STRATEJİK YÖNETİM MUHASEBESİ KAPSAMINDA MARKA DEĞERLEME VE HİROSHİ YÖNTEMİNİN KATILIM BANKALARINDA UYGULANMASI
Son yıllarda teknolojide, ekonomide, işletmelerin üretim sistemlerinde, müşterilerin istek ve beklentilerinde meydana gelen değişimlerden dolayı piyasada rekabet koşulları giderek artmıştır. Rekabet koşullarının artmasından dolayı da işletmelerin birbirlerine karşı rekabet avantajı sağlayabilmesi için bazı rekabet gücü faktörlerini dikkate alması gerekmektedir. Bu rekabet gücü faktörlerden birisi marka kavramıdır. İşletmelerin maddi olmayan duran varlık kalemlerinin bir parçası olan marka kavramı gerek işletmeler gerek müşteriler açısından günümüzde önemli bir kavram haline gelmiştir. Dolayısıyla işletmeler, önemi giderek artan bu marka kavramının zaman içerisinde değerini de belirleme arzusuna girmiştir. Bu bakımdan stratejik yönetim muhasebesi alanında işletmelerin bu beklentisine karşılık verebilmek için bazı marka değerleme yöntemleri öne sürülmüştür. METI modeli olarak da isimlendirilen ve 2002 yılında Japonya’da Ekonomi, Ticaret ve Endüstri Bakanlığı tarafından Y. Hiroshe’ nin başkanlığında yürütülen çalışmalar neticesinde geliştirilen Hiroshi yöntemi bu marka değerleme yöntemlerinden birisidir. Bu çalışmada Türkiye’de faaliyette bulunan katılım bankalarının marka değerlerinin tespiti amacıyla finansal değerleme yöntemlerinden Hiroshi yöntemi uygulanmıştır. Bu kapsamda Türkiye’de faaliyette bulunan Albaraka Türk, Kuveyt Türk ve Türkiye Finans Katılım bankalarının 2013-2017 yıllarına ait finansal verileri ile marka değerleme yapılmıştır. Analiz sonucunda Türkiye Finans Katılım bankasının müşteri sadakati ve bilinirliği Kuveyt Türk Katılım bankasına göre daha fazla olmakla birlikte Kuveyt Türk Katılım bankasının marka değeri yaratma potansiyeli daha yüksektir. İlgili parametreler bir bütün olarak değerlendirildiğinde Kuveyt Türk Katılım bankasının marka değerinin Türkiye Finans Katılım bankasından daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.
IMPLEMENTATION OF BRAND VALUATION AND HYROSHI METHOD IN PARTICIPATION BANKS WITHIN STRATEGIC MANAGEMENT ACCOUNTING
In recent years, competitive conditions have increased in the market due to the changes in technology, economy, enterprises' production systems and customer demands and expectations. Due to the increase in competition conditions, enterprises have to take into account some competitive factors in order to gain a competitive advantage against each other. One of the factors of competitiveness is the ‘brand/trademark’ concept. The concept of brand, which is a part of the intangible fixed assets of the enterprises, has become an important concept in terms of businesses and customers. Hence, enterprises have been willing to determine the value of this brand concept which has become increasingly important in time. In this respect, some brand valuation methods have been put forward in order to meet this expectation of enterprises in the field of strategic management accounting. The Hiroshi method, which was also named as METI model and developed as a result of the studies conducted by the Ministry of Economy, Trade and Industry in Japan under the direction of Y. Hiroshe, is one of these brand valuation methods. In this study, Hiroshi method, one of financial valuation methods, has been applied in order to determine the brand value of participation banks operating in Turkey. In this context, brand valuation is made with the help of the financial data covering the years 2013-2017 of Albarakaturk, Kuveytturk and Turkey Finance Participation banks operating in Turkey. In the analysis results, customer loyalty and awareness of Turkey Finance Participation Bank are more than Kuveytturk Participation Bank, but the potential of Kuveytturk Participation Bank’s creating brand value is higher than that of Turkey Finance Participation Bank. When the relevant parameters are evaluated as a whole, the brand value of Kuveytturk Participation Bank has been found to be higher than that of Turkey Finance Participation Bank.
___
- Akgün, V. Özlem-Akgün, Ali (2014), ‘‘Marka ve Marka Değeri Olgusu: Marka Değerinin Tespitine Yönelik Bir Uygulama’’, Selçuk Ü. Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, Sayı.8, (1-13).
- Andriessen, Daniel (2002), ‘‘The Financial Value Of Intangibles: Searching for the holy grail’’, Paper Presented at the 5th World Congress on the Management of Intellectual Capital 16-18 Janurary, Canada, http://www.weightlesswealth.com/
- Atmaca, Metin-Terzi, Serkan (2007), ‘‘Stratejik Maliyet Yönetimi Açısından Tam Zamanında Üretim Felsefesi İle Kısıtlar Teorisinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi’’, Marmara Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı.1, (293-309).
- Başcı, E. Savaş (2009), Marka Değerinin Tespiti ve İMKB’de Uygulama, Doktora Tezi, Gazi Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Bayraktaroğlu, Ali-Mirgen, Çağatay (2016), ‘‘Marka Değerinin Hisse Senedi Getirisi Üzerine Etkisi: BİST’ de Bir Araştırma’’, Business and Economics Research Journal, Sayı.3, (111-123).
- Bursalı, Osman Barlas-Karaman, Abdullah (2009), ‘‘Yönetsel ve Finansal Açıdan Marka Değeri Denizli Tekstil Sektöründe Bir Uygulama’’, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı.16, (283-298).
- Çelik, Arzum Erken, ‘‘Marka Değerleme’’, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı.31, (195-208).
- Çetin, Hüseyin-Eren, Tevfik (2017), ‘‘Üretim Teknolojilerindeki ve Rekabetçi Çevredeki Değişimin, Yönetim Muhasebesi Uygulamalarına Etkisi: BİST’ ta İşlem Gören İmalat İşletmelerinde Bir Araştırma’’, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 12/35, (105-121).
- http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12655 Demir, Reyhan (2016), Finansal Tablo Verilerine Dayalı Marka Değeri Tespiti ve BİST Metal Eşya, Makine ve Gereç Yapım Sektöründe Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Başkent Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
- Durgut, Mehmet (2015), ‘‘Türkiye Muhasebe Ve Finansal Raporlama Standartları Kapsamında Marka Değerinin Muhasebeleştirilmesi’’, Karadeniz Teknik Ü. Sos.Bil.Ens. Dergisi, Sayı.10, (243- 262).
- Elmacı, Orhan (2015), Sürdürülebilir Rekabet Açısından Yönetim Muhasebesi, Gazi Kitabevi, Ankara.
- Ercan, Metin Kamil-Öztürk, Mutlu Başaran-Demirgüneş, Kartal-Başcı, Eşref Savaş- Küçükkaplan, İlhan (2011), Marka Değerinin Tespiti, Menkul Kıymetler Borsası Yayınları, İstanbul.
- Günay, Burhan (2017), ‘‘Marka Değeri Üzerine Bir Araştırma: BİST 100 Örneği’’, Akademik Bakış Dergisi, Sayı. 61, (364-378).
- Hiroshe, Yoshikuni (2002), ‘‘The Report of the Committee on Brand Valuation’’, Ministry of Economy, Trade and Industry The Government of Japan, June 24.
- Karataş, Özlem Nilüfer (2014), Marka Değerleme Modelleri: BİST- Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
- Kaya, Yusuf (2012), ‘‘Marka Değerlemelerinin Kullanım Alanları ve Örnek Marka Değerleme’’, http://anreva.com.tr/Userfiles/File/Marka_De%C4%9Ferlemesi_Nedir.pd f (15.05.2018).
- Kenderli, Yusuf-Kenderli, Hülya Çağıran-Akgün, Zuhal (2016), ‘‘Marka Değerleme Yöntemleri: Hiroshi Yöntemi İle Gıda Sektöründe Bir Uygulama’’, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı.71,( 67-88).
- Keş, Yusuf-Başer, Asena (2016), ‘‘Markaların Yeni Göstergesi ‘‘Koku’’ ’’, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 11/21, (583-596). http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9794
- Onurlubaş, Ebru (2018), ‘‘Marka Değeri Boyutlarının Marka Bağımlılığı ve Satın Alma Niyeti Üzerine Etkisi: X Beyaz Eşya Kullanıcıları Üzerine Etkisi’’, Turkish Studies Economics, Finances and Politics, Volume 13/30, (273-302). DOI: 10.7827/TurkishStudies.14362
- Özkan, Mehmet-Terzi, Serkan (2012), ‘‘Finansal Raporlama Açısından Marka Değerinin Ölçümü ve Değerlendirilmesi’’, Marmara Ü. Sos.Bil.Ens. Dergisi, Sayı.38, (87-96).
- Şener, Recep-Dirlik, Serkan (2012), ‘‘Stratejik Yönetim Kapsamında Stratejik Yönetim Muhasebesi Araçlarının Kullanım Düzeyi Üzerine Ampirik Bir Araştırma’’, 31. Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 27 Nisan-1Mayıs, Antalya.
- Tatiana, Soto J. (2008), Methods for Assessing Brand Value - a Comparison Between the Interbrand Model and the BDDO’s Brand Equity Evaluator Model, books.google.com
- Tsuda, Hiroshi (2012,). ‘‘The empirical analysis via the corporate brandpower evaluation model. In Soft Computing and Intelligent Systems (SCIS) and 13th International Symposium on Advanced Intelligent Systems (ISIS)’’, Joint 6th International Conference on IEEE 20-24 November, Japan, https://ieeexplore.ieee.org/document/6505332/
- TPE(2018) ‘‘Marka’’, http://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/65F971CA5A9F-49C1-A009-4F95FFD46AEF.pdf
- Uygutürk, Hilal-Uygutürk, Hasan-Korkmaz; Turhan (2017), ‘‘Marka Değerinin Hirose Yöntemiyle Belirlenmesi: BİST’ de İşlem Gören Seramik Sektörü Firmaları Üzerine Bir Araştırma’’, Sosyal Bilimler Metinleri Dergisi, Sayı.2, (10-21).
- Yıldırım, Yıldırım-Aksu, İbrahim (2016), ‘‘Stratejik Bir Varlik Olarak Marka: Hesaplama ve Raporlama’’, Akademik Yaklaşım Dergisi, Sayı.2, (1-18).
- Yılmaz, Berna Burcu-Güzel, Tülay (2012), ‘‘Marka Değerleme Ve Önemi: Telif Ücretinden Arındırma Yöntemiyle Bir İnceleme’’, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı.54, (141-156).
- Yılmaz, Metin (2016), Zamana Dayalı Faaliyet Tabanlı Bütçeleme ve Bir Üretim İşletmesinde Uygulanması, Dumlupınar Ü.,SBE, Doktora Tezi, Kütahya.
- Zengin, Burcu-Güngördü, Aybegüm (2015), ‘‘Marka Değerinin Hesaplanması Üzerine Ampirik Bir Çalışma: Finans ve Pazarlama Boyutu’’, Gazi Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı.2, (282-298).
- http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6769.pdf
- http://www.tkbb.org.tr/banka-genel-bilgileri
- http://www.bloomberght.com/tahvil/gosterge-faiz
- http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5af9821107dc55.603