İnovatif Düşünme Becerileri Meslek Liseleri Öğrencilerine Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Günümüzde rekabet ve ilerlemenin öncüsü olarak kabul edilen inovasyona her geçen gün verilen önem artış göstermektedir. İnovasyonun gerçekleşmesi için öncelikle inovatif düşünmeye, dolayısıyla inovatif düşünme becerisine sahip bireylere ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak yurtiçi ve yurtdışında inovatif düşünme becerilerini ölçmeye yönelik bir ölçeğe rastlanılmamıştır. Bu nedenle geleceğe yön verecek olan gençlerin ne düzeyde inovatif düşünme becerisine sahip olduğunu saptamaya yönelik inovatif düşünme becerileri ölçeğine ihtiyaç olduğu düşüncesiyle, bu çalışmada meslek lisesi öğrencilerine yönelik inovatif düşünme becerilerini ölçmeye yönelik bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır. Araştırma Balıkesir il ve ilçelerindeki 2019-2020 eğitim öğretim yılında meslek liselerinin mobilya ve iç tasarım bölümlerinde eğitim gören 400 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Veriler 2019 yılı Kasım ve Aralık aylarında toplanmıştır. İlgili araştırmanın uygulama süreci Ocak 2020 öncesi gereçekleştirildiği için etik kurul iznine başvurulmamıştır. Araştırmada ilgili liteartürde belirtilen 10 aşamadan oluşan ölçek geliştirme aşamaları takip edilmiştir. Araştırma sonucunda meslek lisesi öğrencilerinin inovatif becerilerini ölçmeye yönelik üç boyuttan ve 5’li likert tipinde 13 önermeden oluşan geçerli ve güvenilir bir ölçek ortaya çıkartılmıştır. Ölçeğin ilk 6 maddesinden oluşan ilk boyutu “yenilikçilik vizyonu” olarak, 7-10 arası maddelerden oluşan ikinci boyutu “girişimcilik ruhu” ve 11-13 arası maddelerden oluşan son boyutu “fırsat odaklılık” olarak isimlendirilmiştir. “Yenilikçilik vizyonu” boyutunda yer alan maddelerin açıklanan varyans değeri %27.448, “girişimcilik ruhu” faktöründe yer alan maddelerin açıklanan varyans değeri %24.656 ve “fırsat odaklılık” boyutunda yer alan maddelerin açıklanan varyans değeri %16.166 olarak saptanmıştır. İnovatif düşünme becerileri ölçeğinde yer alan bu üç faktör toplam varyansın % 68.27’sini kapsamaktadır. Yapılan güvenirlik analizleri sonucunda “yenilikçilik vizyonu” boyutunun güvenirlik katsayısı. .916 “girişimcilik ruhu” boyutunun .864 ve “fırsat odaklılık” boyutunun .770 olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin toplam güvenirlik katsayısı .916 olarak hesaplanmış ve ölçeğin güvenilir bir ölçme aracı olduğu saptanmıştır.

Innovative Thinking Skills A Scale Development Study for Vocational High School Students

The importance given to innovation, which is accepted as the pioneer of competition and progress, is increasing day by day. In order for innovation to be realized, individuals who have innovative thinking and therefore innovative thinking skills are required. However, no scale was found to measure innovative thinking skills at home and abroad. For this reason, in this study, it was aimed to develop a scale for measuring innovative thinking skills for vocational high school students, with the idea that the level of innovative thinking skills needed to determine the level of innovative thinking skills of young people who will shape the future. The research was carried out on 400 students studying in the furniture and interior design departments of vocational high schools in the 2019-2020 academic year in Balıkesir provinces and districts. Data were collected in November and December 2019. Since the implementation process of the relevant was carried out before January 2020, the ethics committee permission was not applied. In the research, the scale development stages consisting of 10 stages specified in the related literature were followed. As a result of the research, a valid and reliable scale consisting of three dimensions and 13 proposals in 5-point Likert type was determined to measure the innovative skills of vocational high school students. The first dimension of the scale consisting of the first 6 items was named as “vision of innovation”, the second dimension consisting of items 7-10 was named “entrepreneurial spirit” and the last dimension consisting of items 11-13 was “opportunity oriented”. The explained variance value of the items included in the “vision of innovation” dimension is 27.448%, the explained variance value of the items included in the “entrepreneurial spirit” factor is 24.656% and the explained variance value of the items in the “opportunity focus” dimension is 16.166%. These three factors, which are included in the scale of innovative thinking skills, cover 68.27% of the total variance. As a result of the reliability analysis, the reliability coefficient of the “vision of innovation” dimension is .916, the dimension of “entrepreneurial spirit” is .864 and the dimension of “opportunity focus” is .770. The total reliability coefficient of the scale was calculated as .916 and the scale was found to be a reliable measurement tool.

PDF

___

Alkan, M. (2014). Girişimcilerin, girişimcilik, ınovasyon yapma, ınovatif düşünce ve ınovatif girişimcilik düzeylerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aygören, H., Şenyürek, D., Ercil, A. & Kara, S. (2009). İnovasyon yönetimi. İstanbul Sanayi Odası Yayını.
Baki, S. (2004). Küresel ekonomik sistemde rekabet gücünün geliştirilmesine yönelik yaratıcılık stratejilerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bozkurt, S, Çoban, Ö. & Çolakoğlu, M. (2020). Örgütsel güven düzeyi ve toksik liderlik davranışları ilişkisinde örgütsel bağlılığın aracı etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35 (3), 704-719. http://efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/2883-published.pdf
Bökeoğlu, Ö. & Yılmaz, K. (2008). İlköğretim okullarında örgütsel güven hakkında öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54 (54), 211-233. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10343/126707
Brown, T.A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. The Guilford Press.
Bulut, Y. (2014). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin yaratıcılık açısından kendilerini değerlendirmeleri ile yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı - istatistik, araştırma deseni, spss uygulamaları ve yorum (25. bs). Pegem Akademi.
Coulter, M. & Robbins, P. S. (2003). Management (7th ed.). Prentice Hall.
Çellek, T. (2002). Yaratıcılık ve eğı̇tı̇m sı̇stemı̇mı̇zdekı̇ boyutu. Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 2(1), 2-4. http://www.tulaycellek.com/tulay/eser.asp?id=20
Demirci, C. (2007). Fen Bı̇lgı̇sı̇ öğretı̇mı̇nde yaratıcılığın erı̇şı̇ ve tutuma etkı̇sı̇. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 65-75. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7804/102312
Deniz, M. (2011). Kobi’lerde yenilik, yenilik stratejileri ve bir uygulama. Selçuk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(22), 141- 176. https://dergipark.org.tr/tr/pub/susead/issue/28413/302351
Dı̇kmen, A. (1995). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 50 (3) Doi: 10.1501/SBFder_0000001851
Dinçer, Ö. & Fidan, Y. (2009). İşletme yönetimine giriş. Alfa Yayınları.
Döm, S. (2006). Girişimcilik ve küçük işletme yöneticiliği. Detay Yayıncılık.
Drucker, P. (2007). Innovation and entrepreneurship (6th ed. revised edition). Elsevier Limited.
Duran, C. & Saraçoğlu, M. (2009). Yeniliğin yaratıcılıkla olan ilişkisi ve yeniliği geliştirme süreci. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (1), 57-71. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yonveek/issue/13690/165687
Durna, U. (2002). Yenilik yönetimi. Nobel Yayın Dağıtım.
Elçi, Ş. (2009). İnovasyon: Kalkınmanın ve rekabetin anahtarı. Technopolis.
Elçi, Ş., Karataylı, İ., & Karaata, S. (2008). Bölgesel İnovasyon merkezleri: Türkiye ıçin bir model önerisi. TÜSİAD Yayın.
Eryiğit, N. (2014). İnsan kaynakları yönetim ve yenilik. Beta Yayıncılık.
Güleş, H. K., & Bülbül, H. (2004). Yenilikçilik: İşletmeler için stratejik rekabet aracı. Nobel Yayın Dağıtım.
Hooper D., Coughlan J., & Mullen M. R. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
Işık, C. & Keskin, G. (2013). Bilgi ekonomilerinde rekabet üstünlüğü oluşturulması açısından ınovasyonun önemi. Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 41-57. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/2708/35761
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel. Karataş, S. & Ocak, G. (2019). Ortaokul öğrencilerinin akademik erteleme davranışı ölçeği: geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9 (1), 93-113. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nevsosbilen/issue/46568/542096
Kesı̇cı̇oğlu, O. (2013). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının okul öncesi eğitime ilişkin algılarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (43), 183-199. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6157/82754
Kırım, A. (2007). İnnovasyon-para kazandıran yenilikçilik. Sistem Yayıncılık.
Köroğlu, Ö. (2012). İçsel ve dışsal iş doyum düzeyleri ile genel iş doyum düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi: Turist rehberleri üzerinde bir araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(2), 275-289. http://journal.dogus.edu.tr/index.php/duj/article/view/576/pdf
Laius, A. & Rannikmae, M. (2005). The ınfluence of social ısseu-based science teaching on students’ creative thinking. Science Education International, 16(4), 281-289. http://www.icaseonline.net/sei/16-04-2005/16-04-2005-281_289.pdf
Lubart, T. I. (1994). Creativity. In. Robert & J. Sternberg (Ed.), Thinking and problem solvinghandbook of perception and cognition (pp. 289-318). Academic Press.
Mahramanlıoğlu, M. (2009). Ar-Ge, inovasyon ve üniversiteler. Çerçeve, 14(52).
Muzyka, D., Koning, A.D. & Chıurchill, N. (1995). On Organization and adaptation: Building the entrepreneurial corporation. European Management Journal, 13 (4), 346-362. https://doi.org/10.1016/0263-2373(95)00029-K
Naktiyok, A. & Bayrak Kök, S. (2006). Çevresel faktörlerin iç girişimcilik üzerine etkileri. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 7(2), 77-96. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/19041
Otrar, M. & Argın, S. (2015). Öğrencilerin sosyal medyaya ilişkin tutumlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 391-403. http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/37.otrar.pdf
Özdamar, K. (2002). Paket programları ile istatistiksel veri analizi- 2 (çok değişkenli analizler). Kaan Kitapevi.
Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Kaan Kitabevi.
Özden, Y. (2005). Öğrenme ve öğretme. Pegem A Yayıncılık.
Rıza, E. T. (2001). Yaratıcılıkta neler aranır. Yaşadıkça Eğitim, 72, 10-14.
Russo, C. F. (2004). A comparative study of creativity and cognitive problemsolving strategies of high ıq and average students. The Gifted Child Quarterly, 48(3), 179-190. https://doi.org/10.1177/001698620404800303
Sarıoğlu, A. (2014). Bireysel yenilikçilik ölçeğinin hemşirelikte geçerlilik ve güvenirliği [Yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Satı, E. (2013). İnovasyonu yönetmede kesitler-bilgi yönetimi/ar-ge/ marka yönetimi/ stratejik Yönetim. Nobel.
Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2004). A beginner’s guide to structural equation modeling. Taylor & Francis.
Starko, A. J. (2001). Creativity in the classroom schools of cruous delight (2 end ed.). Lawrence Erlbaum Associates.
Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
Sünbül, A. M. (2000). Yaratıcılık ve sınıfta yaratıcılığın geliştirilmesi. SÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 82-94.
Sünbül, A. M. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri (Yenilenmiş 5. bs.). Eğitim Akademi Yayınları.
Şahin, F. & Danışman, Ş. (2017). Yaratıcı kişilik özellikleri ölçeği: güvenilirlik ve geçerlik çalışması. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 747-760. DOI: 10.14230/joiss453
Şahin, V., Bilgili, M., & Kocalar, A. O. (2015). Coğrafya lı̇sans öğrencı̇lerı̇nı̇n eğı̇tı̇mdekı̇ inovasyon ile ilgı̇lı̇ görüşlerı̇. Turkish Studies, 10 (11), 411-1426. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8348
Şimşek Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, temel ilkeler ve LİSREL uygulamaları. Ekinoks Yayınları.
Tabachnick, B. G. & Fidel, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Pearson Education Inc.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Nobel Basım Yayın.
Türk Dil Kurumu (TDK) (2020). Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr
Uzkurt, C. (2010). İnovasyon yönetimi: İnovasyon nedir, nasıl yapılır ve nasıl pazarlanır?. Dosya, 37-51. https://www.aso.org.tr/b2b/asobilgi/sayilar/4dosyatemmuzagustos2010.pdf
Ülger, Y. (2019). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlilikleri ile yaşadıkları sorunlar arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi (Afyonkarahisar örneklemi). [Yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Üstündağ, T. (2009). Yaratıcılığa yolculuk (6. bs). Pegem Akademi. Waltz, C. F., Strcikland, O. L. & Lenz, E. R. (2010). Measurement in nursing and health research. Springer Publishing Company.
Wang. J. & Wang, X. (2012). Structural equation modeling: applications using mplus: methods and applications. John Wiley & Sons.
Yaman, H. (2019). Türkiye’deki işletme lisans programlarında yaratıcı düşünme ve inovasyon eğitiminin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yaman, S., & Yalçın, N. (2003). Fen bilgisi öğretiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımının yaratıcı düşünme becerisine etkisi. İlköğretim-Online, 4(1), 42-52. http://ilkogretimonline.org.tr/index.php/io/article/view/2022/1858
Yenı̇han, B. Öner, M. & Balcı, B. (2016). İş doyumu ve yaşam doyumunun demografik özelliklerle ilişkisi: sakarya'daki AVM'lerin çalışanları üzerine bir araştırma. Siyaset Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4 (1),33-49. https://dergipark.org.tr/tr/pub/seyad/issue/53380/709691
Yenilmez, K., & Yolcu, B. (2007). Öğretmen davranışlarının yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı. Sosyal Bilimler Dergisi, (18), 95-105. http://journals.manas.edu.kg/mjsr/oldarchives/Vol09_Issue18_2007/562-1508-1-PB.pdf
Yıldırım, İ. (2019). İnovatı̇f gelı̇şmelerı̇n Türkı̇ye’dekı̇ vakıf ünı̇versı̇tesı̇ kütüphane hı̇zmetlerı̇ üzerı̇ndekı̇ etkı̇sı̇: Br durum analı̇zı̇ [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmları Enstitüsü.
Yıldırım, R. (2003). Yaratıcılık ve yenilik. Sistem.
Yılmaz, A. & Ceylan, Ç. (2011). İlköğretim okul yöneticilerinin liderlik davranış düzeyleri ile öğretmenlerin iş doyumu ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2 (2), 277-394. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10328/126615
Yılmaz, H. (2010). Yenilik (inovasyon) yeni ekonomi ve rekabet. Rekabet Kurumu.
Yorgancıoğlu Tarcan, G., Yeşı̇laydın, G. & Karahan, A. (2019). Örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışının incelenmesi: sağlık çalışanları üzerine bir araştırma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22 (1), 157-180. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hacettepesid/issue/43867/53973
Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi 28–30 Eylül, Denizli, s. 1-6.

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ