Türkiye’de 24 Haziran 2018 Genel Seçimleri Sonrasında “Topal Ördek” Tartışması: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Olası Riskler ve Karşı Çözümler

Türkiye’de 1970’li yıllardan sonra başlayan hükümet sistemi tartışmaları, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin 16 Nisan 2017 tarihinde yapılan referandumla kabul edilmesiyle son bulmuştur. Parlamenter sistemin Türkiye’ye özgü yönetsel ve siyasal krizlerini sonlandırmak ve çeşitli vesayet odaklarıyla tam mücadele kapsamında başkanlık sistemi temelleri üzerine yükselen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, başta yasama ve yürütme erklerinin seçimi de dahil olmak üzere demokrasi açığına sebep olan engelleri ortadan kaldırmayı amaçlamıştır. Referandumla birlikte yeni sisteme entegre bazı düzenlemeler hemen hayata geçirilmiş iken, sistemin tam anlamıyla uygulanması 24 Haziran 2018 genel seçimleriyle mümkün olabilmiştir. Ancak 24 Haziran seçimlerinin hemen akabinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu tarafından yürütme erkinin başı olan cumhurbaşkanının, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) tipi başkanlık sistemi uygulamasında görülen “topal ördek” vakasıyla karşı karşıya olduğunu ileri sürmüştür. ABD’de yürütme erki açısından halef-selef başkanların görev değişimi esnasında geçirilen dönem ile yasama ve yürütme erklerinin farklı siyasi çoğunluğa sahip olmaları durumunda böylesine bir tablo ortaya çıkmaktadır. Tartışmaların öbeğinde yer alan topal ördek kavramı ise 18. yüzyılda İngiltere’de borcunu ödeyemeyen birisi olarak tanımlarken, zamanla politik alana geçerek yetkileri sınırlandırılmış yönetici anlamında kullanılmaya başlanmıştır. Dolayısıyla bu çalışmayla yeni hükümet sisteminin ilk genel seçimleri sonrasında oluşan siyasi tablonun, muhalefet partileri tarafından dile getirilen “topal ördek” vakasıyla ne kadar örtüştüğü analiz edilmiştir. Ayrıca yapılan tartışmaların politik gerekçelerle mi yoksa yeni hükümet sisteminin yapısal sorunlarından mı kaynaklandığı ortaya koyularak, konuyla alakalı yeni sistemde ne gibi karşı çözümler getirildiği üzerinde durulmuştur.

"Lame Duck" Debate İn Turkey After June 24, 2018 General Elections: Possible Risks And Against Solutions İn The Presidential Government System

The government system discussions began in Turkey after 1970's has ended with the adoption of the presidential government system with referendum held on April 16, 2017. The presidential government rising on the foundations of the presidential system in full struggle with the various guardianship focuses and ending the administrative and political crisis of Parlimenter system specific to Turkey aims to eliminate obstacles that leads to a democracy deficit including the election of the executive and legislative powers in particular.While some regulations integrated into the new system immediately were implemented with the referendum, the full implementation of the system was possible with the June 24 general elections. However, immediately after the June 24 elections, the Republican People's Party (CHP) chairman Kemal Kılıçdaroğlu claimed that the president, who was the head of the executive power, was facing the “lame duck” case of the United States (US) type presidential system. Such a situation emerges when the successor-predecessor presidents in the United States have a different political majority in terms of executive power and the period spent during the change of duties. The concept of lame duck, which is at the center of the debate, was defined as someone who could not pay off the debt in England in the 18th century, and in time, it was used in the sense of a manager with limited authority. Therefore, this study will analyze how the political picture formed after the first general elections of the new government system overlaps with the 'lame duck' case expressed by the opposition parties. In addition, it will be emphasized that whether the discussions stem from political reasons or the structural problems of the new government system and what counter-solutions about the topic are brought in the new system.

PDF

___

Akıncı, B. (2019). The contribution of the presidential government system of the republic with specific design to Turkey to rationalize the presidential system, International Journal of Society Researches, 13(19), 2107-2124.
Akıncı, B. (2019). Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi: Sisteme Yönelik Eleştiriler ve Çözüm Önerileri, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
Akşener, M. (2019). Cumhurbaşkanı “Kazansalar Dahi Bunlar Topal Ördek” Demesi…,https://www.turkiyemtv.com.tr/haber/2472511/iyi-parti-lideri-aksenercumhurbaskani- kazansalar-dahi-bunlar-topal-ordek-demesihadsizligin-yansimasidir, Erişim Tarihi: 13.10.2019
Amedo, K. (2019). Lame Ducks: Presidents, Amendments, and Sessions, https://www.thebalance.com/lame-duck-definition-session-how-it-got-its-name-3306307, Erişim Tarihi:12.10.2019
Avcı, E. (2019). ABD’de “topal ördek” pozisyonunda başkan çok, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abd-de-topal-ordek-pozisyonunda-baskan-cok/103875, Erişim Tarihi:11.10.2019
Beceren, E. ve Kalağan, G. (2007). “Başkanlık ve Yarı Başkanlık Sistemi: Türkiye’de Uygulanabilirliği Tartışmaları”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 11, ss. 163-181.
Cambridge Dictionary, https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/ingilizce/lameduck, Erişim Tarihi:10.10.2019
Çisel İ. (2017). 20 Ocak: Beyaz Saray’da Trump Dönemi Başlarken, https://www.ikv.org.tr/icerik_print.asp?id=1751, Erişim Tarihi:11.10.2019
Erdoğan, R. T. (2019). “Erdoğan’dan İstanbul yorumu: Bunlar topal ördek”, https://www.sozcu.com.tr/2019/gundem/erdogandan-istanbul-yorumu-bunlar-topal-ordek- 4286421/, Erişim Tarihi: 13.10.2019
Eren, V., Akıncı, B. (2018). Yasama Yürütme İlişkileri Açısından Başkanlık Sistemi İle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin Karşılaştırılması, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Kamu Yönetiminde Değişim, Ed. Yüksel Demirkaya, 1. Baskı, Hiperyayınları, İstanbul.
Gülener, S. (2016). Başkanlık Sistemlerinde Denge Ve Denetleme, Seta Yayınları: 66, I. Baskı, Ankara.
Johnson, S. K. (1986). The Portrayal of Lame-Duck Presidents by the National Print Media, Presidential Studies Quarterly, Vol. 16, No. 1, The Media And The Presidency (Winter, 1986), pp. 50-65.
Kahraman, M. (2012). “Hükümet Sistemi Tartışmaları Bağlamında Başkanlık Ya Da Yarı- Başkanlık Sistemlerinin Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl/Year: 2012, Cilt: 9, Sayı:18, s.431-457.
Kılıçdaroğlu, K. (2018). "Dünün tek adamı bugünün topal ördeğidir. Her istediğini yapamayacak", https://www.haberturk.com/kilicdaroglu-nun-erdogan-icin-kullandigi-topal-ordek-kavramine- anlama-geliyor-topal-ordek-ne-demek-2033020, Erişim Tarihi: 13.10.2019
Kuzu, B. (2013). Her Yönüyle Başkanlık Sistemi, Babıali Kültür Yayıncılığı, 3. Baskı, İstanbul.
Miş, N. ve Duran, B. (2017). Türkiye’de Siyasal Sistemin Dönüşümü ve Cumhurbaşkanlığı Sistemi, SETA Kitapları 19, 2. Baskı, Ankara.
Onar, E. (2005). Türkiye’nin Başkanlık veya Yarı-Başkanlık Sistemine Geçmesi Düşünülmeli Midir?, T. Ergül (Edt.), Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara.
Parsak, M. (2012). Parlamenter/Başkanlık/Yarı Başkanlık Hükümet Sistemlerine Genel Bir Bakış ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Hükümet Sistemi, Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırmalar Vakfı, 1:1-20.
Potter, B. K. P. (2016). Lame-Duck Foreign Policy, Presidential Studies Quarterly 46(4), October 2016.
Sallı M. K. (2006). “Topal Ördek” Zorda Ama…, Kaynak: https://www.oncevatan.com.tr/topal-ordek-zorda-ama-makale,21445.html, Erişim Tarihi:12.10.2019
Sartori, G. (1997). Karşılaştırmalı Anayasa Mühendisliği, (Çev. Ergun Özbudun), Yetkin Yay., Ankara.
Yaman, A. (2014). Başkanlık Sistemi, Uygulamaları ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 1, Sayfa: 83-98.
Yazıcı, S. (2005). Başkanlık sistemleri: Türkiye için bir değerlendirme. T. Ergül (Edt.), Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara.
Yıldırım, H. (2017). Parlamenter Sistem Krizleri ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Pozitif Yayınları, 1. Baskı, İstanbul.
Yüksek Seçim Kurulu (2018). Cumhurbaşkanı ve 27.Dönem Milletvekili Genel Seçimi Milletvekili Seçimleri Sonucu, http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/24Haziran2018/KesinSecimSonuclari/2018MV- 96D.pdf, Erişim Tarihi: 13.10.2019
Yüksek Seçim Kurulu (2019). 31 Mart 2019 Mahalli İdareler Genel Seçimleri İstatistikleri, http://www.ysk.gov.tr/tr/istatistik/5644, Erişim Tarihi: 13.10.2019
7102 sayılı “Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, 13.03.2018.

Turkish Studies - Economics, Finance, Politics-Cover

ISSN: 2667-5625
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ