Çocuk Eğitiminin Konu İçerikleri ve İlkeleri Bakımından Gazali ve İbn Haldun'un Düşüncelerinin Karşılaştırılması

Çocuk eğitimi, İslam felsefesi açısından her zaman önemini ve popülerliğini korumuş bir konudur. İslam düşünürleri, çocukların hangi konularda eğitilmeleri gerektiği ve bu konuların neleri içereceği konusuna özel bir önem vermişlerdir. İslam düşüncesinde çocuk eğitiminin merkez noktası din eğitimidir. Bu, çoğu zaman Kur’ân eğitimi ile eş değer kabul edilmiştir. İslam düşünürlerinin çoğu, eğitim anlayışlarını Kur’ân eğitimi ekseninde şekillendirirken bazıları buna başka konuların da ilave edilebileceğini belirtmişlerdir. Din eğitiminin gerekliliği konusunda ortak bir paydada buluşabilen İslam düşünürlerinin eğitimin ilke ve yöntemleri konusunda farklı tarzları benimsedikleri de olmuştur. İslam düşüncesinde çocuk eğitiminin hangi yaşları kapsadığı çok net sınırlarla çizilmemiştir. Bununla birlikte eğitime başlama yaşı genellikle beş –yedi yaş civarı olup bitiş zamanı çocuğun buluğ çağına (ergenlik) girmesiyledir. Ergenlik çağına giren çocuk, İslam kültürü açısından yetişkin kabul edildiği için bundan sonraki eğitimine kendi tercihiyle ve yetenekleri doğrultusunda devam etmesi gerektiği fikri benimsenmiştir. İslam felsefesinin önemli temsilcileri olan Gazali ve İbn Haldun da çocuk eğitimi konusuna özel bir önem vermişlerdir. Bu çalışmada Gazali’nin ve İbn Haldun’un çocuklara hangi konuların ve içeriklerin,hangi ilke ve yöntemlerle öğretilmesi gerektiği konusundaki düşünceleri ele alınmıştır. Bulgular daha çok birinci el kaynakların içerik analizi tekniği ile elde edilmiş olup yorumlamalarda, karşılaştırma ve eleştirel bir bakış açısı kullanılmıştır.

Comparison of The Thought of Gazaliand Ibn Haldun in Terms of Content and Principles of Child Education

Children's education has always maintained its importance and popularity in terms of Islamic philosophy. Islamic thinkers paid particular attention to what subjects children should be educated and what they would include. The central point of child education in Islamic thought is religious education. This is often considered equivalent to Quranic education. While most Islamic thinkers have shaped their understanding of education on the basis of the Qur'anic education, some havestated that other subjects may be added to it. Islamic thinkers, who could meet in a common ground on the necessity of religious education, also adopted different styles about the principles and methods of education. The age of child education in Islamic thought is not clearly defined. However, the age of commencement of education is usually around five to seven years of age and the end time is when the child enters puberty. Since the child, who is entering adolescence, is considered an adult in terms of Islamic culture, the idea that he should continue his education in accordance with his own preferences and abilities is adopted. Al-Ghazali and Ibn Khaldun, the important representatives of Islamic philosophy, also attached special importance to the issue of child education. In this study, the ideas of Ghazali and Ibn Khaldun about which subjects and contents should be taught to children and which principles and methods should be teach. The findings were mostly obtained through the content analysis techniqueof first-hand sources, and a comparative and critical perspective was used in the interpretations.

PDF

___

Acar, E. (2017). Bağırıp çağırmadan çocuk eğitimi. Yediveren Yayınları
Adıvar, A. A. (1940). “İbn Haldun” maddesi. İslam Ansiklopedisi. Cilt: 5. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları
Aile Sosyal Politikalar Bakanlığı [ASPB] (2017). Türkiye’de çocuklara yönelik koruyucu ve önleyici politikaları değerlendirme çalıştayı raporu. Editörler: Esra Kömür Ali Güngör, Hazırlayan: Olgun Gündüz. ASPB Yayınları https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/2498/turkiye-de-cocuklara-yonelik-koruyucu-veonleyici- politikalari-degerlendirme-calistayi-raporu.pdf. https://doi.org/10.29228/turkishstudies.22526
Akyüz, E. (2018). Çocuk hukuku: Çocukların hakları ve korunması (6. Baskı). Pegem Akademi
Arslan, A., Turgut, B., Hasanov, B. ve Sezer, M. (2018). Emeğin değeri: Din ve emek ilişkisi. Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi Yayınları, No: 27. Web: http://isamveri.org/pdfdrg/G00329/2018/2018_TURGUTB.pdf. https://doi.org/10.5152/hsp.2019.517803
Aydınlı, Y. (2015). Gazali muhafazakâr ve modern. Emin Yayınları
Bayrakdar, M. (2004). İslam düşüncesi yazıları: Gazali ve çocuk eğitimi. Çeviren: Mehmet Vural. Elis Yayınları
Bolay, S. H (2005). Aristo metafiziği ile Gazali metafiziğinin karşılaştırılması. MEB Yayınları
Choudry, M. A. and Silvia, B. (2008). A critique of Ibn Khaldun’s causality concept. JKAU: Islamic Economy, 21(1), 49-70. http://www.kau.edu.sa/Files/320/Researches/51087_21221.pdf
Cihan, N. (2014). Okullarda değerler eğitimi ve Türkiye’deki uygulamaya bir bakış. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), Winter 2014, 429-436, https://doi.org/10.7827/turkishstudies.6402
Çağrıcı, M. (1996). “Gazzali” TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt: 13, 489-505. http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c13/c130276.pdf
Çamdibi, H. M. (2014). Şahsiyet terbiyesi ve Gazali. Çamlıca Yayınları
Çelikel, B. (2006). Gazali’nin eğitim görüşü. Yayınlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, https://doi.org/10.16953/deusosbil.480956
Demircioğlu, A. (2014). İbn Haldun’un insan düşüncesi ve medeniyet algısı. Gece Kitaplığı
Diyanet İşleri Başkanlığı [DİB]. (2016). Kur’ân meali. https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf. https://doi.org/10.3726/978-3-653-04104-0/22
Doğan, R. ve Ege, R. (2017). Din eğitimi el kitabı. (5. Baskı). Grafiker Yayınları
Dodson, F. (1999). Çocuğunuzu tanıyor musunuz? Ravza Kitap
Durakoğlu, A. (2014). Gazali’de ahlak eğitimi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi GEFAD / GUJGEF 34(2), 211-226. http://www.gefad.gazi.edu.tr/tr/issue/6729. https://doi.org/10.17152/gefd.32829
Duygulu, S. (2010). Çocuklarınıza otokontrol kazandırmak ve çocukları ikna etme yöntemleri. https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_4691.htm
Ebu Davud. (2008). Sünen-i Ebî Davud ve tercümesi. https://archive.org/details/EBUDAVUD_201405/page/n2819/mode/2up
El-Affani, S. B. H. (2007). Korku ve ümit arasında nasıl yaşayabilirim? Karınca Polen Yayınları
Erzurumlu İbrahim Hakkı (2019). Marifetname (2. Baskı). Ataç Yayınları Gazali. (Trh.). Mizan’ül amel: İlahi saadet. Çeviren: Ömer Dönmez, Hazırlayan: Mevlüt Karaca. Hisar Yayınevi
Erzurumlu İbrahim Hakkı (2001). Çocuk nasıl yetiştirilir? Üsküdar Yayınevi
Erzurumlu İbrahim Hakkı (2004). İhya’u ulumid’din. Tezhip ve tekmil: Abdulhalık Duran. Hikmet Neşriyat
Erzurumlu İbrahim Hakkı (2012). İlme teşvik. Çeviren: Ayhan Okumuş. Neda Yayınları
Erzurumlu İbrahim Hakkı (2014). İslam’da eğitim. Çeviren: Halil İbrahim Delen. Sır ve Hikmet Yayınları
Erzurumlu İbrahim Hakkı (2015). Kimya – yı saadet. Çeviren: Ali Arslan. Ataç Yayınları
Erzurumlu İbrahim Hakkı (2020). El-Munkız mine’d-dalal (Dalaletten hidayete). Çağdaş Kitap
Hassan, Ü. (2019). İbn Haldun: Metodu ve siyaset teorisi. Doğu Batı Yayınları
Işık, Ü. (2018). Çocuklarda okul korkusuna dikkat. http://hastane.sdu.edu.tr/haber/5786/cocuklarda-okul-korkusuna-dikkat
İbn Haldun. (2009). Mukaddime. Hazırlayan: Süleyman Uludağ. Dergâh Yayınları
İbn Haldun. (2011). Bilim ile siyaset arasında hatıralar. Dergâh Yayınları
İbn Mace (2015). Sünen-i İbn Mace tercümesi ve şerhi. Hazırlayan: Haydar Hatipoğlu. Ravza Yayınları
Kamhi, B. (2013). Çocuğun arkadaş seçiminde ailenin önemi. https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_11556.htm
Karlığa, H. B. (1996). “Gazzali” TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt: 13, 518-530. https://islamansiklopedisi.org.tr/arama/?q=Gazali&p=m
Köylü M. ve Altaş, N. (2019). Din eğitimi. Ensar Neşriyat
Makdisi, G. (2018). Orta çağ’da yüksek öğretim (2. Baskı). Çeviren: A. H. Çavuşoğlu, H. T. Başoğlu. Gelenek Yayınları
Makdisi, G. (2019). İslam’ın klasik çağında din, hukuk, eğitim (2. Baskı). Çeviren: H. T. Başoğlu. Klasik Yayınları
Medimagazin (2019). Türkiye’de obeziteye bağlı hastalıklarda kişi başına 99 dolara harcanacak. https://www.medimagazin.com.tr/guncel/genel/tr-turkiyede-obeziteye-bagli-hastaliklardakisi- basina-99-dolar-harcanacak-11-681-83719.html
Morris, J. W. (2009). An Arab Machiavelli? Rhetoric, philosophy and politics in Ibn Khaldun’s critique of sufism. Harward Middle East and Islamic Rewiew 8 (2009), 241-291. http://cmes.fas.harvard.edu/files/cmes/files/hmeir08_pp242-292.pdf
Nair, A. (2018). Havf ve haşyet kavramlarının Kur’ân’daki semantik anlamı. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Mart/2018, 5(9), 55-98. https://doi.org/10.17859/pauifd.401141
Nergiz Televizyonu [NTV] (2019). Obez insanların sağlık harcamaları 2,5 kat fazla (OECD raporu). https://www.ntv.com.tr/saglik/obez-insanlarin-saglik-harcamalari-2-5-kat-fazlaoecd- raporu,ZpKFrM_dlEC7KTDX9NZlsw. https://doi.org/10.14520/adyusbd.477571
Ogelman, H. G. (2014). Çocuk ve çevre: Küçük çocuklar ve çevre eğitimi el kitabı. Eğiten Kitap
Okumuş, E. (2006). İbn Haldun’un Osmanlı düşüncesine etkisi. İslami Araştırmalar Dergisi. Sayı: 15, 141-185. http://www.isam.org.tr/documents/_dosyalar/_pdfler/islam_arastirmalari_dergisi/sayi15/14 1_185.pdf adresinden 15.02.2020
Oruç, C. (2009). İmam-ı Gazali’nin eğitim görüşü. Yayınlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Oruç. C. (2010). İbn Haldun’un Mukaddimesinde öğrenme. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Bahar 2010, Sayı: 29, 129-142. https://dergipark.org.tr/tr/pub/neuifd/issue/19691/210325
Oktay, A. (2018). Değerler çocuklara nasıl kazandırılır? https://www.cocukludunya.com/uzmanyazilari/ cocuklara-degerler-egitimi-nasil-verilmeli.html
Özcan, Y. S. (2019). Değerler eğitimi nasıl olmalıdır? https://www.trtcocuk.net.tr/ebeveynakademisi/ okul-ve-ogrenme/degerler-egitimi-nasil-olmali https://doi.org/10.14527/9786052419939.01
Pedagoji Derneği. (2013). Çocuk eğitiminde ödül ve övgü. Makale No: 10, https://pedagojidernegi.com/cocuk-egitiminde-odul-ve-ovgu/. https://doi.org/10.14527/9786053185475.06
Sağlık Bakanlığı [SB] (2020). Sağlık bakanlığı 2020 bütçesi. https://www.saglik.gov.tr/TR,58511/saglik-bakanligi-2020-butcesi-tbmm-plan-butcekomisyonunda- kabul-edildi.html. https://doi.org/10.32709/akusosbil.449527
Sarıbaş, H. (2010). Kantian alturism in economics and Ibn Khaldun. Munich Personal Repec Archive. Paper No: 26904, posted 25. https://mpra.ub.unimuenchen. de/26904/1/ibn_haldun.pdf
Satı el – Husri. (2001). İbn Haldun üzerine araştırmalar. Dergâh Yayınları
Şener, N. (2006). Çocuk eğitim rehberi: Huzur Yayın Dağıtım
Şulul, K. (2011). İbn Haldun’a göre İslam medeniyeti. İnsan Yayınları
Tirmizi. (2007). Sünen – i Tirmizi. Hazırlayan: Abdullah Parlıyan. Konya Kitapçılık
Toku, N. (2002). İlm-i umran: İbn Haldun’da toplum bilimsel düşünce. Akçağ Kitabevi
Tongar, H. K. (2018). Korkutarak değil, sevdirerek din eğitimi. Hayy Kitap
Tutal, O. (2018). Yaşlılık, yaşam çevresi ve evrensel tasarım. https://www.researchgate.net/publication/322775610_Yaslilik_Yasam_Cevresi_ve_Evrens el_Tasarim. https://doi.org/10.14527/9786053644538
Turan, İ. ve Nazıroğlu, B. (2020). Din eğitimi. Bilay Yayınları
Uludağ, S. (1996). “Gazzali” maddesi. TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt: 13, 518-530. https://islamansiklopedisi.org.tr/gazzali
Uludağ, S. (2000). Bir düşünür olarak Gazali. İslami Araştırmalar Dergisi, 13(3–4), 249-254. http://www.islamiarastirmalar.com/magazine/tr-bir-dusunur-olarak-gazali- 318.html?page=archive. https://doi.org/10.33406/molesto.423423
Uludağ, S. (2014). İbn Haldun: Hayatı – eserleri – fikirleri. Harf Yayınları
Uzun, P. S. (2017). Çocukların korkuları için tavsiyeler. https://www.yenisafak.com/hayat/cocuklarin-korkulari-icin-tavsiyeler-2750597
Uzun, R. (2014). Çocukların medyadan ve medyada korunması çocuklara yönelik etik davranış kurallarının incelenmesi. Akdeniz İletişim Dergisi (22), 152-167. https://doi.org/10.31123/akil.441955
Ülken, H. Z. (2015). İslam felsefesi kaynakları ve tesirleri: Eski Yunandan çağdaş düşünceye doğru. Türkiye İş Bankası Yayınları
Watt, W. M. (2003). Al – Ghazali: The Muslim intellectual. Kazi Publications Inc.
Yavuzer, H. (2016). Çocuk eğitimi el kitabı. Remzi Yayınevi
Yüksel, E. (2017). Çocuklarda korku sorunu nasıl çözülmeli? https://www.sozcu.com.tr/hayatim/yasam-haberleri/cocuklarda-korku-sorunu-nasilcozulmeli/

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ