GEÇİŞ EKONOMİSİ ÜLKELERİNDE VERİMLİLİK ANALİZİ

Ülkelerin nihai hedeflerinden biri performanslarını iyileştirmek ve artırmaktır. Performansın önemli bileşenlerinden biri ise verimliliktir. Verimliliğin ölçülmesi gerek mikro düzeyde gerekse makro düzeyde son derece önem arz etmektedir. Ülkeler verimlilik analizleri sayesinde verimli olmadığı alanları tespit ederek bu eksikliklerini gidermek için faaliyetlerini yeniden gözden geçirebilme imkânı bulabilmektedir. Verimlilik ölçümünde çeşitli yöntemler kullanılmakta olup bu yöntemlerden biri de toplam faktör verimliliği analizidir. Bu çalışmada küresel ekonomik sistem içerisindeki önemi ve verimliliklerindeki bir birimlik artışın makro düzeyde yaratacağı etkiler göz önünde bulundurularak toplam faktör verimliliği analizi geçiş ekonomileri bağlamında ele alınmıştır. Geçiş ekonomisi ülkelerinin toplam faktör verimliliğinin belirlenebilmesi için VZA çıktı odaklı CCR modeli temelli Malmquist Toplam Faktör Verimliliği (TFV) analizi yürütülmüştür. Çalışmada 2008-2016 dönemi baz alınmış olup gayri safi milli hasıla olmak üzere bir adet çıktı; askeri harcamalar, eğitim harcamaları ve sağlık harcamaları olmak üzere üç adet girdi unsuru belirlenmiştir. Çalışmada öncelikle ülkelerin teknik etkinlikleri ve teknolojik etkinlikleri incelenmiştir. Aynı zamanda 2008-2016 dönemi içerisinde yıllar bazında ayrı ayrı toplam faktör verimlilikleri ele alınarak değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Son olarak ise 2008-2016 dönemi için Malmquist-TFV endeks özeti irdelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda karar verme birimi olarak belirlenen yirmi altı ülkenin etkinliklerinde farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Bu ülkelerden on dokuz tanesinin etkin olduğu, sekiz ülkenin ise etkin olmadığı sonucuna ulaşılmış olup sonuçlar değerlendirilmiştir.

PRODUCTIVITY ANALYSIS IN TRANSITION ECONOMY COUNTRIES

One of the ultimate aims of the countries is to improve and increase their performance. And one of the important components of performance is productivity. Measurement of the productivity is highly important at both micro level and at macro level. Thanks to productivity analyses, countries find the opportunity to determine the fields where they are not productive, and to review their activities so as to remedy these deficiencies. Various methods are used in productivity measurement, among which is total factor productivity analysis. This study addressed the total factor productivity analysis in the context of transition economies considering countries' importance in the global economic system and the effects to be created by one unit of increase in their productivities. Malmquist Total Factor Productivity (TFP) based on DEA output-focused CCR model was conducted in order to determine the total factor productivity of transition economy countries. The period 2008- 2016 was taken as basis in the study, and one output element being gross domestic product and three input elements being military expenditures, education expenditures and health expenditures were identified. First, technical efficiencies and technological efficiencies of the countries were examined in the study. Also, total factor productivities were addressed, evaluated and interpreted separately by years within the period 2008-2016. Lastly, Malmquist-TFP index summary for the period 2008-2016 was studied. As a result of the analyses conducted, differences were determined to exist between the productivities of twenty six countries identified as decision-making unit. It was concluded that, among these countries, nineteen were efficient, eight were inefficient, and the results were evaluated.

PDF

___

Acer, A. & Timor, M. (2017). Kümeleme ve Veri Zarflama Analizi (VZA) ile Konteyner Terminal Etkinliklerinin Belirlenmesi. Alphanumeric Journal, 5(2), 339-352.
Akhisar, İ. & Tezergil, S. A. (2014). Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi: Türk Sigorta Sektörü Uygulaması. Journal of Financial Researches & Studies/Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(10), 1-15.
Aladağ, Z., Alkan, A., Güler, E. & Özdin, Y. (2018). Akademik Birimlerin Veri Zarflama Analizi ve Promethee Yöntemleri ile Performans Değerlendirmesi: Kocaeli Üniversitesi Örneği. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 34(1), 1-13.
Ali, A. I., Lerme, C. S. & Seiford, L.M. (1995). Components of Efficiency Evaluation in Data Envelopment Analysis. European Journal of Operational Research, 80(3), 462-473.
Aly, H.Y., Grabowski, R., Pasurka, C. & Rangan, N. (1990). Technical, Scale, And Allocative Efficiencies in U.S. Banking: An Empirical Investigation. The Review of Economics and Statistics, 72(2), 211-218.
Arnade, C. (1998). Using a Programming Approach to Measure International Agricultural Efficiency and Productivity. Journal of Agricultural Economics, 49(1), 67-84.
Atan, M. (2003). Türkiye Bankacılık Sektöründe Veri Zarflama Analizi ile Bilançoya Dayalı Mali Etkinlik ve Verimlilik Analizi. Ekonomik Yaklaşım, 14(48), 71-86.
Barkey J. B. (2002). Gaining and Sustaining Competitive Advantage. New Jersey: Prentice Hall. Behdioğlu, S. & Özcan, G. (2009). Veri Zarflama Analizi ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 301-326.
Bulğurcu, B. & Özdemir, P. (2015). Geçiş Ekonomilerinde Sağlık Harcamalarının Etkinliği Üzerine Bir İnceleme. Ege Academic Review, 15(4).
Cenger, H. (2011). İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Performanslarının Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4), 31-44.
Charles, V., Aparicio, J. & Zhu, J. (2019). The Curse of Dimensionality of Decision-Making Units: A Simple Approach to Increase the Discriminatory Power of Data Envelopment Analysis. European Journal of Operational Research, 279(3), 929-940.
Coelli, T. J. & Rao, D. P. (2005). Total Factor Productivity Growth in Agriculture: A Malmquist Index Analysis of 93 Countries, 1980-2000. Agricultural Economics, 32, 115-134.
Çavmak, Ş. (2017). Sağlık Hizmetlerinde Veri Zarflama Analizi ve Modelleri. Sağlık Yönetimi Dergisi, 1(1), 35-47.
Deliktaş, E. & Balcılar, M. (2005). A Comparative Analysis of Productivity Growth, Catch-Up, and Convergence in Transition Economies. Emerging Markets Finance and Trade, 41,(1), 6-28.
Demir, A. & Bakırcı, F. (2014). OECD Üyesi Ülkelerin Ekonomik Etkinliklerinin Veri Zarflama Analiziyle Ölçümü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(2), 109-132.
Demirci, A. (2019). Ekonomik ve Sosyal Etkinlik Belirlemede Veri Zarflama Analizi: Arap Birliği Örneği. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 4(1), 64-79.
Doğan, N. Ö. (2015). VZA Süper Etkinlik Modelleri ile Etkinlik Ölçümü: Kapadokya’da Faaliyet Gösteren Balon İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(1), 187-203.
Dural, B.Y. (2007). Geçiş Ekonomileri Plandan Piyasaya, İstanbul: Beta Yayıncılık.
Fare, R., Grosskopf, S., Norris, M. & Zhang, Z. (1994). Productivity Growth, Technical Progress and Efficiency Changes in Industrial Countries. American Economic Review, 84(1), 66-83.
Galagedera, D. U. & Silvapulle, P. (2002). Australian Mutual Fund Performance Appraisal Using Data Envelopment Analysis. Managerial Finance, 28(9), 60-73.
Gedik, M.A. (2011). Vergi Rekabeti Etkinlik Değerlendirmesi: OECD Üyesi Ülkeler İçin Veri Zarflama Analizi Uygulaması. Maliye Dergisi, 160, 329-350.
Güran, M. C. & Cingi, S. (2002). Devletin Ekonomik Müdahalelerinin Etkinliği. Akdeniz İİ BF Dergisi, 3, 56-89.
Güran, M.C. & Tosun, M.U. (2005). Türkiye Ekonomisinin Makro Ekonomik Performansı: 1951- 2003 Dönemi İçin Parametrik Olmayan Bir Ölçüm, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 60, 261-286.
https://www.ebrd.com/transition-report-201819, Erişim Tarihi: 12.04.2018. https://www.worldbank.org/tr/country/turkey, Erişim Tarihi: 12.04.2018.
Jajri, I. (2007). Determinants of Total Factor Productivity Growth in Malaysia. Journal of Economic Cooperation, 28(3), 41-58.
Jantsan, S. (2013). Geçiş Ekonomilerinde Reform Sürecinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Karabulut, K., Ersungur, Ş. M. & Polat, Ö. (2008). Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye’nin Ekonomik Performanslarının Karşılaştırılması: Veri Zarflama Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 1-11.
Karaemir, Ç. (2013). Eğitim Merkezlerinde Etkinlik Analizleri: Veri Zarflama Analizi Kullanarak Performansı. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Karaman, S. & Özalp, A. (2017). Türkiye Tarım Sektörü Bölgesel Toplam Faktör Verimliliğinin Malmquist Endeks ile Belirlenmesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34 (1), 209-217.
Kasap, Y. (2010). Türkiye Kömür İşletmelerinde Teknik Etkinlik ve Toplam Faktör Verimlilik Gelişimi. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22, 75-86.
Kaur, R. & Aggarwal, M. (2016). Mathematical Modelling of Malmquist TFP Index as Applicable in Banks: A Study of Its Origin and Development. Journal of Business and Management, 70-75.
Kaynar, O. & Bircan, H. (2007). OECD Ülkelerinin Telekomünikasyon Sektörlerinin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Ölçülmesi-2. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 361-382.
Kula, V., Kandemir, T. & Özdemir, L. (2009). VZA Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Ölçüsü: İMKB’ye Koteli Çimento Şirketleri Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(17), 186-202.
Lorcu, F. (2010). Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi: Türk Otomotiv Sanayi Uygulaması, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 39(2), 276-289.
Mahmudah, U., Suhartono, S. & Rohayana, A. D. (2018). A Robust Data Envelopment Analysis for Evaluating Technical Efficiency of Indonesian High Schools. Jurnal Pendidikan IPA Indonesia, 7(1), 114-121.
Martic, M., Novakovic, M. & Baggia, A. (2009). Data Envelopment Analysis-Basic Models and their Utilization. Organizacija, 42(2), 37-43.
Özçelik, H. & Kandemir, B. (2017). Veri Zarflama Analizi ve İmalat Sektöründe Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 43-53.
Pala, O. & Aksaraylı, M. (2017). Veri Zarflama Analizi ve Kümeleme Analizi Kullanılarak OECD’ye Üye Ülkelerin Ekonomik Performansları, Yaşam Memnuniyeti ve İnovasyon Düzeyleri Açısından İncelenmesi. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 2(2), 67-80.
Sanchez, I. M. G. (2009). Technical and Scale Efficiency in Spanish Urban Transport: Estimating with Data Envelopment Analysis. Advances in Operations Research, 1-15. Sarı, Z. (2015). Veri Zarflama Analizi ve Bir Uygulama. Hacettepe Üniversitesi, İstatistik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Vergil, H. & Abasız, T. (2008). Toplam Faktör Verimliliği, Hesaplanması ve Büyüme İlişkisi: Collins Bosworth Varyans Ayrıştırması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16), 160-188.

Turkish Studies - Economics, Finance, Politics-Cover

ISSN: 2667-5625
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ