MERKEZ BANKASI BAĞIMSIZLIĞINA KANTİTATİF BİR İNCELEME

Toplumsal refah politik ekonominin en temel amaçlarından birisidir. Toplumsal refah, istihdam ve büyüme rakamlarının arzu edilen seviyelerde gerçekleşmesi halinde tezahür etmektedir. Sürdürülebilir bir istihdam ve büyüme politikasının temelinde ise fiyat istikrarının sağlanması yatmaktadır. Fiyat istikrar ise merkez bankalarının birincil amacıdır. Merkez bankalarının fiyat istikrarının sağlayabilmesi ve dışsal etkenlerden etkin bir şekilde koruyabilmesinin temel şartı ise merkez bankası bağımsızlığıdır. Merkez bankası bağımsızlığına yönelik tartışmalar kurumun saygınlığına ve itibarına gölge düşürdüğü gibi toplumsal refahı da etkileyebilmektedir. Özellikle fiyat istikrarsızlığına bağlı olarak yaşana makroekonomik dengesizlikler toplum ile merkez bankasını dolaylı olarak karşı karşıya getirmektedir. Toplum, fiyat istikrarsızlığına bağlı olarak ortaya çıkan dengesizlikten sorumlu olarak siyasi otoriteyi görmektedir. Toplumun siyasi otorite ile karşı karşıya gelmesi neticesinde siyasi otorite merkez bankasının amaç ve araç bağımsızlığı üzerinde bir baskı mekanizması kurma ihtiyacı hissetmektedir. İşte bu noktada, bu çalışmanın çıkış noktası, demografik yapıların, gelir düzeylerinin ve siyasal tercihlerin merkez bankası bağımsızlığına bakış açılarını kantitatif bir yöntemle ortaya koymaktır. Bu kapsamda yapılan çalışma araştırma neticesinde siyasal tercihler ile merkez bankası başkanının istifası/görev alınması arasında anlamlı bir ilişki olduğu, siyasal ve gelir düzeyleri ile merkez bankası bağımsızlığı algısı arasında anlamlı bir ilişki olduğu, siyasal tercihler ile enflasyon beklentileri arasında anlamlı bir ilişki olduğu, tüm gelir düzeylerinin benzer enflasyon beklentilerine sahip olduğu saptanmıştır.

A QUANTITATIVE REVIEW OF CENTRAL BANK INDEPENDENCE

Social welfare is one of the main objectives of the political economy. Social welfare emerges when employment and growth rates are at desired levels. The basis of a sustainable employment and growth policy is to ensure price stability. Price stability is the primary objective of central banks. The essential condition of central banks to ensure price stability and to effectively protect them from external factors is central bank independence. The debates on the independence of the central bank can undermine the reputation of the institution and affect social welfare. Macroeconomic imbalances, especially due to price instability, indirectly confront society and the central bank. Society sees political authority as responsible for the imbalance resulting from price instability. As a result of the society's confrontation with political authority, the political authority feels the need to establish a mechanism of pressure on the independence of the central bank. At this point, the starting point of this study is to quantitatively reveal the perspectives of demographic structures, income levels and political preferences on central bank independence. As a result of this study, there is a significant relationship between political preferences and the resignation / appointment of the chairman of the central bank, there is a significant relationship between political and income levels and perception of central bank independence, there is a significant relationship between political preferences and inflation expectations and all income levels have similar inflation expectations

___

  • Akyazı, H. (2008). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (Tcmb) Önemsenmeyen Bağımsızlığı. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 81-99.
  • Alesina, A., & Summers, L. H. (1993). Central bank independence and macroeconomic performance: some comparative evidence. Journal of Money, credit and Banking, 25(2), 151-162.
  • Altuntaş, Ö. (2012). Merkez Bankası Bağımsızlığı: Avrupa Merkez Bankası ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Karşılaştırması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12), 73-84.
  • Barışık, S. (2004). Merkez Bankası Bağımsızlığı, Makroekonomik Etkileri ve 2001 Tarihli TCMB Kanununun Yansımaları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 59(03).
  • Cengiz, V. (2019). Merkez Bankalarının İletişimi ve Para Politikası: Avrupa Merkez Bankası Örneği. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 53-59.
  • Cukierman, A. (1994). Central bank independence and monetary control. The Economic Journal, 104(427), 1437-1448.
  • Cukierman, A. (1998). The economics of central banking. In Contemporary Economic Issues (pp. 37-82). Palgrave Macmillan, London.
  • Cukierman, A. (2006). Central Bank Independence and Monetary Policymaking Institutions: Past, Present, and Future. Documentos de Trabajo (Banco Central de Chile), (360), 1.
  • Cukierman, A., Web, S. B., & Neyapti, B. (1992). Measuring the independence of central banks and its effect on policy outcomes. The world bank economic review, 6(3), 353-398.
  • Eijffinger, S. C., & De Haan, J. (1996). The political economy of central-bank independence. Eroğlu, N., & Abdullayev, A. (2005). CWN bağımsızlık ölçütlerinin TCMB'ye uygulanması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(1), 79-97
  • Eroğlu, N., & Eroğlu, İ. (2010). Merkez Bankalarının Bağımsızlığı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)’nın Bağımsızlık Tartışması Üzerine Bir Değerlendirme. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (19), 121-144.
  • Grilli, V., Masciandaro, D., & Tabellini, G. (1991). Political and monetary institutions and public financial policies in the industrial countries. Economic policy, 6(13), 341-392.
  • Oktar, S. (1996). Merkez Bankasının Bağımsızlığı. Birinci Baskı, İstanbul: Bilim Teknik Yayınları.
  • Orhan, A. (2011) Türkiye Ekonomisinde Yakın Dönem Siyasi ve Ekonomik İzlenimler, Umuttepe Yayınları
  • Ricardo, D. (1824). Plan for the Establishment of a National Bank. J. Murray.
  • Tığlı, M. (2007). Merkez Bankasının Bağımsızlığının Kamu Maliyesine Etkisi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Mali İktisat Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • Tufaner, M. B., & Yavuz, S. (2019) Merkez Bankası Bağımsızlığının Bütçe Açıklarına Etkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler Açısından Bir İnceleme. Akademik Hassasiyetler, 6(11), 275-298.
  • Yenipazarlı, A. (2014). Merkez bankasının bağımsızlığı, yönetişim, enflasyon ve ekonomik büyüme. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2 (Sf. 1-15)
  • Yıldırım, Z. (2001) Merkez Bankası bağımsızlığı, ne zaman?. Finans Dünyası Dergisi, Aralık
Turkish Studies - Economics, Finance, Politics-Cover
  • ISSN: 2667-5625
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ