YEREL YÖNETİMLERDE EVSEL KATI ATIK YÖNETİMİ VE GELECEĞİ HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME

2010 yılında yürürlüğe koyulan bir yönetmelik ile evsel katı atıkların toplanması ve bertaraf edilmesine dair usul ve esaslar belirlenmiştir. Anılan sürecin sahipleri olarak da büyükşehir belediyeleri, diğer belediyeler ve belediye birlikleri sayılmıştır. Bu hizmet kapsamında da toplam sistem maliyeti ile kirleten öder ilkesi gereği tarifelerin belirlenmesi yoluna gidilmiş, ilgili bakanlık tarafından gerekli dokumanlar hazırlanarak rehberlik faaliyetinde bulunulmuştur. Ancak 2010 yılında yürürlüğe giren bu yönetmeliğin hükümlerinin evsel katı atık idarelerince bir yıl içerisinde sağlanması hüküm altına alınmışken neredeyse her yıl yapılan değişiklikle bu süreç 31/12/2020 tarihine dek uzatılmıştır. Hâlihazırda çevrenin korunması ve buna bağlı olarak herkesin dengeli ve sağlıklı bir çevrede yaşaması amacına hizmet eden bu düzenleme büyük oranda uygulama alanı bulamamıştır. Söz konusu mevzuata uyum sağlayanlar ile bu yönde gerekli adımları atmaya başlayan belediyelerde ise gerek mevzuatın bazı hususlara değinmemesi gerekse de sistemin oldukça karmaşık olması nedeniyle önemli sorunların yaşandığı gözlemlenmiştir. Bu makalede de anılan sürecin tarihsel gelişimi, uygulanmasında karşılaşılan sorunlar, çözüm önerileri ile özellikle çevreye dair bu tür vergi ve ücretlerin tek tipleştirilmesinin önemine değinilecektir. Ayrıca evsel katı atıkların vergilendirilmesi ile ilgili olarak Avrupa Birliği ve gelişmiş ülkelerdeki uygulamalara da yer verilecektir. Özellikle 1970’li yıllarda Avrupa Birliği gündemine gelen katı atık yönetimi çeşitli yasal düzenlemeler ve uygulamalarla üye ülkelerde geliştirilmiştir.

AN ASSESSMENT ON MANAGEMENT AND FUTURE OF DOMESTIC SOLID WASTE IN LOCAL GOVERNMENTS

A regulation was adopted in 2010 to determine the procedures and principles regarding the collection and disposal of domestic solid waste. Metropolitan municipalities, other municipalities and municipal associations were put in charge of the a forementioned process. Withinthescope of this service, thetariffsweredetermined in accordance with the total system cost and polluter pays principle. Counselling activities were carried out by the relevant ministry by preparing the necessary documents. The provisions of this regulation, which came into force in 2010, were supposed to be implemented within a year by the domestic solid waste administrations. However, this process has been extended until 31/12/2020 with amendments made almost everyyear. This regulation, which currently serves the purpose of protecting the environment and enabling everyone to live in a balanced and healthy environment, has failed to find a scope of application to a great extent. It is observed that the municipalities, which have started to take the necessary steps in this direction, and those who are in compliance with the a forementioned legislation have experienced significant problems due to the fact that the legislation does not address certain issues and that the system is quite complex. This article will discuss the historical development of the a forementioned process, the problems with it simplementation, the solution proposals and, in particular, the importance of the standardization of such taxes and fees regarding the environment. In addition, practices in the European Union and developed countries will be included in the taxation of domestic solid wastes. Especially in the 1970s, solid waste management, which came to the agenda of the European Union, was developed in member countries with various legal regulations and practices.

PDF

___

29/05/1981 tarih ve 17354 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu.
11/08/1983 tarih ve 18132 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2872 sayılı Çevre Kanunu.
14/03/1991 tarihli ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği.
23/7/2004 tarih ve 25531 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Büyükşehir Belediyesi Kanunu.
14/03/2005 tarihli ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği.
13/7/2005 tarih ve 25874 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Belediye Kanunu.
05/07/2008 tarihli ve 26927 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik.
27/10/2010 tarihli ve 27742 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Atıksu Altyapı Ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul Ve Esaslara İlişkin Yönetmelik.
02/04/2015 tarih ve 29314 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Atık Yönetimi Yönetmeliği.
10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Nolu Cumhurbaşkanı Kararnamesi.
Atık Yönetimi Hakkında AB Müktesebat Rehberi, Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) tarafından CPS’ye hazırlatılan rapor, 2012, s. 1-97.
Biyan, Ö. ve Gök M. (2014). “Çevre Politikaları Kapsamında Avrupa Birliği ve Türkiye’de Çevre Vergilerini Uygulanışı: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 7, Sayı 2, s. 281-310.
Can, F. (2016). “Çevre Politikasının Ekonomik Araçları”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 9, Sayı 1, s. 58-73.
Can, F. (2013). “Çevre Sorunlarının Çözümüne Yönelik Bir Araç Olarak Çevre Vergisi Uygulamaları”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı 292, s. 146-156.
http://idealonline.com.tr/IdealOnline/lookAtPublications/paperDetail.xhtml?uId=13960 (Erişim Tarihi: 06.06.2019).
Çelikkaya, A. (2011). “AB Üyesi Ülkelerde Çevre Vergisi Reformları ve Türkiye’deki Durumun Değerlendirilmesi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, s. 97-120.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü (2012). Tehlikeli Atıkların Sınıflandırılması Kılavuzu, Cilt 1, s. 1-112.
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü (2011). “Evsel Katı Atık Tarifelerinin Belirlenmesine Yönelik Kılavuz”, http://www.cygm.gov.tr/CYGM/Files/yayinlar/kilavuz/Evsel%20Kat%C4%B1%20At%C4% B1k%20Tarifelerinin%20Belirlenmesine%20Y%C3%B6nelik%20K%C4%B1lavuz%20ve%2 0Ekleri.pdf, (Erişim Tarihi: 26/12/2018).
Dönmez, E. ve Değirmen N. (2016). “Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye’deki Atık Yönetimi Uygulamalarının Karşılaştırılması”, International Symposium on Environment andMorality, Alanya, s. 249-258.
Egeli, H. (2016). “Uluslararası Vergi Sorunları Bağlamında Belçika Vergi Sisteminin Değerlendirilmesi”, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:23,Sayı:2, s. 435-450.
EUROSTAT, ProductsEurostat News https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/- /DDN-20180123-1, (Erişim Tarihi: 23.01.2018).
Gündüzalp, A. A. ve Güven, S. (2016). “Atık, Çeşitleri, Atık Yönetimi, Geri Dönüşüm ve Tüketici: Çankaya Belediyesi ve Semt Tüketicileri Örneği”, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, s. 1-19, http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/Atik-CesitleriYonetimi-GeriDonusumVeTuke tici.pdf, (Erişim Tarihi 26/12/2018).
Kemirtlek, A.. “Entegre Katı Atık Yönetimi”, http://istac.com.tr/contents/44/cevremakaleleri_130838592910380265.pdf, (Erişim Tarihi: 28/05/2019).
Reyhan, S. A. (2014). “Çevre Vergisinde Çevre Vergileri Uygulamaları”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 7, Sayı 1, s. 110-120.
Saltabaş, F., Soysal, Y., Ş. Yıldız ve Balahorli, V. (2011). “Evsel Katı Atık Termal Bertaraf Yöntemleri ve İstanbul’a Uygulanabilirliği”, SigmaJournal of Engineeringand Natural Sciences, Volume: 3, Issue: 1, pp:109-116.
Sayıştay Başkanlığı, Balıkesir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü 2017 Yılı Denetim Raporu, https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2017/Belediyeler/BALIKE S%C4%B0R%20BASK%C4%B0.pdf, (Erişim Tarihi: 17/01/2019).
Şentürk, S. H., Eser, L. Y. ve Polat, S. (2015). “Evsel Katı Atıkların Vergilendirilmesi: Türkiye’de Çevre Temizlik Vergisine Fayda İlkesi Çerçevesinde Eleştirel Bir Bakış”, Maliye Dergisi, Sayı 169, s. 1-20.
Taşer, A. ve Erdoğan B. Z. (2010). “Avrupa Birliği ve Türkiye’de Tehlikeli Atık Yönetiminin Yasal Gelişimi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Ekim 2010, 5(2), s. 67‐ 84.
TÜİK, Belediye Atık İstatistikleri, Sayı: 24876, 29 Kasım 2017.
Yılmaz, A. ve Bozkurt, Y. (2010). “Türkiye’de Kentsel Katı Atık Yönetimi Uygulamaları Ve Kütahya Katı Atık Birliği (KÜKAB) Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:15, Sayı: 1, s.11-28.
Zengin, E. ve Ulutaş, K. (2016). “Büyükşehir İlçe Belediyelerinde Evsel Katı Atık Ücret Tarifelerinin Belirlenmesi ve Uygulanması”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 6, Sayı 11, s. 26-42.

Turkish Studies - Economics, Finance, Politics-Cover

ISSN: 2667-5625
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ