Aydan AKSOYEK, Taner CANATAR, Akatlı Kürşad ÖZŞAHİN

Approach to Sexual Health in Primary Care

Most of the beliefs regarding sexuality are exaggerated, subjective and wrong. Like other human activities sexuality is subjected to social and cultural effects. Personal tendencies, beliefs and wrongly structured concepts of thought are known to play an important role on formation and continuation of sexual function disorders. Sexual health, which is defined as the ability of expressing sexuality free from the risks of sexually transmitted diseases, unwanted pregnancies, sexual coercion, violence and discrimination, not limited with medical care and consultancy limited to reproduction and sexually transmitted diseases but also aims enhancement of personality and, interpersonal relationships and life. This article is intended to initiate change and a progress on points of views about sexual health along with the discussion of the approach to sexual health in primary care. Cinsellikle ilgili inanışların birçoğu abartılı, yanlı ve yanlıştır. Cinsel yaşam da diğer insani etkinlikler gibi toplumsal ve kültürel etkilere açıktır. Kişinin eğilimlerinin, inanışlarının, düşüncesinde yanlış oluşmuş kavramların, cinsel işlev bozukluğunun oluşumunda ve devamında etkili olduğu bilinmektedir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, istenmeyen gebelikler, zorlama, şiddet ve ayrımcılık riskinden bağımsız olarak cinselliği ifade etme yeteneği olan cinsel sağlığın amacı, sadece üreme ve cinsel yolla bulaşan hastalıklarla sınırlandırılmış tıbbi bakım ve danışmanlık değil, aynı zamanda kişilik, kişisel ilişkiler ve yaşamın güçlendirilmesidir. Cinsel sağlığa birinci basamak yaklaşımı anlatan bu yazıda, cinsel sağlık hakkında sahip olunan düşünce biçiminde değişim ve gelişim yaratılması amaçlanmıştır.

Keywords:

Sexuality, sexual health, sexual function disorder,

PDF

___

1. Özgülnar N. Güvenli cinsellik. Pektaş H, editör. Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği (CETAD) Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Alanında Ulusal ve Yerel Medya Yoluyla Savunuculuk Projesi.http://www.cetad.org.tr/CetadData/Books/32/pdf-dosyasini-indirmek-icin-tiklayiniz.pdf, Erişim Tarihi: 22.09.2018: 7-10.
2. Şahin D, Şimşek F. Cinsel yaşam ve sorunları. Seyisoğlu H, editör. Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği (CETAD) Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Alanında Ulusal ve Yerel Medya Yoluyla Savunuculuk Projesi. http://www.cetad.org.tr/CetadData/Books/35/pdf-dosyasini-indirmek-icin-tiklayiniz.pdf, Erişim Tarihi: 22.09.2018: 11-18.
3. Defining sexual health: Report of a technical consultation on sexual health. World Health Organization. http://www.who.int/reproductivehealth/publications/sexual_health/ defining_sexual_health.pdf. Erişim Tarihi:22.09.2018: 4-5.
4. Developing sexual health programmes. World Health Organization. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/70501/WHO_RHR_HRP_10.22_eng.pdf;jsessionid=3A31B05541DCBA1660ABBCF4CCDADA27?sequence=1. Erişim Tarihi:22.09.2018: 3-6.
5. Yüksel Ş. Kadın cinselliği. Cindoğlu D, editör. Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği (CETAD) Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Alanında Ulusal ve Yerel Medya Yoluyla Savunuculuk Projesi. http://www.cetad.org.tr/CetadData/Books/37/pdf-dosyasini-indirmek-icin-tiklayiniz.pdf, Erişim Tarihi:22.09.2018:7-9.
6. Bozdemir N, Özcan S. Cinselliğe ve cinsel sağlığa genel bakış. TJFMPC 2011;5(4): 37-46.
7. Aksöyek A, Canatar T. Cinsellik ve cinsel eğitim. Sexuality and sexual education TJFMPC 2015; 9 (2):54-58.
8. Üreme sağlığına giriş. T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü Cinsel Sağlık / Üreme Sağlığına Giriş Katılımcı Rehberi. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/açsap40.pdf.Erişim Tarihi: 22.09.2018: 4-13, 29-39.
9. T.C. Sağlık Bakanlığı Ana-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Ulusal Stratejik Eylem Planı (2005-2015). https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/açsap9.pdf. Erişim Tarihi: 22.09.2018: 6-14.
10. Gölbaşı Z. Sağlıklı gençlik ve toplum için bir adım: Cinsel sağlık eğitimi. Aile ve Toplum Dergisi 2003,6(2);29-36.
11. Evliliğe sağlıklı başlangıç, üreme sağlığı. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı Evliliğe Sağlıklı Başlangıç Yayını. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/ kitaplar/EvliligeSagBaşlangıcDokumanı.pdf. Erişim Tarihi: 22.09.2018:1-4.
12. Glasier A,Gülmezoglu AM,Schmid GP,Moreno CG,Van Look PFA.Sexual and reproductive health: a matter of life and death. Lancet 2006; 368: 1595–607.
13. Aksöyek A, Canatar T. Cinsel işlev bozuklukları ve yaşam kalitesi. Sexual Dysfunctions and quality of life.Turkiye Klinikleri J FamMed- Special 98 Topics 2014;5(3):98-103.
14. Özmen E. Cinsel mitler ve cinsel işlev bozuklukları. Psikiyatri Dünyası 1999;2:49-53.
15. Sungur MZ. Cinsel eğitim. Klinik Psikiyatri 1998;2:103-8.
16. İncesu C. Cinsel işlevler ve cinsel işlev bozuklukları. Klinik Psikiyatri 2004;Ek 3:3-13.
17. Doğan S, Özkorumak E. Koruyucu Psikiyatri Açısından Cinsel Gelişim ve Cinsel İşlev Bozuklukları.Sexual development and sexual dysfunctions: From point of view of preventive psychiatry. Turkiye Klinikleri J Psychiatry-Special Topics 2011;4(4):70-5.
18. Gott M, Hinchliff S. Barriers to seeking treatment for sexual problems in primary care: Qualitative study with older people. Family Practice 2003; 20: 690–695.
19. Biggs WS. Medical human sexuality. In:Rakel RE, Rakel DP. edıtor. Textbook of Family Medicine. 8th ed. USA: ElsevierSaunders; 2011. p.1000-12.
20. Lindau ST, Schumm LP, Laumann EO, Levinson W, O’Muircheartaigh CA, Waite LJ. A. Study of sexuality and health among older adults in the United States. N Engl J Med 2007; 357:762-774
21. Tanrıöver Ö. Cinsellik ve yaşam kalitesi, sexuality and qualty of life.Turkiye Klinikleri J FamMed-Special Topics 2015;6(2):1-5.
22. Akan H. Birinci basamakta cinsel işlev bozukluklarına genel yaklaşım: Öykü alma. Turkiye Klinikleri J FamMed-Special Topics 2015;6(2):32-9.
23. Yıldırım EA. Cinsel işlev bozukluğu tanımı ve önemi. Sexual dysfunction and Its significance. Turkiye Klinikleri J Psychiatry-Special Topics 2009;2(4):6-10.
24. Asma S, Bal U, Akpınar E. Birinci basamakta cinsel işlev bozukluklarına genel yaklaşım: Değerlendirme ve laboratuvar. General approach to sexual dysfunctions in Primary Care: Evaluation and laboratory. Turkiye Klinikleri J FamMed-Special Topics 2015;6(2):40-46.
25. Prause N. Sex to promote general health proceedıngs. From the 22nd Congress of the World Association for Sexual Health, Sıngapore, July 25–28, 2015 J SexMed 2015;12(suppl 5):294–381.
26. Gianotten WL. TheLong-Term health benefits of sexual expressıon. From the 22nd Congress of the World Association for Sexual Health, Sıngapore, July 25–28, 2015 J SexMed 2015;12(suppl 5):294–381.
27. Trotta D. The sexual mind and its faces from the 22nd Congress of the World Association for Sexual Health, Singapore, July 25–28, 2015 J Sex Med 2015;12 (suppl 5):294–381.
28. Geray I. Integrating human rights in sexual health training. From the 22nd Congress of the World Association for sexual health, Singapore, July 25–28, 2015 J SexMed 2015;12(suppl 5):294–381.
29. O'Connor EA, Lin JS, Burda BU, Henderson JT, Walsh ES, Whitlock EP.Behavioral sexual risk-reduction counseling in primary care to prevent sexually transmitted infections:a systematic review for the U.S.Preventive Services Task Force.Ann Intern Med. 2014 Dec 16;161(12):874-83. doi: 10.7326/M14-0475.
30. Corchia C, Mastroiacovo P. Health promotion for children, mothers and families: Here’s why we should “think about it before conception”. ItalianJournal of Pediatrics 2013, 1186/1824-7288-39-68.
31. Dağdeviren HN, Nayır N. Do more educated people have less sexual dysfunctıons: A Populatıon study.From the 22nd Congress of the World Association For Sexual Health, Singapore, July 25–28, 2015 J SexMed 2015;12(suppl 5):294–381.
32. Gereklioğlu Ç, Başhan İ, Akpınar E. Erkek cinsel işlev bozukluklarında Aile Hekimliği yaklaşımı. Marmara MedicalJournal 2010;23(2);308-315.
33. Nusbaum MRH. Hamilton CD. The proactive sexual health history. Amerıcan FamilyPhysician 2002; 66(9); 1705-12.