Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Doğu Avrupa’nın Siyasi Dönüşümünün Bölgesel Bir Analizi: Otoriter Yönetimler ve Demokratikleşme Çabaları

Bu çalışma, Soğuk Savaş sonrası dönemde temel olarak Rusya Federasyonu, Ukrayna, Moldova ve Beyaz Rusya’da meydana gelen siyasi gelişmelere odaklanarak, Doğu Avrupa’daki siyasi dönüşüm süreçlerinin bölgesel bir analizini yapmayı amaçlamaktadır. Analiz, Doğu Avrupa’nın en temel dinamiklerinden birisi olan Rusya’nın bölge ülkeleri üzerindeki siyasi, ekonomik ve askeri etkileri dikkate alınarak yapılmaktadır. Bu çerçevede, makalenin temel argümanı, Soğuk Savaş sonrası dönemde Doğu Avrupa ülkelerinin demokratikleşme bakımından oldukça sınırlı bir gelişim göstermiş olmaları ve bu durumun temelnedeninin Rusya’nın siyasi, ekonomik, askeri ve kültürel birtakım araçlarla bölge ülkelerinin iç ve dış politikalarını doğrudan etkileme yetisine sahip olmasıdır. Bölge ülkelerinden özellikle Rusya ve Beyaz Rusya’da komünizm sonrası dönemde demokratik dönüşüm süreçleri ciddi bir ilerleme kaydetmemiştir. Bu iki ülkede, otoriter eğilimli yönetimler varlıklarını devam ettirmişlerdir. Ukrayna ve Moldova ise, diğer iki ülkeye nazaran demokratik dönüşüm açısından bir çaba içerisinde olmuşlar ancak bu ülkeler de özellikle dış politikada yön tercihleri bakımından Batı ile Rusya arasında kalmaktan ve Rusya’nın bu ülkeler üzerinde siyasi, ekonomik, askeri, kültürel, sosyal ve tarihsel faktörlerle şekillenmiş etkileri nedeniyle demokratikleşme konusunda kayda değer bir ilerleme sağlayamamışlardır. Özellikle Ukrayna’nın ortak milli bir kimlik ve ulus bilinci tesis edememesi; buna ek olarak 2014’de Kırım’ın kaybedilmesi ve ardından da ülkenin doğu bölgelerinde bir iç çatışma ortamının oluşması; Moldova’da ise ayrılıkçı Transdinyester sorunu ve Moldova’da bulunan Sovyet döneminden kalma Rus askerleri ve askeri mühimmat nedeniyle bu iki ülkenin bu sorunlarla uğraşırken gerçek anlamda bir demokratikleşme sürecine yoğunlaşmaları çok mümkün olmamıştır. Ukrayna ve Moldova, Rusya’nın bölgeyi ve bu ülkeleri domine etme amaçlı politikaları nedeniyle içte demokratik konsolidasyonu gerçekleştirme konusunda başarılı olamamışlardır. Rusya’nın bölge ülkeleri üzerindeki etkisi ve kontrol kurma isteği, bölge ülkelerinin iç ve dış politikalarında oldukça kırılgan yapılara sahip olmaları sonucunu doğurmuştur.

Regional Analysis on Political Transformation of Eastern Europe in the Post-Cold War Period: Authoritarian Regimes and Democratization Efforts

This study aims to provide a regional analysis on the political transformation of Eastern Europe, by focusing mainly on the political developments in the Russian Federation, Ukraine, Moldova and Belarus, in the post-Cold War period. The analysis takes into account that Russian influence on the Eastern European countries in terms of political, economic and military aspects is one of the main dynamics of Eastern Europe. Within this framework, this study mainly argues that the democratization of Eastern European countries has been considerably limited. The main reason behind this is the fact that Russia has the ability to affect the domestic and foreign policies of Eastern European countries through political, economic, military and cultural instruments.In Russia and Belarus, the democratic transformation processes did not progress significantly in the post-communist period. Authoritarian governments have continued to exist in these two countries. Compared to Russia and Belarus, Ukraine and Moldova have engaged in efforts for democratic transformation. However, Ukraine and Moldova could not make a significant progress in democratization due to the ambivalence between Russian-oriented and the Western-oriented foreign policy preferences, and considerable impact of Russia on these countries through political, economic, military, cultural, social and historical factors. Due to Ukraine’s inability to establish a common national identity and national consciousness; the loss of Crimea in 2014 and the emergence of internal conflict in the eastern regions of the country; and due to the separatist Transnistria conflict, the remaining Russian soldiers from the 14th Soviet Army, and military ammunition in Moldova, it was not possible for these two countries to focus on a real democratization process while dealing with these problems. Ukraine and Moldova have failed to realize democratic consolidation because of the Russian efforts to dominate Eastern Europe as a region including Ukraine and Moldova. The influence of Russia on the countries of Eastern Europe and its desire to establish control has resulted with very fragile structures in Ukraine’s and Moldova’s domestic and foreign policies.

PDF

___

Anlar, A. (2014). “Rusya ve Batı Arasında Ukrayna Krizi”. Uluslararası Politikada Ukrayna Krizi. (Der.) Hasret Çomak, Caner Sancaktar, Zafer Yıldırım. Beta. 191-220.
Arbatov, G. (1997). “Post-Cold War Challenges to Stability in Eastern Europe and the Former Soviet Union”. The Search for Stability in Russia and the Former Soviet Bloc. (Eds.), David Carlton and Paul Ingram. Ashgate. 1-13
Astrov, V. & Havlik, P. (2007). “Belarus, Ukraine and Moldova: Economic Developments and Integration Prospects”. The New Eastern Europe: Ukraine, Belarus, Moldova. (Eds.) Daniel Hamilton and Gerhard Mangott. Center for Transatlantic Relations. 127-147.
Baharçiçek, A. & Ağır, O. (2015). Kırım’ın Rusya Federasyonu’na Bağlanamsının Rusya’ya Komşu Ülkelere Olası Etkileri. Akademik Bakış Dergisi, 52, 29-47.
Baranovsky, V. (2000). A Part of Europe or Apart from Europe?. International Affairs, 76(3), 443- 458.
Bayraklı, E. (2014). Avrupa Birliği’nin Ukrayna Kriziyle İmtihanı. Seta Perspektif, 40.
Bebleri, A. (2015). Crimea and the Russian-Ukrainian Conflict. Romanian Journal of European Affairs, 15(1), 35-53.
Birgerson, S. M. (2002). After the Breakup of a Multi-Ethnic Empire. Preager.
Bruchis, M. (1996). The Republic of Moldavia from the Collapse of the Soviet Empire to the Restoration of the Russian Empire. Translated by Laura Treptow. East European Monographs.
Çomak, H., Sandıklı, A., Kaya, E., İsmayılov, E. (2014). “Karadeniz’de Yeni Gelişmeler, Ukrayna Krizi ve Türkiye”. Uluslararası Politikada Ukrayna Krizi. (Der.) Hasret Çomak, Caner Sancaktar, Zafer Yıldırım. Beta. 137-167.
De Fraye, H. (1997). “Instabilities in the Former Soviet Union and Eastern Europe and the Role that OSCE Can Play”. The Search for Stability in Russia and the Former Soviet Bloc. (Eds.) David Carlton and Paul Ingram. Ashgate. 167-190.
Demir, S. (2014). “Ukrayna Krizi: Yeni Küresel Politik Düzenin Başlangıcı”. Uluslararası Politikada Ukrayna Krizi. (Der.) Hasret Çomak, Caner Sancaktar, Zafer Yıldırım. Beta. 169-190.
Donaldson, R. H. & Nogee, J. L. (2005). The Foreign Policy of Russia: Changing Systems, Enduring Interests. M.E. Sharpe.
Erol, M. S. (2014). “Ukrayna-Kırım Krizi” Ya Da “İkinci Yalta Süreci”. Karadeniz Araştırmaları, 41, 1-14.
Fane, D. (1993). “Moldova: Breaking Loose from Moscow”. Nation and Politics in the Soviet Successor States. (Eds.) Ian Bremmer and Ray Taras. Cambridge University Press. 121- 153.
Hamilton, D. & Mangott, G. (Eds.). (2007). The New Eastern Europe: Ukraine, Belarus, Moldova. Center for Transatlantic Relations.
Hughes, J. & Sasse, G. (2002). “Comparing Regional and Ethnic Conflicts in Post-Soviet Transition State”. Ethnicity and Territory in the Former Soviet Union: Regions in Conflict. (Eds.) James Hughes and Gwendolyn Sasse. Frank Cass. 1-35.
Kardaş, Ş. (2014). Türkiye ve Ukrayna Krizi: Suriye Krizi’nin İzdüşümleri. Ortadoğu Analiz, 6(62), 5-6.
Kelkitli, F. A. (2014). “Kırım: Rusya İçin Vazgeçilmez Yarımada”. Uluslararası Politikada Ukrayna Krizi. (Der.) Hasret Çomak, Caner Sancaktar, Zafer Yıldırım. Beta. 290-308.
King, C. (1998). Moldovan Identity and the Politics of Pan-Romanianism. Slavic Review, 53(2), 345-368.
Kuşçu, I. (2014). “Kırım’ın Rusya’ya Katılımının Bölgesel ve Küresel Etkileri”. Uluslararası Politikada Ukrayna Krizi. (Der.) Hasret Çomak, Caner Sancaktar, Zafer Yıldırım. Beta. 309-334.
Kuzio, T. (2006a). Is Ukraine Part of Europe’s Future?. The Washington Quarterly, 89-108.
Kuzio, T. (2007b). “Prospects for the Political and Economic Development of Ukraine”. The New Eastern Europe: Ukraine, Belarus, Moldova. (Eds.) Daniel Hamilton and Gerhard Mangott. Center for Transatlantic Relations. 32-53.
Mangott, G. (2007). “Deconstructing a Region”. The New Eastern Europe: Ukraine, Belarus, Moldova. (Eds.) Daniel Hamilton and Gerhard Mangott. Center for Transatlantic Relations. 261-286.
Marples, D. R. (1999). Belarus: a denationalized nation, Horwood Academic Publishers.
Özbay, F. (2014). Rusya’nın Ukrayna Politikası ve Kırım Hamlesi. 2023, 155, 8-11.
Roper, S. D. (2002a). “Regionalism in Moldova: The Case of Transdniestr and Gagauzia”. Ethnicity and Territory in the Former Soviet Union: Regions in Conflict. (Eds.) James Hughes and Gwendolyn Sasse. Frank Cass. 101-122.
Roper, S. D. (2008b). “Post-Soviet Moldova’s National Identity and Foreign Policy”. Europe’s Last Frontier? Belarus, Moldova and Ukraine between Russia and the European Union. (Eds.) Oliver Schmidtke and Serhy Yekelchyk. Palgrave Macmillan. 79-96.
Rudling, P. A. (2008). “Belarus in the Lukashenka Era: National Identity and Relations with Russia, Europe’s Last Frontier?” Belarus, Moldova and Ukraine between Russia and the European Union. (Eds.) Oliver Schmidtke and Serhy Yekelchyk. Palgrave Macmillan. 55- 77.
Schmidtke, O. & Yekelchyk, S. (2008). “Introduction”. Europe’s Last Frontier? Belarus, Moldova and Ukraine between Russia and the European Union. (Eds.) Oliver Schmidtke and Serhy Yekelchyk. Palgrave Macmillan. 1-7.
Solchanyk, R. (1990). “Ukraine, Belorussia, and Moldavia: Imperial Integration, Russification, and the Struggle for National Survival”. The Nationalities Factor in Soviet Politics and Society. (Eds.) Lubomyr Hajda and Mark Beissinger. Westview Press. 175-203.
Stent, A. E. (2007a). “The Lands In Between: The New Eastern Europe in the Twenty-First Century”. The New Eastern Europe: Ukraine, Belarus, Moldova. (Eds.) Daniel Hamilton and Gerhard Mangott. Center for Transatlantic Relations. 1-21.
Stent, A. E. (2007b). “Reluctant Europeans: Three Centuries of Russian Ambivalence Toward the West”. Russian Foreign Policy in the Twenty-First Century and the Shadow of the Past. (Ed.) Robert Legvold. Columbia University Press. 393-441.
Stent, A. E. “Seçim İsyanına Demir Yumruk”, Milliyet, 21 Aralık 2010, http://www.milliyet.com.tr/dunya/secim-isyanina-demir-yumruk-1328927 (Erişim Tarihi 02.05.2019).

Turkish Studies - Economics, Finance, Politics-Cover

ISSN: 2667-5625
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ