TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIK VE İSTİHDAM İLİŞKİSİ ÜZERİNE EKONOMETRİK BİR ANALİZ
Bankalar sadece mevduat toplayıp kredi veren kurumlar olmaktan çıkıp, yaptıkları faaliyetler ile neredeyse toplumun tamamını etkileyen kurumlar haline gelmişlerdir. Günümüzde Bankacılık sektörü ekonomik sistem içerisinde var olan en önemli aktörlerden biri olarak görülmektedir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin tamamında ekonomik başarının elde edilebilimesi için sağlıklı çalışan bir bankacılık sektörünün zorunluluk olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle toplumun Bankacılık sektöründen beklentileri de benzer şekilde değişim göstermiştir. Özellikle son yıllarda Türk Bankacılık sektörü sahip olduğu yüksek karlılık düzeylerine rağmen faiz oranları ve istihdama sınırlı katkı gibi birçok başlıkta eleştirilmektedir. Bankacılık sektörü yapısı gereği diğer sektörlere kıyasla toplam istihdama katkı açısından oldukça sınırlı bir yere sahiptir. Bu durumun temel nedeni şüphesiz ki sektörün sahip olduğu sermaye yoğun yapıdır. Gelişmiş ülke ekonomilerinde Bankacılık sektörünün toplam istihdam içerisindeki payının %1 ile %10 arasında bir değer aldığı görülmektedir. Türkiye’de ise söz konusu oranın %1’ler düzeyinde olması sektörün taşıdığı istihdam potansiyelinin bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Bu çalışmada Türk Bankacılık sektöründe yaratılan istihdam ile Bankacılık sektörü karlılığı arasındaki ilişkinin tespiti için 1986 yılı ile 2016 yılları arasında yıllık veriler kullanılarak regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Türk Bankacılık sektörünün sahip olduğu karlılık düzeyi ile sektörde yaratılan istihdam miktarı arasında istatistikî olarak anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir.
AN ECONOMETRIC ANALYSIS ON THE RELATIONSHIP BETWEEN PROFITABILITY AND EMPLOYMENT IN THE TURKISH BANKING SECTOR
Banks have not only become institutions that collect deposits and granting loan, but they have become institutions that affect almost the whole of society through their activities. Today, the banking sector is seen as one of the most important actors in the economic system. It is accepted that a good working banking sector is a must for the economic success in all developed and developing countries. For this reason, expectations of the society from banking sector have changed in a similar way. Especially in recent years, Turkish banking sector has been criticized in many respects such as high interest rates and limited contribution to employment despite its high profitability level. The banking sector has a relatively limited contribution to total employment compared to other sectors. Reason of this situation is undoubtedly due to the capital-intensive structure that the industry has. In advanced economies, the share of banking sector in total employment is estimated to be between 1% and 10%. In Turkey, banking sector has a great employment potential with its 1% level of the employment ratio. In this study, regression analysis has been carried out regarding the years between 1986 and 2016 by using annual data to determine the relationship between employment in Turkish Banking Sector and profitability of the Banking Sector. According to the results obtained, a statistically significant and positive relationship was found between the banking sector employment volume and its profitability.
___
- Altuğ, O. (2000). Banka İşlemleri ve Muhasebesi. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
- Ayan, E. (2012). “Türk Bankacılık Sektöründe İstihdam Analizi ve İstihdamın Artırılması Olanakları”. Business and Economics Research Journal, 3 (1), 41-57.
- Aydın, N. (2012). “Dünya’da ve Türkiye’de Bankacılığın Gelişimi”. Metin Toprak & Metin Coşkun (ed.), Bankacılık ve Sigortacılığa Giriş (ss. 2-23) içinde. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
- Behdioğlu, S. & Özcan, A. (2009). “Veri Zarflama Analizi ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (3), 301-326.
- Bhuia, M. R., Baten, A. Kamil, A. A. & Deb, N. (2012). “Evaluation of Online Bank Efficiency in Bangladesh: A Data Envelopment Analysis (DEA) Approach”. Journal of Internet Banking and Commerce, 17 (2), 1-17.
- Budak, H. (2011). “Veri Zarflama Analizi ve Türk Bankacılık Sektöründe Uygulaması”. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 23 (3), 95-110.
- Çankaya, V. (2014). Türk Bankacılık Sektörünün Yapısı ve İstihdam Analizi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Doğru, C. (2011). “Karlılığın Belirleyicileri Analizi: Teori ve Orta Ölçekli Bir Banka Uygulaması”, Maliye Finans Yazıları, 91, 47-75.
- Ersoy, N. (2018). “Banka Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi”. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (2), 478-487.
- Göçer, İ., Mercan, M. & Bölükbaş, M. (2015). “Bankacılık Sektörü Kredilerinin İstihdam ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Türkiye Ekonomisi İçin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eş Bütünleşme Analizi”. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33 (2), 65-84.
- Dickey, D. A. & Fuller W. A. (1979). “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root”. Journal of American Association, 74 (366a), 427-431.
- Ho, C. B. & Wu, D. D. (2009). “Online Banking Performance Evaluation Using Data Envelopment Analysis and Principal Component Analysis”, Computers & Operations Research, 36, 1835- 1842.
- Kırcalı, S. (2016). Bankacılıkta Karlılığı Oluşturan Faktörlerin İncelenmesi, Türk Bankacılık Sektörü Verileri Baz Alınarak Sürdürülebilir Karlılık Konusunun Analiz Edilmesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul: Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Özdemir, E. & Çakırbaş A. (2013). “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Nevşehir’de Bankacılık Faaliyetleri; Nevşehir Bankası T.A.Ş Ve Ürgüp Zürra Ve Tüccar Bankası T.A.Ş”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/5, 559-573.
- Özdemir, A. & Demirelli, E. (2013). “Ağırlık Kısıtlı Veri Zarflama Analizi ile Mevduat Bankalarının Etkinlik Ölçümüne Yönelik Bir Uygulama”. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9 (19), 215-238.
- Seyidoğlu, H. (1999). Ekonomik Terimler Ansiklopedik Sözlük. İstanbul: Güzem Can Yayınları.
- Sümer, G. (2016). “Türk Bankacılık Sektörünün Tarihsel Gelişimi ve AB Bankacılık Sektörü ile Karşılaştırılması”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18 (2), 485-508.
- Turgut, E., Begenirbaş, M. & Omağ, A. (2016). “Finansal Kriz Dönemlerdeki Personel Sayısındaki Değişimlerin Banka Performansı Üzerindeki Etkisi”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 173-192.
- Türkiye Bankalar Birliği. (2017a). Banka, Çalışan ve Şube Sayıları. Erişim: 10.12.2017, https://www.tbb.org.tr/ Content/Upload/istatistikiraporlar/ekler/850/ Banka_Calisan_ve_Sube_Sayilari-infografikli_ozet_rapor.pdf.
- Türkiye Bankalar Birliği. (2017b). İstatistiki Raporlar. Erişim: 10.12.2017, https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/59.
- Türkiye Bankalar Birliği. (2017c). Bankacılık Sisteminde Banka, Çalışan ve Şube Sayıları. Erişim: 22.04.2018, https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/istatistiki raporlar/ekler/851/Banka _Calisan_ve_Sube_Sayilari-Eylul_2017.pdf.
- Yeşilada, T. & Yaylalı, P. (2016). “KKTC’de Bankacılık Sektöründe Şube ve Personel Sayısındaki Gelişmeler ile Veri Zarflama Analizi Yöntemi Kullanılarak Yapılan Etkinlik Analizi Çalışması”, Lefke Avrupa Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 27-49.