Ali KAMİL BAYRAKTAR, Özlem TEKİR, Hicran YILDIZ

Tip 2 Diyabetli Bireylere Mobil Telefonları Aracılığı ile Uzaktan Verilen Video Eğitimin Diyabetle İlgili Bilgi ve Alışkanlıklara Etkisi

Amaç: Bu çalışma, tip 2 diyabetli bireylere mobil telefonları aracılığı ile uzaktan verilen video eğitimin diyabetle ilgili bilgi ve alışkanlıklara etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirildi. Yöntem: Araştırmanın evrenini Temmuz 2018-Ocak 2019 tarihleri arasında Balıkesir Atatürk Şehir Hastanesi diyabet polikliniğine başvuran tip 2 diyabetli bireyler; örneklemi ise araştırmaya dahil edilme kriterlerine uyan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 50 eğitim grubu ve 50 kontrol grubu olmak üzere toplam 100 Tip 2 diyabetli birey oluşturdu. Verilerin toplanmasında, Diyabetli Birey Tanılama ve Takip Formu kullanıldı. Eğitim grubuna ve kontrol grubuna ilk görüşmede veri toplama formları uygulandı. İlk görüşmeden sonra, kontrol grubu rutin poliklinik takiplerini almaya devam etti. Eğitim grubunda ise bireylerin cep telefonlarına haftada iki kez, toplamda sekiz bölüm diyabet eğitimi videosu gönderildi. Eğitimin tamamlanmasından üç ay sonra olan ikinci görüşmede eğitim grubuna ve kontrol grubuna veri toplama formları tekrar uygulandı. Bulgular: Araştırmada; bireylere verilen video eğitim sonrası eğitim grubunda; diyabetle ilgili bilgi düzeyinin arttığı, akut komplikasyon yaşama oranının azaldığı, düzenli kan şekeri takibi yapanların oranının arttığı, tedaviye uyum, diyete uyum ve düzenli egzersiz yapma alışkanlığında kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu saptandı.Sonuç:Çalışmamızda mobil telefonları aracılığı ile uzaktan verilen video eğitimin Tip 2 diyabetli bireylerin diyabetle ilgili bilgi ve alışkanlıkları üzerinde etkili bir yöntem olduğu belirlendi.

Anahtar Kelimeler:

Tip 2 diyabet, diyabet eğitimi, video eğitim, uzaktan eğitim

The Impact of Distance Learning Via Videos Through Mobile Phones on Diabetes-Related Knowledge and Habits in Individuals With Type 2 Diabetes

Objective: This study was conducted with the purpose of analysing the effect to diabetes related knowledge and habits of distance learning via videos through mobile phones in individuals with type 2 diabetes. Method: The universe of the study was composed of individuals with type 2 diabetes who were admitted to the diabetes polyclinic of Balikesir Atatürk City Hospital between July 2018-January 2019 whereas the sample group was composed of 100 individuals with Type 2 diabetes in total who met the inclusion criteria of the study and agreed to participate in the study; 50 of them being in the learning group, and the remaining 50 being in the control group. Data collection was performed using the Questionnaire on Diagnosing Individuals with Diabetes and Follow-up form. Data collection forms were applied to the learning and control groups in the first interview. After the first interview, the control group continued to be provided with routine follow-ups in the polyclinic. In the learning group, videos containing 8 episodes of diabetes education were sent to mobile phones of individuals twice a week. In the second interview that took place after 3 months of the completion of training, data collection forms were applied to the learning and control group for the second time. Results: In the study, it was observed that the knowledge level about diabetes increased in the learning group after education via videos were provided to individuals, that the rate of acute complications decreased, that there was a statistically significant difference compared to the control group in terms of complying with the treatment and diet, and the habit of doing exercises. Conclusion:In our study, we demonstrated that the distance learning via videos through mobile phone was an effective method on diabetes related knowledge and habits of Type 2 diabetes.

Keywords:

Type 2 diabetes, diabetes education, training via video, distance learning,

PDF

___

1. Enç N, Öz H. Endokrin ve Metabolizma. Enç N, editör. İç Hastalıkları Hemşireliği. İstanbul: Nobel Matbaacılık; 2014. p.281-289.
2. Erol Ö. Endokrin Sistem Hastalıkları ve Bakım. Durna Z, editör. İç Hastalıkları Hemşireliği. 1. Baskı, İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2013. p.239-240.
3. Olgun N. Diyabet (tip 2) ve Bakım. Durna Z, editör. Kronik Hastalıklar ve Bakım. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Matbaacılık; 2012 p.291-300.
4. Gil VL, Sil AM, Aguilar SL, Echevarria ZS, Michaus RF, Torres ALP. Perspective on type 2 diabetes mellitus in the Instituto Mexicano Del Seguro Social. Rev Med Inst Mex Seguro Soc. 2013 Jan-Feb;51(1):58-67.
5. Malanda U, Bot S, Nijpels G. Self-monitoring of blood glucose in noninsulin-using type 2 diabetic patients: It is time to face the evidence. Diabetes Care 2013 Jan;36(1):176-8.
6. Chen S, Creedy D, Lin HS, Wollin J. Effects of motivational interviewing intervention on self-management, psychological and glycemic outcomes in type 2 diabetes: a randomized controlled trial. Int J Nurs Stud 2012 Jun;49(6):637-44.
7. Eroğlu N. Tip 2 diyabetli hastalarda eğitimin diyabet öz yönetim ve öz etkililiklerine etkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı. Doktora tezi, İstanbul: Haliç Üniversitesi, 2017 p.4.
8. Sezgin H. Tip 2 diyabetli hastalara verilen diyabet eğitiminin ve telefon iletişimi ile takibinin metabolik değişkenlere etkisinin değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Doktora tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2013 p.4.
9. Brown DC, Brown T, Creech C, McFarland M, Nair A, Whitlow K. Can follow-up phone calls improve patients self-monitoring of blood glucose? J Clin Nurs 2016;26: 61–67.
10. Nundy S, Dick JJ, Solomon CM, PeeK EM. Developing a behavioral model for mobile phone-based diabetes ınterventions. Patient Educ Couns 2013;90(1): 125– 132.
11. Sezgin H, Çınar S. Tip 2 diyabetli hastaların cep telefonu ile takibi: randomize kontrollü çalışma. MÜSBED 2013;3(4):173-183.
12. Zolfaghari M, Mousavifar AS, Pedram S, Haghani H. The impact of nurse short message services and telephone follow-ups on diabetic adherence: which one is more effective? J Clin Nurs 2012;21(13-14):1922-31.
13. Garabedian LF, Ross-Degnan D, Wharam JF. Mobile phone and smartphone technologies for diabetes care and self-management. Curr Diab Rep 2015;15:680-8.
14. T.C. Sağlık Bakanlığı. Erişkin diyabetli bireyler için eğitimci rehberi. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Diyabet/diyabet-rehberleri/Diyabetli-Bireyler-Icin-Egitimci-Rehberi.pdfErişim: 25 Kasım 2018.
15. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (TEMD). Diabetes mellitus ve komplikasyonlarının tanı, tedavi ve izlem kılavuzu-2017. http://temd.org.tr/Arsiv-Kilavuzlar Erişim: 25 Kasım 2020.
16. Türkiye Diyabet Vakfı (TURKDİAB). Diyabet tanı ve tedavi rehberi 2017. https://www.turkdiab.org/admin/PICS/webfiles/Diyabet_tani_ve_tedavi__kitabi.pdf.Erişim: 25 Kasım 2020.
17. International Dibates Fedaration (IDF).Internatıonal standards for dıabetes educatıon (turkısh). https://d-net.idf.org/en/library/129-international-standards-for-diabetes-education-turkish.html Erişim: 25 Kasım 2020.
18. Da Silva E. Internet and ınformation technology use in diabetes education. Austin Diabetes Res 2017; 2(1):1012.
19. Muller I, Rowsell A, Beth SB, Hayter V, Little P, Ganahl K et al. Effects on engagement and health literacy outcomes of web-based materials promoting physical activity in people with diabetes: an ınternational randomized trial. J Med Internet Res 2017;19(1):e21.
20. Moattari M, Moosavinasab E, Dabbaghmanesh MH, Sanaiey ZN. Validating a web-based diabetes education program in continuing nursing education: knowledge and competency change and user perceptions on usability and quality. J Diabetes Metab Disord 2014 Jun;13:70.
21. Krishna S, Boren SA, Balas EA. Healthcare via cell phones: a systematic review. Telemed J E Health 2009;15(3):231–240.
22. Gua SH, Chang HK, Lin CY. Impact of mobile selfcare system on patients’ knowledge , behavior and efficacy. Computer in Industry 2015;69:22-9.
23. Dyson PA, Beatty S, Matthews DR. An assessment of lifestyle video education for people newly diagnosed with type 2 diabetes. J Hum Nutr Diet 2010;23(4):353–359.
24. IQVIA Institute for Human Data Science (2017). Türkiye’de tip 2 diyabet tedavisinde uyum ve sürekliliğin geliştirilmesi. https://www.iqvia.com/-/media/iqvia/pdfs/institute-reports/diabetes-reports/turkiye-de-tip-2-diyabet-tedavisinde-uyum-ve-surekliligin gelitirilmesi.pdf? Erişim: 25 Kasım 2020.
25. Çınar Fİ, Akbayrak N, Çınar M, Karadurmuş N, Şahin M, Doğru T ve ark. The effectiveness of nurse-led telephone follow-up in patients with type 2 diabetes mellitus. Turk Jem 2010;14:1-5.
26. Avdal EU, Kizilci S, Demirel N. The effects of web-based diabetes education on diabetes care results: a randomized control study. Comput Inform Nurs 2011;29(2):101-6.
27. Tang PC, Overhage JM, Chan AS, Brown NL, Aghighi B, Entwistle MP et al. Online disease management of diabetes: engaging and motivating patients online with enhanced resources-diabetes (EMPOWER-D), a randomized controlled trial. J Am Med Inform Assoc 2013;20(3):526-34.
28. Çelik S, İdiz C, Bağdemir E, Purisa S, Dinççağ N, Satman İ. Diyabetlilerde kendi kendine kan şekeri izlemi ile HbA1c ve diyabet komplikasyonlarının karşılaştırılması. Bes Diy Derg 2018;46(2):118-124.
29. Abbas BB, Fares A, Jabbari M, Dali A, Orifi F. Effect of mobile phone short text messages on glycemic control in type 2 diabetes. Int J Endocrinol Metab 2015;13(1):e18791.
30. Toledo FG, Ruppert K, Huber KA, Siminerio LM. Efficacy of the telemedicine for reach, education, access, and treatment (TREAT) model for diabetes care. Diabetes Care 2014;37(8):e179-80.
31. Bell AM, Fonda SJ, Walker MS, Schmidt V, Vigersky RA. Mobile phone-based video messages for diabetes self-care support. J Diabetes Sci Technol, 2012, 6(2):310-319.
32. Nesarı M, Zakerımoghadam M, Asadollah Rajab A, Bassampour S, Faghıhzadeh S. Effect of telephone follow-up on adherence to a diabetes therapeutic regimen. Japan Journal of Nursing Science 2010;7:121-128.
33. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. Diabetes mellitus ve komplikasyonlarının tanı, tedavi ve izlem kılavuzu-2018. http://temd.org.tr/admin/uploads/tbl_kilavuz/20180814161019-2018tbl_kilavuz6c373c6010.pdf. Erişim: 25 Kasım 2020.
34. Kafkas ME, Çınarlı FS, Yılmaz N, Eken Ö, Kızılay F, Kayapınar M, ve ark. Egzersiz alışkanlığı süresi ile diyabet ve kan basıncı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 2017;4(3):83-89.
35. Bahadır TÇ, Atmaca H. Diyabet ve egzersiz. Journal of Experimental and Clinical Medicine 2012;29:16-22.
36. Arora S, Peters AL, Agy C, Menchine M. A mobile health intervention for inner city patients with poorly controlled diabetes: proof-of-concept of the TEXT-MED program. Diabetes Technol Ther 2012;14(6):492-6.
37. Anselmo MI, Nery M, Parisi MC. The effectiveness of educational practice in diyabetic foot: a view from Brasil. Diabetol Metab Syndr 2010;2(1):45.
38. Singh N, Armstrong DG, Lipsky BA. Preventing foot ulcers in patients with diabetes. JAMA 2005;293(2):217-28.
39. Besen BA, Aydın N, Bektaş B, Vatansever Ö, Sürücü AH. Tip 2 diyabeti olan bireylere verilen eğitimin (sohbet haritasına dayalı) ayak bakım davranışlarına ve diyabetik ayak risk faktörlerine etkisi. Turkiye Klinikleri J Cardiovasc Sci. 2018;30(2):58-68.
40. Lincoln NB, Radford KA, Game FL, Jeffcoate WJ. Education for secondary prevention of foot ulcers in people with diabetes: a randomised controlled trial. Diabetologia 2008;51(11):1954–1961.
41. Şen HM, Şen H, Aşık M, Özkan A, Binnetoglu E, Erbağ G, ve ark. The importance of education in diabetic foot care of patients with diabetic neuropathy. Exp Clin Endocrinol Diabetes 2015;123(3):178-81.