pursaklar Sağlık Meslek Lisesindeki 145 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış metafor formu kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, sağlık meslek lisesi öğrencileri öğretmen kavramına ilişkin 47 geçerli metafor üretmişlerdir. Bir öğrencinin ürettiği ortalama metafor sayısı 0,32’dir. 10 metafor ortalamanın üstünde, 37 metafor ortalamanın altında yer almaktadır. 95 öğrenci tarafından üretilen ortalamanın üstündeki 10 metafor frekansına göre sıralandığında ilk sırayı anne/baba metaforunun aldığı görülmektedir. Bunu sırasıyla aile, eğitici/öğretici, bilgi kaynağı, rehber, melek, dost, kitap, ağaç ve sevgi yumağı metaforları izlemektedir. Ortalamanın altında kalan 37 metafor ise 50 öğrenci tarafından üretilmiştir. Bunlardan 4’ü 3 öğrenci, 5’i 2 öğrenci ve 28’i de 1 öğrenci tarafından üretilmiştir.
Metaphoric Perceptions of Health Vocational High School Students Regarding the Concept of Teacher
Metaphor is the explanation of a concept or phenomenon by analogy with another concept or phenomenon. Metaphors, which enable the establishment of relationships by finding similarities with the previously known information and the concrete explanation of the new knowledge, are a powerful mental tool that the individual can use in understanding and explaining a highly abstract, complex or theoretical phenomenon. It is an effective way of explaining, transferring and understanding everything that concerns human and society. By means of metaphors that are frequently used in the education process, the student is provided to understand an unknown subject by associating it with a subject he / she knows. With this research, it was aimed to determine the metaphorical perceptions of health vocational high school students regarding the concept of teaching. The study group of the research, which has a qualitative design, consists of 145 students from Ankara Pursaklar Health Vocational High School. Araştırma verileri araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış metafor formu kullanılarak elde edilmiştir. According to the research findings, health vocational high school students produced 47 valid metaphors regarding the concept of teacher. The average number of metaphors produced by a student is 0.32. 10 metaphors are above average and 37 metaphors are below average. When ranked according to frequencies of 10 metaphors above the average produced by 95 students, it is seen that the metaphor of mother/father takes the first place. This is followed by metaphors of family, educator / instructor, source of information, guide, angel, friend, book, tree and ball of love. The 37 metaphors below the average were produced by 50 students. 4 of them were produced by 3 students, 5 by 2 students and 28 by 1 student.
___
- Akdeniz, A., & Çarıkçı, E. (2017). Konservatuar öğrencilerinin “Sanat Eğitimi” kavramına ilişkin metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(40), 59-85.
- Akbaba Altun, S., & Apaydın, Ç. (2013). Kız ve erkek öğretmen adaylarının “Eğitim” kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 19(3), 329-354.
- Arslan, M., & Bayrakcı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 35(171), 100-108.
- Aydeş, S. S., & Akın, U. (2016). Okul yöneticilerinin öğretmenlere yönelik metaforik algıları. Sakarya University Journal of Education, 6(3), 20-39. https://doi.org/10.19126/suje.220173
- Aydın, F., & Ünaldı, Ü. E. (2010). The analysis of geography teacher candidates' perceptions towards" Geography" concept with the help of metaphors. International Online Journal of Educational Sciences, 2(2), 600-622.
- Babacan, E. (2014). AGSL öğrencilerinin müzik kavramına ilişkin algıları: Metafor analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 124-132.
- Bekdaş, M. (2017). Lise Öğrencilerinin İngilizce ile ilgili algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi: Tokat örneği. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 35-41.
- Bektaş, M., Yavaş, M., & Ayvaz Can, A. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının “Çocuk Katılımı” kavramına yönelik metaforik algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Studies, 13(19), 253-284. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13905
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. (Onuncu baskı). PegemA Yayıncılık.
- Çağlar Karapınar, B., & Arıbaş, K. (2017). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının Doğa Eğitimi hakkında metaforik algıları. Journal of Anatolian Cultural Research, 1(2), 40-66.
- Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(21), 269-283.
- Çiçekler, A. N., & Aydın, T. (2019). Kavramsal metafor kuramı ve belagat: Karşılaştırmalı bir inceleme. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), 14-26. https://doi.org/10.29000/rumelide.616880
- Çulha Özbaş, B., & Aktekin, S. (2013). Tarih öğretmen adaylarının Tarih öğretmenliğine ilişkin inançlarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 211- 228.
- Derman, A. (2014). Lise öğrencilerinin kimya kavramına yönelik metaforik algıları. Turkish Studies, 9(5), 749-776. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.6738
- Demir, G., & Güneş, A. (2016). Türkiye’de halk kütüphaneleri yöneticilerinin ideal kütüphane kavramına ilişkin metaforik algıları. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 14(54), 134-151.
- Duran, Y., & Aladağ, C. (2018). Ortaöğretim öğrencilerinin vatan kavramına ilişkin algılarının metaforla belirlenmesi. Turkish Studies, 13(19), 489-614. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13933
- Ekici, G. (2016). Biyoloji öğretmeni adaylarının mikroskop kavramına ilişkin algılarının belirlenmesi: Bir metafor analizi çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 615-636.
- Ekici, G., & Akdeniz, H. (2018). Lise öğrencilerinin “Ödev” kavramına ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 135-162.
- Er Tuna, Y., & Mazman Budak, F. (2013). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının “Tarih” kavramına ilişkin algılarının mecazlar/metaforlar yardımıyla analizi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(14), 609-642. https://doi.org/10.14520/adyusbd.600
- Göçer, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının kültür-dil ilişkisine yönelik metaforik algıları. Turkish Studies, 8(9), 253-263. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.5084
- Harman, G., & Çökelez, A. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının Kimya, Fizik ve Biyoloji kavramlarına yönelik metaforik algıları. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 46(46), 75-95. https://doi.org/10.15285/maruaebd.280029
- İçel, H. (2014). Niğde Atasözlerinde metafor ve kullanımı. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 36, 75- 83. https://doi.org/10.21563/sutad.187082
- Kale, E., & Çiçek, Ü. (2015). Hemşirelerin kendi mesleklerine ilişkin metafor algıları. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(3), 142-151. https://doi.org/10.5222/SHYD.2015.142
- Karabay, A. (2016). An investigation of prospective teachers' views regarding teacher identity via metaphors. Eurasian Journal of Educational Research, 65, 1-18. https://doi.org/10.14689/ejer.2016.65.01
- Kemal, M. (2003). Buddhist Türk Çevresi Eserlerinde Metafor. [Doktora tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kılcan, B. (Ed.) (2017). Metafor ve eğitimde metaforik çalışmalar için bir uygulama rehberi. PegemA Yayıncılık.
- Kuyucu, Y., Şahin, M., & Kapıcıoğlu, M. O. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin “Çocuk” kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 43-53.
- Pırasa, N., Şadoğlu, G. P., & Kuvvet, Z. (2018). 2005-2017 yılları arasında Türkiye’de Matematik ve Fen Bilimleri eğitiminde yapılan metafor çalışmalarının incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 8(4), 687-702. https://doi.org/10.24315/trkefd.408484
- Pesen, A. (2015). Ebeveynlerin “Çocuk” kavramına yükledikleri metaforlar. Turkish Studies, 10(15), 731-748. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.8826
- Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “Öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
- Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
- Sarıkaya, B. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmen kavramına ilişkin metaforik algıları. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(2), 1-16.
- Schreglmann, S., & Kazancı, Z. (2016). Öğretmen adaylarının “Yaratıcı Öğretmen” kavramına yönelik metaforik algıları. Üstün Zekalılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 3(3), 21-34.
- Sezgin Memnun, D. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Matematik Problemine ilişkin Sahip Oldukları Metaforlar ve Bu Metaforların Sınıf Düzeylerine Göre Değişimi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(1), 351-374. https://doi.org/10.17522/nefefmed.30643
- Şahin, M. (2019). Sağlık Meslek Lisesi öğrencilerinin hemşire kavramına ilişkin metaforik algıları. Taras Şevçenko 3. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi. 12-14 Temmuz, Kiev, Ukrayna.
- Şerifoğlu, Y. (2012). Dil-Zihin ilişkisi çerçevesinde metaforlar. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 123-131. https://doi.org/10.11616/AbantSbe.277
- Taş, M., Düz, İ., & Ünlü, E. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinin “Alternatif Turizm” kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(Özel sayı), 352-360.
- Tunç, G. (2014). Kavramsal metafor ve şiirsel metafor ilişkisi bağlamında Ahmet Haşim’in “Merdiven” adlı şiiri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 186-191.
- Turan, İ. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının Nükleer Santralle ilgili metaforları. Ulusalararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(4), 569-579.
- Ural, E., & Başaran Uğur, A. R. (2018). Öğretmen adaylarının Fen Laboratuarı kavramına ilişkin metaforik algıları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(3), 50-64.
- Uslu, N., Kocakülah, A., & Gür, H. (2016). Ortaokul öğrencilerinin Bilim, Bilim İnsanı ve Öğretmen kavramlarına ilişkin metafor algılarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 354-364.
- Uzunkol, E. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara (GDO) ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 94-101. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.41844-428807
- Ülker, M., & Terzioğlu Barış, E. (2020). Relationship between school, family and environment, according to school principals’ views. Academic Journals-Educational Research and Reviews, 15(3), 115-122. https://doi.org/10.5897/ERR2019.3872
- Ünal, D., Gür Erdoğan, D., & Demirhan, E. (2016). Bilsem’de öğrenim gören çocukların anne ve babalarının Üstün Yetenekli Çocuk kavramına dair metaforik algıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(özel sayı), 266-274.
- Yıldırım, K. (2010). Nitel araştırmalarda niteliği artırma. İlköğretim Online. 9(1), 79-92. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım Hacıibrahimoğlu, B. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının “Uygulama Öğretmeni” kavramına ilişkin zihinsel imgeleri. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 7(3), 245-278. https://doi.org/10.17569/tojqi.36653
- Yıldırım, A. (2013). Student teachers’ perceptions about their education supervisors’ role. Educational Research and Reviews, 8(3), 112-120. DOI: 10.5897/ERR28.12.12.1108
- Yıldırım, A., Ünal, A., & Çelik, M. (2011). Öğretmen kavramına ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş algılarının analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 92-109.
- Yeşilyurt, A. (2017). Arap Dili Eğitimi lisansüstü öğrencilerinin Standart Arapça ve Arapça Diyalektlere ilişkin algılarının belirlenmesi: Bir metafor analizi çalışması. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2(2), 86-102. https://doi.org/10.29250/sead.321157
- Yunusoğlu, M. K. (2006). Türkiye Türkçesi Bilgisayar Metaforları. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 3(2), 51-60.