MİLLİ ENERJİ VE MADEN POLİTİKASINDA BİR AKTÖR OLARAK LİNYİTİN TARTIŞMALI MİSYONU

Enerji talebi sürekli artan Türkiye enerjide bağımlılık sorununu mümkün olduğunca çözüme kavuşturma anlamında milli hedefler belirlemektedir. Bu kapsamda 2017 Mart ayında açıklanan Milli Enerji ve Maden Politikası doğrultusunda, enerjide dışa bağımlılık oranları yüksek ve yıllık bazda yaklaşık 55-60 milyar dolar düzeyinde enerji ithalatına sahip Türkiye’nin öz kaynaklarıyla bu bağımlılığı düşürmesi amaçlanmakta ve bu noktada linyite stratejik bir misyon yüklenmektedir. Bu politikada linyit açısından dikkat çeken hedef, yerli enerji kaynaklarını ve madenlerimizi ülke içinde değerlendirme yaklaşımıdır. Ancak yerli bir kaynak olarak linyitin payının arttırılması hedefine karşın (2016 yılında ithal kömüre ek vergi uygulaması yoluyla linyitin teşvik edilmesi/ithal kömürde ton başına 15 dolar ek vergi) doğal gaza dayalı termik santraller ve ithal kömüre dayalı termik santraller elektrik üretiminde etkin rol üstlenmeye devam etmektedir. Teşviğe rağmen ithal kömürün elektrik üretiminde %17 düzeyinde bir paya sahip olması maliyetinin uygunluğu ve daha kaliteli (yüksek kalori-daha az duman ve kül) olmasıyla ilgilidir. Bu anlamda enerji sektöründe özel kesimin hakim konumda olması linyitin tercih edilmesi ve bu kaynaktan daha fazla yararlanılması konusunda sorunlar yaratmaktadır. Ayrıca bir ülke açısından herhangi bir enerji kaynağına sahip olmak o kaynağın maksimum kapasitede kullanılacağı anlamına gelmez. Çünkü enerji güvenliği, tedarik kadar sürdürülebilirliği de kapsamaktadır. Bu aşamada Türkiye’nin son dönem enerji siyasetinde linyite yüklenen misyon; enerji güvenliği, sürdürülebilirlik (ekonomik, çevresel) ve milli enerji politikaları bağlamında değerlendirildiğinde tartışmalıdır.

THE CONTROVERSIAL MISSION OF LIGNITE AS AN ACTOR IN NATIONAL ENERGY AND MINING POLICY

With its ever-growing energy demand, Turkey sets national targets to solve its dependence on other countries for energy as much as possible. In this regard, National Energy and Mining Policy targets were announced in March 2017. In line with these targets, Turkey, which has high external dependence for energy and has a yearly energy cost of approximately 55-60 billion dollars, aims to reduce its dependence with its own resources. At this point, a strategic mission is attributed to lignite. The remarkable target involving lignite in this policy is the approach of making use of domestic energy resources and mines within the country. However, despite the target of increasing the share of lignite as a domestic resource (encouraging lignite through application of additional tax to import coal in 2016/an additional tax of 15 dollars per ton for import coal), thermal plants operating based on natural gas and import coal are continuing to play an active role. The fact that import coal has a share of 17% in electricity production despite the incentives is about its cost efficiency and higher quality (high calorie-less smoke and ash). In this sense, the dominance of the private sector in the energy sector creates problems in terms of preferring lignite and making more use of it. Also, having a source of energy for a country does not mean that the resource will be used at maximum capacity. Because energy security includes sustainability as well as supply. At this stage, the mission undertaken lignite in Turkey's recent energy policy is controversial when evaluated in the context of energy security, sustainability (economic, environmental) and national energy policies.

PDF

___

Avrupa Birliği (AB) Türkiye Delegasyonu (2018). “Enerji-AB’nin Hedefleri”. 19.11.2018 tarihinde https://www.avrupa.info.tr/tr/enerji-abnin-hedefleri-58, adresinden edinilmiştir.
Başaran, M. (2011). Kömürlü Termik Santrallerde Verimlilik Çalışmaları ve Kazanımlar, Makine Mühendisleri Odası III. Enerji Verimliliği Kongresi’nde sunulmuştur. Kocaeli, Türkiye.
British Petroleum (BP) (2016). BP Energy Outlook 2016. London: BP Publication. United Kingdom.
British Petroleum (BP) (2018) Statistical Review of World Energy, London: BP Publication. United Kingdom.
British Petroleum (BP) (2019) BP Energy Outlook 2019, London: BP Publication. United Kingdom.
Çinçinoğlu, Ö., Anıl, M., Kılıç, Ö. (2004). İthal Ve Yerli Kömür Karışımı İle Farklı Bağlayıcı Maddeler Kullanılarak Üretilen Pres Kömürler. Zonguldak: Türkiye 14. Kömür Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (s. 239-251).
Doğanay, H. (1998) Ekonomik Coğrafya:2 Enerji Kaynakları. Erzurum: Şafak Yayınevi.
Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi (DEKTMK) (2018). “Kömür Yakıtlı Santrallerden Kaynaklanan Emisyonlar Üzerine Bir Değerlendirme”. 19.11.2018 tarihinde https://www.dunyaenerji.org.tr/komur-yakitli-santrallerden-kaynaklanan-emisyonlar-uzerinebir-degerlendirme/, adresinden edinilmiştir.
Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) (2019) Elektrik Üretimi ve Ticareti Sektör Raporu, EÜAŞ Yayını, Ankara.
Enerji Portalı (2018). “Temiz Kömür Teknolojileri ile Kömürü Temiz, Çevre Dostu Bir Yakıt Olarak Kullanmak”. 29.12.2018 https://www.enerjiportali.com/temiz-komur-teknolojileri-ile-komurutemiz-cevre-dostu-bir-yakit-olarak-kullanmak/, adresinden edinilmiştir.
Enerji Atlası (2018). “Elektrik Üretiminde Karbon Salınımı”. 16.11.2018 tarihinde http://www.enerjiat lasi.com/haber/elektrik-uretiminde-karbon-salinimi, adresinden edinilmiştir.
Ersoy, M. (2010). Kömür Hazırlama Teknolojileri, Temiz Kömür Teknolojileri içinde. Ankara: Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi (DEK TMK) Temiz Kömür Teknolojileri Çalışma Grubu Yayını.
Exxon Mobil (2018). 2018 Outlook for Energy: A View to 2040. Texas: Exxon Mobil Publication, US. IndexMundi (2019). “Turkey Coal Imports By Year”. 05.03.2019 tarihinde https://www.indexmundi.c om/energy/?country=tr&product=coal&graph=imports, adresinden edinilmiştir.
Karabulut, Y. (2004) Türkiye Enerji Kaynakları, Ankara: Hilmi Usta Matbacılık. Karagöl, E.T., Kavaz, İ., Kaya, S., Özdemir, B.Z. (2017). Türkiye’nin Milli Enerji ve Maden Politikası.
Ankara: Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Yayını.
Karakaya, E. (2016). “Paris İklim Anlaşması: İçeriği ve Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme”. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:3, Sayı:1, s.1-12.
Oral, M. (2017). Enerji Coğrafyası Perspektifinde Türkiye’nin Enerji Politikaları. (Doktora Tezi, Karabük Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karabük).
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2017). Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Alanında Kapasitesinin Güçlendirilmesi İçin Teknik Yardım Projesi. Ankara: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Avrupa Birliği (AB) Yayını.
T24 İnternet Gazetesi (2017). “Enerjide Dışa Bağımlılık Yüzde 76’ya Ulaştı”. 15.11.2018 tarihinde http://t24.com.tr/haber/enerjide-disa-bagimlilik-yuzde-76ya-ulasti,419011, adresinden edinilmiştir.
Tamzok, N. (2017). Yerli Kömüre Dayalı Termik Santral Potansiyeli, Darboğazlar ve Çözüm Önerileri.
Türkiye’de Termik Santraller (içinde). Ankara: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Makine Mühendisleri Odası (MMO) Yayını.
Termik Santrallerde Yerlileşme Platformu (TSYP) (2017) “Termik Santrallerde Yerlileşme Platformu Çalıştaylar Sonuç Bildirgesi”, https://www.enerjivetesisat.com/enerjix/5480-termiksantrallerde-yerlilesme-platformu-sonuc-bildirgesi-nin-sunumu-enerji-bakanligi-nda-yapildii, Erişim Tarihi: 10.07.2019.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Maden Mühendisleri Odası (2015). Enerji ve Kömür Raporu. Ankara: TMMOB Yayını.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) (2018). “Türkiye Elektrik Üretim-İletim İstatistikleri”. 16.11.2018 tarihinde https://www.teias.gov.tr/tr/turkiye-elektrik-uretim-iletim-istatistikleri, adresinden edinilmiştir.
Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) (2010). 2009 Kömür (Linyit) Sektör Raporu. Ankara: TKİ Yayını.
Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) (2015). 2015-2019 Stratejik Planı. Ankara: TKİ Yayını.
Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) (2016). 2015 Kömür (Linyit) Sektör Raporu. Ankara: TKİ Yayını.
Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) (2017) 2016 Kömür Sektör Raporu (Linyit). Ankara: TKİ Yayını.
Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) (2017). “Kömür ve Getirdiği Çözümler”. 13.11.2018
tarihinde http://www.tki.gov.tr/bilgi/komur/komur-teknolojileri/235, adresinden edinilmiştir.
Türkiye Petrolleri (TP) (2017). Ham Petrol ve Doğal Gaz Sektör Raporu. Ankara: TP Yayını.
Türkiye Taşkömürü Kurumu (2017). 2016 Taşkömürü Sektör Raporu. Ankara: TTK Yayını.
Üçışık Erbilen, S. ve Şahin, G. (2015). “Enerji Coğrafyası Kapsamında Türkiye’de Linyit”. Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt:20, Sayı:33, s.135-160.

Turkish Studies - Economics, Finance, Politics-Cover

ISSN: 2667-5625
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ